ساز رسانه ملی با نت‌های تحول کوک است
رئیس مرکز شعر، موسیقی و سرود سازمان صداوسیما، که از آذر سال ۱۴۰۳ مسئولیت این مرکز را برعهده گرفته، به ادامه تثبیت روند تحولی طی‌شده می‌اندیشد.
باشگاه خبرنگاران جوان - صفایی‌فرد که عضو کارگروه هنر انقلاب در سند تحول رسانه ملی نیز هست، ماموریت یافته بر ارتقای کمی و کیفی تولیدات، به‌ویژه در عرصه‌های موسیقی حماسی، اجتماعی و آیینی اهتمام داشته باشد و ضمن تعامل مؤثر با مراکز و عناصر فعال موسیقی کشور، برای حفاظت از جایگاه و شأن موسیقی ملی، آیینی و انقلابی و اعتلای آن بکوشد. روندی که بر پایه آنچه در گفت‌و‌گو با او دریافتیم، از همان اولین روز‌های حضورش در این مرکز پیگیری شده است. در همین چند ماه کوتاه حضور صفایی‌فرد در مرکز شعر، موسیقی و سرود، اقدامات قابل‌توجهی طراحی و وارد فرایند عملیاتی شده که بی‌شک، از پشتوانه تجارب پیشین، حضور در حوزه معاونت سیما و آشنایی او با روند تولید موسیقی در رسانه ملی برخوردار بوده است.
جایگاهی که ممتاز و متمایز است
محسن صفایی‌فرد با اشاره به اینکه مرکز موسیقی صداوسیما اصلی‌ترین پشتیبان موسیقی، سرود و شعر در رسانه ملی محسوب می‌شود، عنوان کرد: به‌نظرم، جایگاه موسیقی در رسانه ملی، یک وضعیت ممتاز و متمایز نسبت به دیگر ارگان‌ها و نهاد‌های هنری و موسیقایی کشور دارد؛ ازیک طرف، باید نسبت به موضوعات و دغدغه‌های فرهنگی امروز کشور اهتمام داشته باشد و محتوا تولید کند و ضمن آن، از منظر هنری هم توان بیانگری داشته باشد.
رئیس مرکز شعر، موسیقی و سرود اضافه کرد: درواقع، «موسیقی رسانه» موضوع کار ماست. ما با موسیقی محض سروکار نداریم و در یک سازمان هنری محض هم حضور نداریم، بلکه ما در یک سازمان رسانه‌ای هستیم. ازاین‌رو، باید بتوانیم موسیقی را در لحظات خاصی که رسانه در میدان تجربه می‌کند، به صحنه بیاوریم.
صفایی‌فرد با اشاره به سالی که گذشت و تولیداتی که در این سال در مرکز تهیه شده است، گفت: سال گذشته سال مجاهدت و اخبار و تحولات طوفانی بود. منظورم سال طوفان‌الاقصی است. ما با شرایطی مواجه بودیم که همه عرصه‌ها، ازجمله موسیقی، نیازمند پرکاری و تلاش مضاعف بودند. در این مدت، مراکز بیرون از سازمان صداوسیما هم همانند مرکز موسیقی سازمان و اساساً تمام جهان اسلام و منطقه مقاومت، فعالیت بارزی داشتند.
رئیس مرکز شعر، موسیقی و سرود درخصوص رونق تولیدات موسیقایی مراکز استانی صداوسیما در این موضوع گفت: در موضوع غزه و فلسطین ۳۱ موسیقی از مراکز استان‌ها داشتیم و ۱۲ نماهنگ و ۱۴ قطعه موسیقی در سال جاری در مرکز موسیقی تولید شده است.
رئیس مرکز شعر، موسیقی و سرود درخصوص تولیدات داخل گفت: مراکز تولیدی متنوع و هنرمندان مستقل با ما همکاری داشتند و همکاری خوبی با مؤسسات دولتی، مثل حوزه هنری، سازمان اوج، مرکز مأوا و گروه‌های سرود و موسیقی خودجوشی که در ارتباط با مدیریت استان‌ها هستند، شکل گرفت. مجموع اینها معرکه و میدانی به وجود آوردند تا موسیقی در موقعیت‌ها و فرصت‌های زمانی خودش وارد عمل شود و تأثیر بگذارد.
حضور مؤثر در بزنگاه‌ها
رئیس مرکز شعر، موسیقی و سرود سازمان با اشاره به مأموریت جدید این مرکز گفت: یک راهبرد حاصل از آسیب‌شناسی آنچه در سال‌های گذشته مغفول مانده و ضروری می‌نماید که تعریف مجددی از آن داشته باشیم، اهمیت تصویری کردن موسیقی است.
صفایی‌فرد با اشاره به لزوم تصویری کردن موسیقی اظهار کرد: مرکز موسیقی در سال‌های گذشته در حوزه تصویر، تصویر را به‌نوعی استثنایی دیده؛ یعنی عمده تولیدات صوتی بوده‌اند. ما تصمیم گرفتیم یک‌سری از تولیدات به‌شکل تصویری ارائه شوند و از میانشان، برای تعداد کمیاب‌تری نیز تصاویر باکیفیت‌تر و حتی در حد تولید سنگین در نظر بگیریم.
وی افزود: در آزمون مواجهه با طوفان‌الاقصی، نیاز داشتیم آثار موسیقایی با تصاویر باکیفیتی به چشم مخاطب بیایند. به نظر می‌آید به همین دلیل هم بود که بسیاری از تولیدات باارزش هنری و رسانه‌ای این مرکز در سال گذشته، دیده نشد.
رئیس مرکز شعر، موسیقی و سرود سازمان عنوان کرد: به‌واسطه تجربه‌ای که در موسیقی سیما داشتم و کار‌ها و برنامه‌هایی که در حوزه برنامه‌سازی تلویزیونی و نماهنگ برای موسیقی انجام داده بودیم، تصمیم گرفتیم هر آنچه را که می‌خواهیم به‌عنوان برون‌داد این مرکز منتشر شود، حتماً در قالب تصویری ارائه کنیم. اینکه می‌گوییم «تصویری»، طیفی از تصاویر خلاقه ساده و کم‌هزینه تا تصاویر باکیفیتِ منحصر‌به‌فرد دارای تولید سنگین را در بر می‌گیرد.
اهمیت تصویری کردن موسیقی
صفایی‌فرد با بیان اینکه ما باید ازطریق استقرار در موقعیت تصویری، موسیقی را در منظر مخاطب بنشانیم، گفت: این نگاه طیفی از تولید را شامل می‌شود و جان‌مایه‌اش آن است که مخاطب امروز موسیقی را تنها «نمی‌شنود»؛ بلکه آن را «می‌بیند».
وی به اهمیت درآمیختگی تصویر با موسیقی اشاره کرد و عنوان کرد: اولین تجربه در دهه فجر ۱۴۰۳ به ثمر رسید و سه نماهنگ تولیدی خیلی پرحجم و جدی «موج»، «نسل امام» و «جان وطن» روی آنتن رفت که هر سه از حیث تولیدات تصویری، بسیار باشکوه و سنگین محسوب می‌شوند و با حضور تهیه‌کننده، کارگردان و طراحی فیلمنامه محور شکل گرفتند.
وی به امکان تولید محتوای موسیقایی و تصویری سبک ولی خلاقانه و بدیع به‌کمک متحرک‌سازی متن هم اشاره کرد و توضیح داد: به‌پشتوانه هزاران سال اندوخته شعر و حکمت فارسی می‌توانیم در نماهنگ‌ها روی شعر تکیه کنیم. «هنوز آواز می‌آید» در قالب پنج نماهنگ همراه با نگارش متن شعر، از این دست تولیدات ماست. مجموعه «هنوز آواز می‌آید؛ به تماشای نقطه‌های برگزیده موسیقی ایرانی» بهترین آثار موسیقی پس از انقلاب را با شیوه تایپوموشن تصویری کرده است که فصل اول آن در ۴۰ قسمت در حال تولید و پخش است.
رئیس مرکز شعر، موسیقی و سرود ادامه داد: در این مجموعه صدای خواننده با نگارش یا تایپ شعر همراه است و مخاطب حین شنیدن موسیقی و صدای خواننده، نوشتن شعر یا ترانه را هم مشاهده می‌کند.
صفایی‌فرد از گسترش این تجربه به حیطه‌های دیگر هنر، ازجمله هنر‌های تجسمی هم این‌گونه گفت: کار دیگری که در همان ایام دهه فجر شروع کردیم، این بود که بتوانیم با کمک گرفتن از گنجینه هنر‌های تجسمی ایرانی تصویرسازی کنیم که حاصلش مجموعه «سرود نقاشی‌ها» نام‌گذاری شد و ترکیبی بود از پخش سرود روی تصویر متحرک‌سازی‌شده نقاشی‌های مهم دوران انقلاب؛ آثار نقاشان بزرگی مانند کاظم چلیپا، حبیب صادقی، ایرج اسکندری، منوچهر صفرزاده و....
وی افزود: به‌دنبال صدا‌هایی هستیم که در نقاشی‌های ماندگار تاریخ هنر ما وجود دارد و دهه فجر بهانه‌ای برای شروع کار بود. ازاین‌رو، به‌سراغ نقاشی‌های دوران انقلاب رفتیم و برایشان صدا و موسیقی انتخاب کردیم. این روند ادامه دارد و با موشن کردن آثار برجسته و ماندگار نقاشان ایرانی در ۵۰ قسمت یک‌دقیقه‌ای و طی مرحله صداگذاری، این آثار را در اختیار شبکه‌ها قرار خواهیم داد.
رئیس مرکز شعر، موسیقی و سرود تصریح کرد: این موضوع را در پیوند نقاشی و موسیقی، پیوند گرافیک و موسیقی و پیوند خوشنویسی و موسیقی و... می‌توان پیش برد؛ پیوندی که سیمای تازه‌ای از موسیقی کشور را در حافظه مخاطب می‌نشاند.
نگاه به شعر مستقل از موسیقی
رئیس مرکز شعر، موسیقی و سرود سازمان با اشاره به راهبرد‌های این مرکز در حوزه شعر، عنوان کرد: به شعر، مستقل از موسیقی نگاه کردیم و علاوه‌بر هویت‌بخشی به آن در حیطه ادبی، به استفاده متفاوت از آن در آثار موسیقایی فکر کردیم که درنتیجه، حضور شعر را در یک اثر به اشکال مختلف شاهدیم.
صفایی‌فرد ادامه داد: نزدیک نیم قرن است که ما یک قالب موسیقایی داریم تحت‌عنوان «صدای شعر» یا «صدای شاعر» که برمبنای آن، قطعات موسیقی یا آلبوم‌های موسیقی‌ای تولید می‌شود که یا شاعر خودش شعر خودش را در آنها می‌خواند و دکلمه می‌کند و بر اساس دکلمه و گفتار خود اوست یا گوینده‌ای که خوش‌صداست، دعوت می‌شود و اشعار را اجرا می‌کند.
وی افزود: تلاشمان بر این است که هم رادیو و هم تلویزیون بتواند از مجموعه گران‌سنگ آثار صدای شاعر در طول دهه‌های بعد استفاده کند. ما آلبوم‌های متعددی داریم که آهنگسازانی آمده‌اند شعر و حتی نثر فارسی را با موسیقی‌ای که نوشته شده، خوانده‌اند.
رئیس مرکز شعر، موسیقی و سرود عنوان کرد: باید از صدای شاعر یا صدای گوینده‌ای که شعر را همراه موسیقی می‌خواند، به‌نحو مطلوبی در تولید قطعات استفاده و با انتشار کتب صوتی، «موسیقی برای شعر» را هم به آرشیومان اضافه کنیم.
اجرا‌های مردمی ارکسترسمفونیک
وی درخصوص اهمیت و ظرفیت‌های ارکسترسمفونیک صداوسیما هم برایمان گفت و تشریح کرد: مجموعه‌هایی که ارکسترسمفونیک دارند، اجرای صحنه‌ای منظم و مستمر دارند؛ اما متأسفانه در سال‌های اخیر، کمتر اجرای صحنه منظم و مستمری توسط ارکسترسمفونیک صداوسیما شاهد بوده‌ایم.
صفایی‌فرد گفت: مأموریت ارکستر‌ها معمولاً به این شکل است که در هر سال، ارکستر یک برنامه اجرا ارائه می‌دهد و اعلام می‌کند که در سال آینده چند اجرا خواهد داشت و چه قطعات یا چه موضوعاتی را در چه بازه زمانی اجرا خواهد کرد.
رئیس مرکز شعر، موسیقی و سرود افزود: نگاه ما این است که گنجینه‌های موسیقی سازمان را به میان مردم ببریم. پیش‌ازاین، ارکستر سازمان اجرا‌های مهمی‌بر صحنه داشته است؛ اما حالا می‌خواهیم اجرا‌های عمومی هم در دستورکار قرار گیرد. بدین معنا که مخاطب عام مردم بتوانند بلیت بخرند و در شهر‌های مختلف در اجرای زنده موسیقی حضور یابند. این مقوله، فرصت بسیار مغتنمی است که ما به‌عنوان نماینده رسانه ملی در حوزه موسیقی، می‌توانیم صحنه‌هایی ماندگار رقم بزنیم و پیوند تاریخ و فرهنگ اسلامی و ایرانی با رسانه ملی را تعمیق و با ساختی خوشایند، زیباتر نشان دهیم.
وی یادآور شد: راهبرد مدیریت ارکستر ما باید همانی باشد که رهبر انقلاب در سال ۱۳۷۵ در بازدید از ارکسترسمفونیک بر آن تأکید کردند. ایشان فرمودند ارکستر باید به‌سمت آثار باکیفیت با مضامین اساسی انسانی مانند ایثار و فداکاری برود؛ موضوعی که در دنیا هم به آن توجه می‌شود و مردم ما نیز باید از آن بهره‌مند شوند.
رئیس مرکز شعر، موسیقی و سرود با تأکید بر تعامل این مرکز با هنرمندان افزود: اینجا خانه و مأمن هنرمندان موسیقی است و ما از همه اندیشه‌هایی که در مسیر تحقق فرهنگ غنی ایران اسلامی‌گام برمی‌دارند، استقبال می‌کنیم.
توجه به استعداد‌های مردمی
صفایی‌فرد با اشاره به افزایش استفاده از ظرفیت‌ها و استعداد‌های مردمی، انقلابی و بخش خصوصی درراستای توسعه عدالت رسانه‌ای گفت: در این یک سال، همکاری‌های خوبی با مراکز بیرون از سازمان داشتیم و از آثار تولیدی آنان در این حوزه استفاده کردیم. آثاری از مؤسسات هنری مختلف، حوزه هنری و گروه‌های خودجوش موسیقی در استان‌ها روی آنتن رفته و امکان گسترده‌تر شدن این دست فعالیت‌ها بر آنتن رسانه ملی نیز فراهم است.
وی افزود: تلاش‌هایی برای مهیا کردن زمینه رشد هنرمندان و جوانان علاقه‌مند به موسیقی کرده‌ایم و می‌دانیم بدون سرمایه‌گذاری روی نسل جوان، این استعدادیابی رخ نخواهد داد.
ترسیم افق آینده
وی با اشاره به افق آینده این مرکز تصریح کرد: تلاشمان بر این است که اینجا خانه و مأمن معتبر همه هنرمندان موسیقی در سراسر کشور باشد. رویکرد ما اهتمام بر جذب هنرمندان خلاق است.
صفایی‌فرد افزود: موسیقی یک کل به‌هم‌پیوسته از شعر و ترانه است که قالب‌های مختلف کر، سرود، موسیقی پاپ، سنتی، کلاسیک و دیگر گونه‌های متنوع موسیقی تا انواع گونه‌های ویدئوموزیک را شامل می‌شود و ما برآنیم همه اجزا و گونه‌ها را موردتوجه قرار دهیم.
وی درخصوص برپایی جشنواره نماهنگ متذکر شد: می‌کوشیم در سال آینده با یک جمع‌بندی تازه و طراحی دقیق‌تر، «جشنواره ققنوس» یا همان نماهنگ را ادامه بدهیم.
رئیس مرکز شعر، موسیقی و سرود با اشاره به مأموریت تولید در این مرکز که ذیل سند تحول رسانه ملی تعریف شده، گفت: پنج سرفصل از سرفصل‌های این سند در اولویت پیش روی مرکز موسیقی گرفته است و بر تحقق آن اهتمام داریم.
رئیس مرکز شعر، موسیقی و سرود توجه به گونه‌های موسیقی را در این‌باره مهم دانست و گفت: گونه‌های پرتکرار موردتوجه مخاطبان قرار می‌گیرد. اولویت ما بر اساس سند تحول رسانه ملی، کمک به شکل‌گیری «موسیقی برای پیشرفت»، «موسیقی برای سبک زندگی و خانواده»، «موسیقی برای هویت امتی و جهانی»، «موسیقی برای تاریخ فرهنگی اسلام و ایران»، «موسیقی برای زنان تراز انقلاب» است که برای هرکدام از آنها برنامه تولیدی مشخصی طراحی شده است. درصددیم برای این پنج محور نمونه‌کار‌هایی ارائه دهیم که وقتی از این سرفصل‌ها حرف می‌زنیم، مخاطب در قالب موسیقی اینها را شنیده یا در نماهنگ دیده و با آن آثار انس صوتی و از آنها شناخت تصویری داشته باشد.
