بیرجند؛
قیام 17شهریورماه، خوی استکباری رژیم پهلوی را برملا کرد
قیام خونین ۱۷ شهریور در تاریخ ایران ،عاملی موثر در تشدید مبارزات مردمی و تسریع در سقوط رژیم پهلوی به شمار می رود.
به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند؛ یدالله دهقان، دکترای جامعه شناسی سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی و پیام نور بیرجند،در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار ما، ازجریانات خونین قیام 17 شهریور 1357 یا همان جمعه سیاه می گوید: نهضت امام خمینی به قیام 15 خرداد 42 بر می گردد و از این زمان به بعد پیوسته از سوی مردم ایران اعتراضات گسترده ای نسبت به رژیم صورت می گیرد .اوج این اعتراضات در اواخر سال 56 و اوایل 57 بود،که موجب اعتراضات و احساس خطر از سوی رژیم شاه، سیاست های سرکوب گرای جدیدی را برای از بین بردن اجتماعات مردمی در پیش گرفت.
این سیاست ها باعث شد تا در بهار و تابستان 57 از شدت اعتراضات و مخالفت های ضد رژیم کاملا در ایران کاسته شود و در تیر ماه همان سال اوضاع به قدری در ایران آرام بود که هیچ کس هرگز فکر نمی کرد در چند ماه آینده موج جدیدی از اعتراضات در کشور آغاز خواهد شد که نتیجه آن برچیده شدن رژیم پهلوی خواهد بود.
از مهم ترین این حوادث ، روز 17 شهریور ماه 57 بود که در میدان ژاله تهران اتفاق افتاد و به عنوان "جمعه سیاه "در تاریخ ایران ثبت شد و در این روز تعداد زیادی از مردم تهران به خاک و خون کشیده شدند.
حادثه 17 شهریور 57 متاثر از 4 رویداد مهم و همزمان بود، اولین رویداد حادثه سینما رکس آبادان بود و قرار گرفتن در ایام ماه رمضان، پخش اعلامیه های پرشور امام و مشکلات گسترده اقتصادی کشور نیز رویدادهای دیگر آن زمان بودند.
تنها چند روز بعد از واقعه آتش سوزی سینما رکس در 28 مرداد 57 دولت جمشید آموزگار که با موج عظیم نفرت مردمی رو به رو شده بود مجبور به استعفا شد و در 4 شهریور ماه ،جعفر شریف امامی به دستور محمد رضا پهلوی ،دولتی را باشعار آشتی ملی تشکیل داد.
اندکی بعد و در روز 13 شهریور ماه 57 که مصادف با روز عید فطر بود،راه پیمایی عظیم روز عید تبدیل به تضاهرات ضد رژیم شد.
در این روز بیش از نیم میلیون نفر در تظاهرات شرکت کردند که بزرگترین تجمع اعتراضی در تاریخ ایران تا آن زمان بود.
مردم در این راهپیمایی، با تمام وجود شعار مرگ بر سلطنت پهلوی را سر می دادند،به دنبال این تظاهرات، شاه در شهر های بزرگ ایران حکومت نظامی اعلام کرد وارتشبد اویسی را که در جریان قیام 15 خرداد42 به قصاب ایران مشهور شده بود به عنوان فرمانده نظامی تهران منصوب کرد.
در روز 17 شهریور ماه که مصادف با روز جمعه بود، مردم بدون توجه به حکومت نظامی اعلام شده از سوی رژیم برای برپایی نماز جمعه از خانه ها بیرون آمدند و به سمت محل اقامه نماز حرکت کردند و ظرف چند ساعت جمعیت عظیمی در میدان ژاله جمع شد،حکومت که قصد سرکوب شدید مردم را داشت و تصمیم داشت ، زهر چشمی اساسی از مردم ایران بگیرد ،نیرو های ارتش را با تانک ها و بالگرد ها به خیابان ژاله اعزام کرد.
در پی این اقدام شاه و زمانی که مردم از متفرق شدن خود داری کردند ،از زمین و هوا به سمت آنها آتش گشود و کشتار عظیمی در این روز اتفاق افتاد.
بی تردید، قیام ۱۷شهریور را می توان به عنوان یکی از نقاط عطف مبارزات ملت مسلمان ایران ، علیه رژیم پهلوی دانست. ابعاد عظیم کشتار و سرکوب مردم بی گناه در این روز باعث شد تا انقلابیون و رهبران آن ها در حرکت خود مصمم تر گردند و در این بین رهبری مدبرانه حضرت امام خمینی(ره) نقشی به سزا داشت.
حمایت های سران به اصطلاح دموکرات آمریکا از رژیم پهلوی در سرکوب مبارزین نیز باعث گردید تا ادعاهای به اصطلاح حقوق بشری و دموکراتیک آن ها در بین مردم رنگ ببازد و ماهیت اصلی آنان برای مردم ایران هرچه بیشتر نمایان کرد.
انتهای پیام/ز
