
میثم مهدیار، جامعهشناس در برنامه «زمانه» شبکه دو در پاسخ به این سوال که گرایش به پدیدههایی نظیر ولنتاین محصول چیست؟ گفت: اصولاً زندگی جمعی انسانها نمیتواند بدون مناسک باشد. در دوران پیشا مدرن این دین بود که مناسکسازی میکرد، به زندگی انسانها معنا میداد و آنها را دورهم جمع میکرد. انسانها به واسطه مناسک از زمان و مکان فراتر میرفتند و خودشان را به گذشته پیوند میزدند.
مهدیار ادامه داد: در دوران مدرن رشد صنعت، رشد شهرنشینی، تخصصگرایی در اقتصاد و رشد تکنولوژیهای ارتباطی سبب فاصله انسانها و ارتباط بین آنها شده است. در آن دوران انسانها دچار بحران معنا شده بودند، که اوج این بحران را میتوان در قرن بیستم مشاهده کرد. یعنی ما در اوج رشد تکنولوژی و صنعت دو جنگ جهانی را تجربه کردیم، که نزدیک به ۱۰۰ میلیون انسان را به کام مرگ کشاند. در مجموع، بحرانهای مختلف اقتصادی، اجتماعی، محیط زیستی، جمعیتی و فرهنگی بحران معنایی را ایجاد کرد. از اواخر قرن بیستم مجدد شاهد بازگشت به مناسک و مناسکزایی در زندگیهای اجتماعی بودیم. از آن سو، سرمایهداری سعی کرد مناسکهای زندگی اجتماعی را به خدمت بگیرد و با خود همساز کند.
این جامعهشناس با بیان اینکه روندهای اخیرِ مناسکسازی هم نیازِ اجتماعی است و هم همساز با فضای اجتماعی و اقتصادی است، افزود: اگر مناسک اجتماعی متناسب با ارزشهای فرهنگی باشد، برای جامعه کارساز خواهد بود. بنده اصل جشن ولنتاین را اشکال نمیبینم. ما باید اینکار را انجام میدادیم. چرا برگزاری چنین مناسکی را اشکال نمیبینم؟ چون وضعیت مدرن و سیاستهای حاکمیتی به گونهای است که به طور ناخواسته انسانها را از هم جدا میکند، اقتصاد مدرن انسانها را به صورت فردگرا هدایت میکند، شهرسازی مدرن محلهزدایی میکند، تکنولوژیهای ارتباطی انسانها را از هم جدا میکند، تقسیم کار تخصصی انسانها را تک ساحتی میکند. در کل، تبعات توسعه مدرن این است و لازم است شما آنتی تز این تبعات را تولید بکنی.