باشگاه خبرنگاران جوان؛ حسین مهدیتبار - نظم جدیدی در حال ظهور است و این مسئله چیزی است که تمام اندیشمندان حوزه روابط بینالملل به آن اذعان دارند. در این نظم جدید، ائتلافها و اتحادهای جدیدی در حال شکلگیری است که از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردارند. ایران نیز نباید از این ائتلافها و تحولات عقب بماند و باید بهطور فعالانهای در این فرآیند مشارکت کند. یکی از مهمترین و قابل توجهترین ابعاد این تحولات، تقویت روابط استراتژیک با روسیه است. این توافقات و همکاریها در قالب یک پازل وسیعتر میتوانند جایگاه ایران را در نظم جهانی جدید بهطور چشمگیری ارتقا دهند.
وضعیت اقتصادی ایران و اهمیت روابط اقتصادی
ایران در شرایط فعلی با تحریمهای بینالمللی و مشکلات اقتصادی داخلی مواجه است. بر اساس دادههای بانک جهانی، رشد اقتصادی ایران در سالهای اخیر منفی بوده و وضعیت تورم در سالهای اخیر نیز افزایش یافته است. این مسائل اقتصادی موجب شده تا ایران نیازمند شراکتهای استراتژیک با کشورهای بزرگ باشد. در این زمینه، تقویت روابط اقتصادی با روسیه میتواند به ایران در زمینههای انرژی، صنایع دفاعی و ترانزیت کمک کند. بهویژه همکاری در پروژههای مشترک انرژی، نظیر گاز و نفت، میتواند تأثیر بسزایی در بهبود وضعیت اقتصادی ایران داشته باشد. همچنین، همکاریهای اقتصادی ایران و روسیه میتواند زمینهساز افزایش سرمایهگذاریهای خارجی، بهویژه در بخشهای زیرساختی و صنعتی شود.
ایران و جایگاه ژئوپلیتیکی در منطقه
ایران در قلب غرب آسیا قرار دارد و نقش مهمی در تحولات منطقهای ایفا میکند. این موقعیت استراتژیک ایران را به یکی از بازیگران کلیدی در روابط بینالملل تبدیل میکند. بهویژه در رابطه با روسیه، ایران میتواند بهعنوان یک شریک تأثیرگذار در زمینه مسائل امنیتی و انرژی در منطقه خاورمیانه و قفقاز عمل کند. در حالی که روسیه نیز به دنبال نفوذ بیشتر در این مناطق است، همکاری با ایران میتواند به تقویت موقعیت این کشور در برابر چالشهای امنیتی و اقتصادی کمک کند. در این راستا، همکاریهای دوجانبه ایران و روسیه میتواند موجب تقویت امنیت منطقهای و مقابله با تهدیدات مشترک مانند تروریسم، افراطگرایی، و مداخلات خارجی شود.
تهدیدات و چالشهای جهانی و منطقهای
با توجه به تنشهای فزاینده در روابط روسیه و غرب، و تهدیدات امنیتی در منطقه، ایران میتواند از روابط خود با روسیه بهعنوان یک اهرم استراتژیک استفاده کند. بحرانهایی مانند درگیریها در سوریه، تهدیدات از جانب گروههای تروریستی، و مسائل مربوط به امنیت در دریای خزر و قفقاز میتواند منافع مشترک ایران و روسیه را تقویت کند و منجر به همکاریهای بیشتر در زمینههای امنیتی و دفاعی شود. علاوه بر این، ایران میتواند از این روابط برای تقویت ظرفیتهای دفاعی خود بهرهبرداری کند و در مقابل تهدیدات نظامی و اقتصادی بهویژه از سوی غرب، موضعی قویتر اتخاذ کند.
نقش ایران در مقابله با تهدیدات جهانی (نظامی و اقتصادی)
ایران میتواند بهعنوان یک بازیگر مستقل در مقابل تهدیدات جهانی و فشارهای اقتصادی غرب، بهویژه با اتکا به قدرت نظامی خود، روابط با روسیه را به یک ستون استراتژیک تبدیل کند. ایران بهویژه در زمینه فناوریهای نظامی و صنایع دفاعی دارای تجربه و پیشرفتهای قابل توجهی است که میتواند این کشور را در ائتلافهای جدید جهانی و منطقهای به یک شریک کلیدی تبدیل کند. بهویژه در زمینه تسلیحات پیشرفته و دفاع ضد موشکی، همکاری ایران و روسیه میتواند زمینهساز ایجاد یک دفاع مشترک و مقاوم در برابر تهدیدات امنیتی شود.
پیوستن به ابتکارات اقتصادی آسیای مرکزی و اوراسیا
در سطح اقتصادی، ایران میتواند از پیوستن به ابتکارات منطقهای مانند اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) بهرهبرداری کند. این اتحادیه که تحت رهبری روسیه قرار دارد، فرصتی را برای ایران فراهم میآورد تا وارد یک فضای تجاری گستردهتر شود و روابط اقتصادی خود را با کشورهای آسیای مرکزی، قفقاز و حتی سایر کشورهای عضو این اتحادیه گسترش دهد. پیوستن به این اتحادیه میتواند ایران را در فرآیندهای تجاری و اقتصادی جهانی تقویت کرده و بهویژه در برابر تحریمها و فشارهای اقتصادی غرب، بهعنوان یک استراتژی حیاتی عمل کند.
آینده روابط ایران و روسیه در چارچوب نظم جهانی جدید
اگر به آینده روابط ایران و روسیه نگاه کنیم، میتوان پیشبینی کرد که این روابط در چارچوب تغییرات جهانی و منطقهای بیشتر بهسوی همکاریهای دفاعی، فناوری، و اقتصادی حرکت خواهد کرد. بهویژه در زمینههای انرژی، ایران و روسیه میتوانند به یکدیگر کمک کنند تا منابع انرژی خود را بهطور مشترک توسعه دهند و از آن برای تقویت قدرت چانهزنی خود در برابر غرب استفاده کنند. این همکاری میتواند به توسعه زیرساختها، تولید مشترک تسلیحات پیشرفته، و بهرهبرداری از منابع طبیعی در مناطق مشترک کمک کند. در نهایت، ایران و روسیه میتوانند بهعنوان دو قدرت مهم در برابر فشارهای غربی، جایگاه خود را در نظم جهانی جدید تقویت کنند.
در این شرایط، جایگاه ایران در نظم جهانی جدید بستگی به نحوه تعامل با کشورهای بزرگ و همپیمانان دارد. همکاریهای ایران و روسیه میتواند علاوه بر تقویت موقعیت اقتصادی و امنیتی ایران، بهعنوان یک مدل جدید از همپیمانیها و ائتلافها در دنیای پیچیده امروز عمل کند و باعث ظهور یک نظم جهانی چندقطبی شود که در آن کشورهای مختلف با استراتژیهای متنوع بهدنبال تأمین منافع خود هستند.