حجت‌الاسلام و المسلمین محمدمهدی طباخیان، پژوهشگر تاریخ اسلام در برنامه «جریان» شبکه یک در پاسخ به این سوال که مشخصاً وضعیت شیعیان از نظر تحول و آزادی در دوره امام موسی کاظم (ع) به چه صورت بود؟ گفت: امام کاظم (ع) متولد سال ۱۲۸ هجری قمری بودند. یعنی شش سال بعد از شهادت امام محمد باقر (ع) به دنیا آمدند و در عهد پدرشان امام صادق (ع) چشم به جهان گشودند. در سال ۱۴۸ بعد از وفات امام صادق (ع) و در سن ۲۰ سالگی زمام شیعه را عهده‌دار شدند؛ در حالی که پسر ارشد امام نبودند. در تفکر امامی الزام ندارد امام پسر ارشد باشد.

حجت‌الاسلام طباخیان ادامه داد: مصداق آن امام موسی بن جعفر (ع) است، که دو برادر بزرگتر از خودشان داشت. پسر ارشد امام جناب اسماعیل در حیات امام صادق (ع) از دنیا رفت و متاسفانه بخاطر منفعت طلبی و دنیا طلبی فرزندان اسماعیل انحرافی در دل شیعیان به وجود آمد، که دامنه‌دار شد و حواشی برای امامت امام کاظم (ع) ایجاد کرد. متاسفانه حتی پسر دوم عبدالله هم ۷۰ روز بعد از امام صادق (ع) ادعای امامت کرد، که مرگ زودهنگامش ادعای امامتش را باطل کرد و انحراف ماندگاری را از خود برجای نگذاشت. در نهایت، امام کاظم (ع) امامت را پذیرفتند. 

این پژوهشگر تاریخ اسلام افزود: حضرت تا سال ۱۸۳ هجری قمری حیات شریفشان است. در سالروز وفاتشان اختلاف بسیار اندک است. من معارض جدی در تاریخ شهادت حضرت ندیدیم. چون بعد از شهادت دولت علناً قتل را پذیرفت. حتی در این زمینه تبلیغات و جسارت بر پیکر مطهر حضرت صورت گرفت. البته عباسی‌های بعدی تلاش کردند جرم قتل را به گردن یحیی بن خالد برمکی بیندازند، که نباید در این دام افتاد.

وی در پاسخ به این سوال که عباسی‌ها کیفیت قتل حضرت را چگونه عنوان کردند؟ توضیح داد: طبق آن چیزی که حکومت بنی عباس به طور رسمی اعلام کرد، گویا هارون‌الرشید خودش عهده‌دار شده است. اما ظاهراً بعداً با ظهور و بروز اقتدار علویان و امامان شیعه، قرائت رسمی هارونی کنار رفت و یک قرائت دومی عنوان شد، که بعضی از علمای قرن چهارم و پنجم تابع این قرائت شدند.