محمدتقی فیاض‌بخش، نویسنده کتاب «اسرار ماه رجب؛ ادب حضور» درباره ماه رجب که سرآغاز ورود به مراتب عالی توحید است، نوشت: از مجموعه بیانات بزرگان و دعا‌های ماه رجب و شعبان بر می‌آید که اصولاً این سه ماه (رجب، شعبان و رمضان) در طول سال فرصتی ویژه هستند، تا طی آن انسان خود را برای ورود به مراتب عالی توحید و مقام ولایت آماده کند. گویی ماه رجب سرآغاز ورود به صراط مستقیم توحید است. در کلام رسول خدا (ص) آمده که: «من شهر علم هستم و علی (ع) باب آن است؛ پس هر کس خواهان علم است، باید از باب آن وارد شود».

در این حدیث شریف، می‌توان علم را مترادف با حکمت دانست. حکمت یعنی توحید ناب. منظور از حکمت، علم ریشه‌دار است و ریشه‌دارترین علوم در میان بشریت علم توحید است. بعضی از علوم در مغز است و بعضی از علوم فقط سر زبان است و بعضی از علوم حال است و مقام نیست. اما بعضی از علوم مقام هستند، آن هم در لایه اول؛ یعنی در اثر تکرار ملکه شده‌اند. اما بعضی علوم از ملکه شدن گذشته و جِبِلّی انسان شده‌اند. به این علوم جِبِلّی که ذاتی انسان شده‌اند، حکمت می‌گویند؛ لذا حکیم به ریشه دارترین علوم مزین شده است و این چیزی نیست جز فطرت توحیدی انسان که جوهره وجودی اوست. پس به هر علمی حکمت نمی‌گویند. بدین ترتیب می‌توان گفت بیان رسول خدا (ص) که می‌فرماید: «من مدینه علم هستم» بدین معناست که ایشان «مدینة الحکمه» هستند. اما هر کسی اجازه ندارد به این مدینه وارد شود.

چنان که خداوند می‌فرماید: «از در‌های خانه وارد شوید». این توصیه روشن الهی اشاره به آن است که برای ورود به هر امری باید از راه درست آن وارد شویم و برای بهره‌مندی از هدایت و علوم بی‌پایان نبوی (ص) باید از درب ولایت علوی (ع) وارد شد. خصوصاً آنکه در این مقام از دیوار وارد شدن اصلاً معنا ندارد؛ چرا که دیواری برای خانه علوم اهل بیت (ع) وجود ندارد. این خانه یک حصار بسته است و به جز از در آن، راهی برای ورود نیست و آن تنها درِ ولایت است.

در روایات آمده که رجب ماه امیرالمؤمنین (ع) است. همچنین شعبان ماه رسول اکرم (ص) ذکر شده، لذا گویی رجب باب ورود به ماه شعبان، یعنی ماه ولایت است. از همین روست که اغلب اذکار ماه رجب یا اذکار استغفاری است که بنده را آماده دریافت حکمت می‌کند و یا اذکار توحیدی است. زیرا هر کس از در ولایت وارد شود، می‌تواند به شهر حکمت وارد شود و حکمت چنان که اشاره شد علوم ناب توحیدی است. بدین ترتیب، انس دائمی با اهل بیت (ع) و مقام ولایت، انسان را به ولایت الهی یعنی ماه رمضان می‌رساند. بنابراین، اگر کسی می‌خواهد تحت ولایت‌الله واقع شود، باید تحت ولایت اهل بیت (ع) واقع شود و باید از ولایت امیر المؤمنین (ع) آغاز کند.

آنچه را گفتیم می‌توان تبیینی بر اسرار اعمال این سه ماه دانست. بر همین مبناست که اهل معنا از بدو ورود به ماه رجب، خود را آماده ورود به ماه شعبان و سپس ماه مبارک رمضان می‌کنند. البته همه آنها مقدمه‌ای برای درک‌لیالی قدر است.