این هفته دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه شاهد برگزاری سه همایش بین المللی در خصوص مناطق همسایه جمهوری اسلامی ایران خواهد بود. بیست ودومین همایش بین المللی خلیج فارس ، هجدمین همایش بین المللی آسیای مرکزی و قفقاز و سومین همایش بین المللی افغانستان سه همایش بین المللی است که این هفته از اول تا سوم آبان ماه در دفترمطالعات سیاسی و بین المللی برگزار خواهد شد.

صاحب‌نظران و کارشناسان مسائل منطقه ای اطلاع دارند که چند سالی است که به هر دلیلی همایشهای ادواری دفتر مطالعات که به موضوعات مناطق همسایه ایران مربوط می شود برگزار نمی شد. خوشبختانه شاهدیم که موضوع مناطق پیرامونی جمهوری اسلامی ایران و همسایگان مجددا مورد توجه قرار گرفته و دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی با همکاری دانشگاه علامه طباطبایی اقدام به برگزاری این همایشها می نماید.

حسب اطلاعات موجود در این همایشها سه گانه که در ذیل عنوان کلی " ایران و مناطق پیرامونی " برگزار می شود بیش از ٤٥ صاحب نظر و متخصص منطقه از کشورهای مختلف آسیایی ، اروپایی و امریکایی و چندین صاحب نظر و مقام ایرانی شرکت می کنند که در میان آنان شخصیت های شناخته شده ای همچون رئیس جمهور سابق و وزیران سابق خارجه یا دفاع کشورهای همسایه یا سایر کشورها حضور دارند.

در برگزاری این همایش همکاری علمی با دانشگاه علامه طباطبایی که در حال حاضر یکی از قطب های مهم علوم انسانی محسوب می شود ویژگی مهم دیگر این همایش است که تلاش شده است این همایش بر اساس معاییر و اصول علمی و دانشگاهی برگزار شده و تا آنجا که میسر شود همایش خود را از تشریفات و تبلیغات دور نگه دارد.

به جهت محتوایی در همایشهای سه گانه تلاش خواهد شد تا ضمن تمرکز بر تحولات کشورهای همسایه و مناطق پیرامونی کشورمان به سه سوال اصلی در هر کدام از سه همایش پاسخ داده شود:

1- روند تحولات منطقه به کدام سوی است و چه آینده ای برای کشورهای عضو منطقه قابل تصور است ؟
2- بازیگران و نقش آفرینان اصلی هر منطقه کدامند و هر کدام چه نقشی ( منفی یا مثبت ) ایفاء می کنند ؟
3- تهدیدات منطقه کدامند ؟ چه فرصتها و راه کارهایی برای مقابله با تهدیدات وجود دارد؟ 

جمهوری اسلامی ایران با داشتن 15 همسایه زمینی و دریایی بعد از چین بیشترین تعداد همسایه را در جهان دارد ولی به جهت تنوع همسایه ها و راهبردهای سیاسی و دفاعی که همسایگان برای خود انتخاب کرده اند باعث گردیده تا به جهت تنوع راهبردی ایران مقام اول تنوع همسایه ها را در دنیا داشته باشد.

ایران همزمان با ناتو ، پیمان امنیت دسته جمعی ، شانگهای از طریق همسایه های خود هم مرز بوده و در خلیج فارس و دریای عمان هم به نوعی با حضور مستقیم نیروهای نظامی امریکا مواجه است . در بین همسایه های ایران از کشور بی طرف تا متحد استراتژیک امریکا و یا متحد استراتژیک روسیه و متحد استراتژیک چین وجود دارد و به جهت فرهنگی نیز کشورهای همسایه ایران از تنوع بسیاری برخورداند.

این تنوع راهبردی ، سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی که در همسایگی ایران قرار دارد جمهوری اسلامی ایران را وادار می سازد تا سیاست خارجی چند لایه ، پیچیده و متنوع داشته باشد و همزمان تلاش کند تا اصولی را در روابط خود با همسایگان برای گسترش همه جانبه روابط در نظر بگیرد که می توان این اصول را سیاست همسایگی نامید. اصول سیاست همسایگی اصولی هستند اعلامی و اعمالی در سیاست خارجی کشور که باعث می شود محیط و منطقه ای همگرا برای توسعه و پیشرفت برای همه کشورهای منطقه فراهم اید.
لازم به ذکراست که در گذشته و حال کشورها و اتحادیه مختلف نیز هرکدام سیاست همسایگی مختلفی داشته و دارند که از جمله آنها می توان به سیاست همسایگی اتحادیه اروپا که در " روند بارسلونا " و " مشارکت شرقی " متبلور است و سیاست همسایگی که کشورهای مانند چین ، روسیه و ترکیه دارند اشاره کرد. 

مطالعه نمونه های مختلف سیاست همسایگی و بهره گیری از تجارب مثبت آنها در سیاست خارجی کشورمان می تواند در بهبود و گسترش روابط کشورمان با همسایگان مختلف و متنوع مورد استفاده قرار گیرد.
انتظار می رود در همایشهای سه گانه دفتر مطالعات ضمن یافت پاسخهای علمی وعملی برای سوال های اصلی همایش که در فوق اشاره شد، گام موثری در جهت تبیین سیاست همسایگی برداشته شود و برای سیاست خارجی کشورمان راهکارهای لازم در جهت پیشبرد این سیاست پیشنهاد گردد.

انتهای پیام/