به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان  گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان ،برخورداری از نعمت سلامت برای تمامی شهروندان ایرانی بدون توجه به موقعیت، ثروت و سن یکی از مهمترین حقوق اجتماعی و همگانی است. این کار در عمل به مفهوم آن است که هر زن، مرد، جوان و پیر یا کودک حق دارد بالاترین سطح قابل  دسترسی از استانداردهای سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی را بدن هیچ گونه تبعیضی برخوردار باشد. 

کار مطالعاتی طرح تحول سلامت در حوزه بهداشت از سال 92 آغاز شد که پس از انجام مطالعات اولیه  و بررسی وضع موجود از نظر وضعیت سلامت مردم و نظام ارائه مراقبت های اولیه، آسیب شناسی برنامه پزشک خانواده شهری در دو استان فارس و مازندران شروع شد. 

در این طرح برنامه ارایه خدمات و مراقبت های اولیه بهداشتی درمانی به شهرهای زیر 20 هزار نفر، عشایر، حاشیه نشینان و شهرهای بین 20 تا 50 هزار نفر، مناطق روستایی، شهرهای با جمعیت بیش از 50 هزار نفر و کلان شهرها انجام شده که به ازای هر 2 تا 3 هزار نفر کارشناس مراقب سلامت، پزشک، کارشناس تغذیه و روان ارائه خدمت می کنند. 

دکتر علی اکبر سیاری معاونت بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره ماموریت های این معاونت در طرح تحول سلامت اظهار کرد: افزایش امید به زندگی از طریق پیشگیری از مرگ نابهنگام مردم، کمک به پیشگیری و کنترل آسیب های اجتماعی، مراقبت از بیماری های واگیر و غیرواگیر، بهبود کیفیت و شیوه زندگی، تامین عدالت در سلامت از طریق کاهش نابرابری ها، ترویج تشکیل خانواده، فرزندآوری و تحکیم بنیان خانواده، پیشگیری از معلولیت و ناتوانی و کمک به کاهش هزینه های سلامت از ماموریت های معاونت بهداشتی است. 

وی با بیان اینکه 15 برنامه و 10 پروژه طرح تحول حوزه بهداشت مستقیماً مرتبط با ارتقا سلامت مردم و در جهت شکوفایی نظام سلامت است، تصریح کرد: برنامه ارایه خدمات و مراقبت های اولیه بهداشتی درمانی، تکمیل و اصلاح برنامه پزشک خانواده، برنامه ملی ترویج و توسعه خودمراقبتی، تقویت همکاری های بین بخشی، برنامه بهداشت عمومی، تحول سلامت دهان و دندان، برنامه ملی پیشگیری و کنترل بیماری های غیرواگیر و عوامل خطر، برنامه جمعیت، ارتقای سلامت و فرزندآوری، بهبود و اصلاح  تغذیه و ارتقای سلامت روانی و پیشگیری از مصرف مواد مخدر  بخشی از برنامه های این طرح است.

سیاری افزود: توانمندسازی مدیران بخش بهداشت کشور، تکمیل، تجهیز و توسعه شبکه بهداشتی درمانی، مشارکت و همکاری بخش های دولتی وغیر دولتی در ارائه خدمات، استقرار نظام دیده بانی سلامت، ارائه خدمات اورژانس 115 به ساکنین مناطق روستایی، عشایری و شهرهای با جمعیت کمتر از 50 هزار نفر بخشی از پروژه های پشتیبان برنامه تحول بهداشت است. 

وی در مورد دستاوردهای برنامه تحول و عملکرد حوزه بهداشت در مناطق روستایی تا پایان سال 94 اظهار کرد: پوشش حدود 28 میلیون نفر جمعیت روستایی، عشایر و افراد شهرهای زیر 20 هزار نفر در برنامه پزشک خانواده و بیمه روستایی، به کار گیری 6 هزار و 700 پزشک خانواده در این برنامه و افزایش 2 هزار و 400 پزشک جدید، به کار گیری 5 هزار و 300 ماما در برنامه پزشک خانواده و بیمه روستایی، تامین 346 قلم دارو و 5 قلم مکمل دارویی، احداث 1955 خاانه بهداشت، آغاز عملیات ساخت 176 مرکز بهداشتی درمانی روستایی، تعمیر هزار و 903 و تجهیز 3 هزار و 832 مرکز بهداشتی واستقرار پایگاه های اورژانس 115 در مراکز شبانه روزی بخشی از دستاوردهای طرح تحول بوده است. 

معاونت بهداشتی وزارت بهداشت  در مورد برنامه های بهداشت دهان و دندان بیان کرد: تکمیل و تجهیز هزار مرکز بهداشتی برای ارائه خدمات سلامت دهان و دندان، راه اندازی 500 پایگاه سلامت در مدارس ابتدایی، معاینه، غربالگری و انجام وارنیش فلوراید 7 میلیون دانش آموز ابتدایی در کشور از فعالیت های صورت گرفته حوزه بهداشت در این طرح است.

وی درباره دستاوردهای برنامه تحول و عملکرد حوزه بهداشت در مناطق شهری تا پایان سال 94 نیز گفت: اختصاص یک پایگاه سلامت به ازای خدمات شهری هر 12 هزار و 500 نفر در مناطق حاشیه نشین و شهری، به کار گیری یک مراقب سلامت خانواده به ازای هر 2 هزار نفر، اختصاص یک مرکز جامع خدمات سلامت برای هر 25 تا 50 هزار نفر، پوشش بیش از 25 میلیون نفر برای مراقبت های نوین سلامت، راه اندازی هزار و 955 پایگاه سلامت و 818 مرکز جامع خدمات سلامت و اشتغال زایی بیش از 9 هزار دانش آموخته پزشکی و پیراپزشکی خلاصه ای از دستاوردها در مناطق شهری است. 

سیاری با اشاره به رشد اعتبارات تخصیص یافته در حزوه بهداشت در سال 94 به نسبت سال 93 در مورد اولویت های سال 95 تصریح کرد: استقرار کامل شبکه شهری بهداشتی، تداوم ساخت و تجهیز واحدهای ارائه خدمات، توانمندسازی مدیران و کارکنان، گسترش برنامه مشاررکت مردم و توسعه خودمراقبتی، استقرار نظام پایش و ارزشیابی خدمات و شبکه یک پارچه بهداشتی(سیب)، اجرای سند ملی پیشگیری و کنترل بیماری های غیرواگیرو اجرای نظام ارجاع در برنامه پزشک خانواده روستایی بخشی از اولویت های حوزه بهداشت در سال 95 هستند.

دکتر رسول انتظارمهدی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه درباره مزیت های طرح تحول سلامت در بخش بهداشت بیان کرد: به این حوزه منابع مالی خوبی تخصیص داده شده که در سال 94 نسبت به سال 93 از رشد خوبی برخوردار بوده و فعالیت های صورت گرفته نشان دهنده افزایش دسترسی مردم در مناطق شهری و حاشیه آنها به خدمات بهداشتی است. 

وی با اشاره به اختصاص یک پایگاه بهداشتی به ازای 100هزار نفر پیش از اجرای طرح تحول سلامت اظهار داشت: اکنون به ازای هر 12 هزار نفر یک پایگاه بهداشتی وجود دارد و دسترسی مردم به خدمات بهداشتی افزایش داشته که دیگر خانواده برای دریافت کوچکترین خدمت مسیر طولانی را طی نمی کند و در نزدیکترین محل زندگی خود می تواند از خدمات بهداشتی بهره ببرد.  

معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه تصریح کرد: بهبود دسترسی مردم به نظام ارائه خدمات نشاندهنده اثر بخشی برنامه بوده و توانسته دسترسی را برای آحاد جامعه ایجاد کند و در آینده اثربخشی خدمات ارائه شده باعث بهبود نظام مراقبت بیماریها، کیفیت زندگی و افزایش امید زندگی خواهد شد. 

انتظارمهدی با توجه به محدودیت دسترسی به نیروی مورد نیاز نظام مراقبت های اولیه سلامت  افزود: معاونت آموزشی نیز بایستی مطابق با نیاز سلامت و مراقبت های اولیه بهداشتی در کشور دانشجو جذب و تربیت کند تا براساس نیروی کار مورد نیاز و متناسب در هر رشته جذب بازار کار گردد.   

وی در مورد علت اختصاص بودجه بیشتر از بخش بهداشت به بخش درمان گفت: صرف هزینه بیشتر در درمان به دلیل ارائه خدمات تخصصی و فوق تخصصی است، از طرفی افراد نیازمند درمان به صورت فرد به فرد از خدمات بهره می برند ولی در حوزه بهداشت، خدمات به طور عمومی ارائه می شود ومنابع مالی این دو حوزه با یکدیگر قابل مقایسه نیستند. 

انتظارمهدی با بیان اینکه در حوزه بهداشت خدمات اساسی تر است و بر پیشگیری تاکید دارد، گفت: خدمات درمانی نیازمند تکنولوژی است که باعث گرانی ارائه این خدمات به افراد می شود.  

دکتر الهام بهره مند معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه در این زمینه اظهار کرد: طرح تحول سلامت در حوزه بهداشت با 15 برنامه ای که دارد، سلامت را در اختیار مردم قرار می دهد و به خصوص جمعیت حاشیه و شهرها در خدمات فعال قرار گرفتند که در گذشته به این خدمات دسترسی نداشتند. 

وی تصریح کرد: این افراد پس از اجرای طرح تحول از طریق مراقبان سلامت، کارشناسان تغذیه و روان خدمات را دریافت و معاونان بهداشتی با فعالیت در راستای سند ملی غیرواگیر، عوامل خطر رفتاری و بیولوژیک را در جمعیت بررسی می کنند که تداوم این فعالیت ها سلامت مردم جامعه را در پی دارد. 

معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه افزود: فعالیت در حوزه بهداشت زمان بر است و مانند یک بیماری ساده نیست که پس از چند روز دوره درمان بهبودی حاصل شود و نیازمند فاصله زمانی بعد از دریافت خدمات بهداشتی است که تغییر در سبک زندگی و افزایش امید به زندگی آنها را رقم می زند.  

شهرام ترحمی معاون بهداشتی دانشکده علوم پزشکی آبادان در زمینه امکانات ایجاد شده در بخش بهداشت پس از اجرای طرح تحول سلامت اظهار کرد: مناطقی مانند آبادان که از نظر نیروی انسانی محروم بودند پس از اجرای این طرح، تحول بزرگی در وضعیت آنها ایجاد شد. 

وی با بیان اینکه قبل از اجرای طرح تحول تنها 35 تا 40 درصد نیروی انسانی در ساختار سازمانی تدوین شده در سال های گذشته موجود بود، تصریح کرد: نیروی انسانی در مراکز بهداشتی پس از اجرای طرح تحول کامل شده است. 

معاون بهداشتی دانشکده علوم پزشکی آبادان با اشاره به اینکه جمعیت شهری نسبت به جمعیت روستایی در طول دهه های گذشته رشد داشته، گفت: ارائه خدمات که در شهر به صورت غیرفعال بود و اگر شخصی به مراکز بهداشتی مراجعه می کرد از این امکانات برخوردار می شد، در غیر این صورت اگر فرد به دلیل ناآگاهی یا عدم دسترسی مراجعه نمی کرد، خدمات بهداشتی به وی ارائه نمی شد که طرح تحول این نقطه کور را هدف گرفته است. 

وی تصریح کرد: اکنون اگر خانواده ای بدون هیچ گونه مشکل و نیاز به مراقبت معمول بهداشتی در طی 3 ماه به مراکز بهداشتی مراجعه نکند، از این مراکز به سراغ آنها می رویم که توفیق و دستاورد بسیار بزرگی است که بسیاری از کشورها ندارند. 

ترحمی با بیان اینکه کیفیت ارائه خدمات بهداشتی در کنار کمیت آن باید افزایش یابد، اظهارکرد: علاوه بر تکمیل نیرو و فعال شدن خدمات در شهر، نوسازی و بازسازی مراکز فرسوده خدمات بهداشتی از دیگر دستاوردهای طرح تحول سلامت در بخش بهداشت است. 

وی با اشاره به اینکه قدمت برخی از مراکز بهداشتی در آبادان بیش از 40 سال است، بیان کرد: اگر ظاهر مرکز سلامت، بهداشتی نباشد مردم توصیه مسئول آن را نمی پذیرند که با اجرای طرح تحول، اعتبارات در بخش بهداشت وارد شد و بخشی از بافت های فرسوده بازسازی و مراکز جدیدی احداث شد.

معاون بهداشتی دانشکده علوم پزشکی آبادان با اعلام اینکه مجوز ساخت 5 مرکز بهداشتی در آبادان صادر شده، افزود: رویکرد دولت در طرح تحول سلامت به جای استخدام و افزایش مخارج، به سمت خرید خدمت با توجه به نیاز بهداشتی در هر منطقه است. 

وی درباره شناسایی بیماری ها در بین مردم پس از طرح تحول سلامت اظهار کرد: برخی بیماری های وارداتی مانند زیکا توسط بهداشت کشور شناسایی و دستورالعمل های لازم برای مقابله با آنها ارائه می شود. 

ترحمی با اعلام اینکه سند ملی پیشگیری و کنترل بیماری های غیرواگیر یکی از برنامه های معاونت های بهداشتی است، بیان کرد: مراقبت های لازم برای پیشگیری از بیماری های دیابت و فشارخون در بین مردم صورت نمی گیرد و افراد قبل از ابتلا به فشارخون بالا به مراکز مراجعه نمی کنند یا در دیابت، بیمار هنگامی متوجه علائم می شود که بیماری پیشرفت کرده است. 

وی با بیان اینکه سه چهارم جمعیت آبادان در شهر زندگی می کنند، گفت: در بخش بهداشت مناطق شهری در گذشته به آنها به طور فعال رسیدگی نمی شد که اجرای سند ملی پیشگیری مستلزم دعوت  مردم برای مراجعه به مراکز بهداشتی است تا اگر فردی بیماری داشت با آموزش و درمان وی از پیشرفت بیماری جلوگیری شود. 

وی افزود: هم اکنون طرح تحول حوزه بهداشت پس از تحت پوشش گرفتن مناطق روستایی و شهرهای کمتر از 500 هزار نفر، به کلانشهرها و شهرهای بالای 500 هزار نفر رسیده است.

امید است با وجود تمام نواقص و کمبودها  در طرح تحول سلامت، اجرای آن در بخش بهداشت با پیشگیری از بیماری های غیرواگیر بتواند زمینه بهبود سبک زندگی برای افراد جامعه را فراهم کند و کیفیت زندگی مردم را افزایش دهد. 

گزارش از هانیه اسماعیلی 

انتهای پیام/