باشگاه خبرنگاران جوان - روش جدیدی که توسط تیمی به رهبری پروفسور چیائوبینگ ژو (Qiaobing Xu) از دانشگاه تافتس (واقع در بوستون آمریکا) توسعه یافته، واکنش‌های ایمنی را برای مهار ملانوم، سرطان سینه سه‌گانه منفی، کارسینومای ریه و سرطان تخمدان تحریک می‌کند.

واکسن‌های درمانی سرطان از سال ۲۰۱۰ در حال توسعه هستند، زمانی که اولین واکسن برای سرطان پروستات تأیید شد و در سال ۲۰۱۵ واکسنی دیگر برای ملانوم معرفی شد. با وجود این تحقیقات گسترده، تاکنون هیچ واکسن درمانی جدیدی مجوز دریافت نکرده است. یکی از چالش‌های اساسی در توسعه این واکسن‌ها، شناسایی آنتی‌ژن‌های توموری‌ای است که به اندازه کافی از سلول‌های طبیعی متمایز باشند تا واکنش ایمنی قوی ایجاد کنند.

محققان دانشگاه تافتس اکنون واکسنی طراحی کرده‌اند که توانایی سیستم ایمنی را در شناسایی آنتی‌ژن‌های توموری افزایش می‌دهد. این رویکرد نه‌تنها واکنش ایمنی قوی ایجاد می‌کند، بلکه حافظه ایمنی بلندمدت نیز شکل می‌دهد و احتمال بازگشت تومور را کاهش می‌دهد. برخلاف واکسن‌های سنتی سرطان که آنتی‌ژن‌های خاصی را هدف قرار می‌دهند، این واکسن جدید از لیزات، یعنی ترکیبی از قطعات پروتئینی مشتق‌شده از هر تومور جامد، استفاده می‌کند که نیاز به شناسایی یک آنتی‌ژن خاص را از بین می‌برد.

برخلاف واکسن‌های سنتی که برای پیشگیری از بیماری‌های عفونی طراحی شده‌اند، واکسن‌های سرطان با تحریک سیستم ایمنی برای شناسایی و حمله به سلول‌های سرطانی عمل می‌کنند. اکثر این واکسن‌ها، برخلاف واکسن‌های بیماری‌های عفونی، به‌جای پیشگیری، نقش درمانی دارند و برای از بین بردن بیماری موجود طراحی شده‌اند. برخی واکسن‌های پیشگیرانه سرطان نیز وجود دارند، اما عمدتاً ویروس‌های مرتبط با سرطان، مانند ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) که عامل سرطان دهانه رحم است، را هدف قرار می‌دهند.

کلید اثربخشی واکسن جدید در توانایی آن در هدایت آنتی‌ژن‌های مشتق‌شده از تومور به یک مسیر سلولی کارآمد برای ارائه به سیستم ایمنی نهفته است. این فرآیند مانند “تشخیص هویت” است که در آن هر آنتی‌ژن برای سیستم ایمنی نمایش داده می‌شود تا مشخص شود که آیا مشکوک است یا خیر.

محققان برای اطمینان از شناسایی تمام پروتئین‌های توموری موردنظر، آنها را با مولکول AHPC اصلاح کردند که آنزیمی را جذب می‌کند تا بر روی این پروتئین‌ها برچسبی به نام یوبیکوئیتین (Ubiquitin) قرار دهد. این برچسب به سلول کمک می‌کند تا پروتئین را شناسایی کرده و به قطعات کوچکی برای ارائه به سیستم ایمنی تجزیه کند.

سپس، محققان پروتئین‌های توموری اصلاح‌شده با AHPC را درون نانوذرات چربی (لیپیدی) قرار دادند که به‌طور ویژه برای هدف‌گیری گره‌های لنفاوی طراحی شده‌اند، جایی که بیشتر سلول‌های ارائه‌دهنده آنتی‌ژن یافت می‌شوند.

این واکسن در مدل‌های حیوانی مبتلا به ملانوم، سرطان سینه سه‌گانه منفی، کارسینومای ریه لوئیس و سرطان تخمدان غیرقابل‌عمل، پاسخ قوی سلول‌های T سیتوتوکسیک را تحریک کرد. این سلول‌ها به تومور‌های در حال رشد حمله کرده و رشد و متاستاز آنها را سرکوب کردند.

پروفسور ژو در مورد این دستاورد گفت: مبارزه با سرطان همواره یک رویکرد چندجانبه بوده است. اضافه کردن واکسن‌های سرطان به روش‌هایی مانند جراحی، شیمی‌درمانی و دارو‌هایی که فعالیت سلول‌های T سیتوتوکسیک را افزایش می‌دهند، می‌تواند به بهبود پاسخ بیماران و پیشگیری طولانی‌مدت از بازگشت سرطان منجر شود.

این پژوهش که در مجله Nature Biomedical Engineering انتشار یافته، با حمایت مالی مؤسسات ملی سلامت (National Institutes of Health) انجام شده است.

منبع: ستاد نانو