این شگفت‌انگیز است كه ما اكنون می‌توانیم با استمداد از دانش پزشكی چهره ظاهری خود را تغییر دهیم. تغییر آنچه تا سال‌های نه چندان دور امری تغییرناپذیر پنداشته می‌شد، در دنیای امروز میسر است.

 ما اكنون می‌توانیم چهره و قیافه‌مان را خود انتخاب كنیم، چیزی از چهره یا انداممان بكاهیم یا به آن بیفزاییم. با این حساب، شوق و ذوق بسیاری از افراد به انجام عمل زیبایی چندان دور از ذهن نیست. اما چرا این گرایش در میان برخی بیشتر و بین برخی دیگر از افراد كمتر است؟ چه چیز باعث می‌شود كه این گرایش در میان ایرانیان، بسی بیشتر از گرایش مردم بسیاری از جوامع دیگر باشد؟

در جامعه ما انجام عمل‌های زیبایی روی نقاط مختلف بدن، به ویژه صورت، چنان به امری همه‌گیر و گسترده تبدیل شده است كه بسیاری از ما در میان جمع فامیل و دوستان و آشنایان كسانی را سراغ داریم كه تن به تیغ جراحی سپرده‌اند تا زیباتر شوند. خصوصیت مشترك این افراد چیست؟ چه عاملی در همه آنها كه به انجام این عمل تمایل دارند، مشترك است؟

كسانی كه دست به این عمل می‌زنند یا دوست دارند این كار را انجام دهند، در یك خصوصیت مشترك‌اند؛ همه آنها رضایت كافی یا كامل از چهره و اندام خود ندارندآنها فكر می‌كنند به اندازه كافی زیبا نیستند، یا بدتر از آن خود را زشت می‌پندارند.

 شاید مهم باشد كه تلاش كنیم تا بفهمیم این احساس چرا به وجود می‌آید و از كجا ناشی می‌شود.

 تصویر من از خودم

 همه ما در شرایطی قدم به هستی می‌گذاریم كه مجموعه‌ای از ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی كم و بیش تثبیت شده، پیش از ما وجود داشته است. ما در بطن یك فرهنگ، با همه معیارهایی كه از خوب و بد، زشت و زیبا دارد، پا به عرصه حیات می‌گذاریم. اجتماعی شدن، فرآیند آشنا شدن با این ارزش‌های فرهنگی و درونی كردن آنهاست. ما از طریق این ارزش‌ها معنای انسان زشت و انسان زیبا را می‌فهمیم و كم‌كم می‌توانیم آدم‌های اطرافمان را در قالب‌های زشت و زیبا طبقه‌بندی كنیم. برخی را زیبا بدانیم و به برخی دیگر صفت زشت بدهیم.

 اما این فرآیند تنها در ارتباط ما با دیگران به كار نمی‌آید. ما به طور دایم با خودمان در تعامل هستیم و بر پایه این ارزش‌ها و معیارهای فرهنگی در مورد خودمان نیز قضاوت می‌كنیم و بر اساس همین معیارها به دركی از خود می‌رسیم كه به ما می‌گوید «تو زشت یا زیبا هستی».

 تمایل روزافزون افراد به استفاده از چنین شیوه‌هایی برای زیباتر شدن بخوبی گویای این نكته است كه تجربه زندگی به این افراد آموخته است با زیباتر شدن است كه می‌توانند موقعیت مطلوب‌تری به دست آورند. مهم نیست كه پشت نقاب زیبایی‌شان چه چیزی پنهان كرده‌ باشند

اهمیت زشت بودن یا زیبا بودن چهره، در فرهنگ‌های مختلف، متفاوت است.

 اگر در جامعه‌ای زندگی كنیم كه زیبایی چهره و اندام را یك ارزش‌ بسیار مهم و حیاتی تلقی كند و اگر بر اساس معیارهای همین فرهنگ، فردی زشت به شمار بیاییم، مشكلات بسیاری با خودمان و اطرافیانمان پیدا خواهیم كرد. افسرده خواهیم شد، اعتماد به نفسمان را از دست خواهیم داد، منزوی خواهیم شد و از جمع كناره خواهیم گرفت و در چنین شرایطی است كه ممكن است حاضر باشیم دست به هر كاری بزنیم تا زیبا شویم.

تصور افراد یك جامعه از چهره و اندام زشت یا زیبا تحت تأثیر عوامل مختلفی شكل می‌گیرد.

 دستكاری در چهره ظاهری برای به دست آوردن شباهت هر چه بیشتر با تصویری انجام می‌شود كه افراد از زیبایی در ذهن دارند و رسانه‌های جمعی در ایجاد و شكل‌دهی به این تصویر نقش اساسی ایفا می‌كنند.

چرا جراحی؟

 همه ما در زندگی با دیگران در پی به دست آوردن احترام و منزلت بیشتر هستیم، همه می‌كوشیم چیزهایی را مال خود كنیم كه باعث می‌شود در جامعه از جایگاه بالاتری برخوردار شویم و احترام و منزلت بیشتری كسب كنیم.

 در جامعه‌ای كه زشت بودن یا زیبا بودن تأثیر حیاتی بر منزلت اجتماعی افراد دارد، آنها خواهند كوشید كه به هر قیمت ممكن خود را به معیارهای زیبایی نزدیك كنند.

 با استفاده از رژیم‌های لاغری، مصرف بی‌رویه لوازم آرایش و البته جراحی‌های زیبایی. تمایل روزافزون افراد به استفاده از چنین شیوه‌هایی برای زیباتر شدن بخوبی گویای این نكته است كه تجربه زندگی به این افراد آموخته است با زیباتر شدن است كه می‌توانند موقعیت مطلوب‌تری به دست آورند مهم نیست كه پشت نقاب زیبایی‌شان چه چیزی پنهان كرده‌ باشند، مهم نیست كه پشت بینی و لب‌ها و گونه‌های متعادلشان، مغزی فعال و ژرف‌اندیش یا در سینه قلبی مهربان و رئوف داشته باشند. در چنین شرایطی زیبایی و ثروت بهترین سرمایه‌ها برای به دست آوردن جایگاه برتر در جامعه است.

دو سرمایه‌ای كه قابل تبدیل به یكدیگر هستند؛ با ثروت می‌توان زیبایی را به دست آورد و با زیبایی ثروت را و بیهوده نیست كه این دو مقوله در میان معیارهای جوانان برای انتخاب همسر اهمیت و نقش اساسی یافته است

ذكایی و همكارش در پژوهششان درباره این گرایش به زیبایی هر چه بیشتر در میان زنان متذكر شده‌اند: «در جامعه جدید ایران اهمیت ظاهر به عنوان معیاری برای ارزش‌گذاری افزایش یافته و از هر ناحیه به زنان فشار وارد می‌شود تا زیبا باشند و به زیبایی خود توجه نمایند چرا كه ظاهر و زیبایی ملاك انتخاب و مطلوبیت تلقی می‌گردد و حتی ابزاری برای موفقیت و ورود به عرصه‌های بهتر و والاتر به شمار می‌رود در چنین شرایطی زنان زیبا، قدرتمند تعریف می‌شوند، زیبایی به ابزاری برای قدرت زنان تبدیل می‌شود و زیبایی زن در مقابل ثروت یا منزلت یك مرد معامله می‌گردد»./س

بهبودی