جمعیت

جمعیت افغانستان حدود ۳۰ میلیون نفر برآورد می‌شود.براساس سرشماري مقدماتي كميته ملي احصائيه كشور، جمعيت افغانستان درسال 1385، 24 ميليون نفر است. گفته می شود از اين تعداد 12,300 ميليون مرد و 11,800 ميليون نفرشان زن هستند، 7/21% جمعيت كشور شهرنشين مي باشند. مرحله اصلي نفوس شماري افغانستان در ماه سنبله 1385 صورت خواهد گرفت.اين آمار شامل ميليون ها مهاجر افغاني مقيم ايران، پاكستان و كشورهاي ديگر نمي باشد. سازمان ملل پيش از اين جمعيت افغانستان را 29 ميليون نفر برآورد كرده بود.

نرخ مرگ و مير

بدليل نبود امكانات بهداشتي ودر ماني وهمچنين فقراقتصادي كه گريبانگير مردم افغانستان است، ميزان مرگ ومير دراين كشور بالا است ولي ارقام دقيقي در اين باره در دست نيامده است.

نرخ مهاجرت : حدودا پنج ميليون نفر از اتباع افغانستان در خارج از كشور بسر مي برند كه در طول 23 سال جنگ وناامني وبراثر مشكلات اقتصادي به كشور هاي مختلف جهان مهاجرت كرده اند . بيشتر مهاجران افغانستان در كشورهاي همسايه مثل ايران وپاكستان به سرمي برند.

نرخ مرگ و میرمادران

مرگ و میر مادران در هنگام ولادت در حدود 1600 الی 1900 از هر صد هزار تخمین زده شده است . که از جمله آن از 87% آن توسط پروگرام های یونسف جلوگیری به عمل آمده است .

نرخ مرگ و میر کودکان زیر ۷ سال

از هر پنج طفل یک طفل قبل از رسیدن به سن پنج سالگی می میرد ( یعنی 257 نفر از هر 1000 نو تولد ، سالانه در حدود 85000 طفل از اسهالات جان خود را از دست میدهند .

ملیت

افغان : طبق قاkون اساسي جديد افغانستان به هريك از اتباع اين كشور واژه افغان اطلاق مي شود كه در برگيرنده تمام مردم ساكن در اين سرزمين مي باشد.

گروه‌های قومی و نژادی

افغانستان به علت تكثر وتنوع اقوام وطوائف ، موزه بزرگي از نژاد ها وملل گوناگون توصيف شده است . در اين كشور مردماني از نژادهاي پشتون ، هزاره ، تاجيك ، از بك، تركمن، بلوچ ، قرقيز ، قزلباش، ايماق ، نورستاني ، كشميري ، هندو ، سيك و.. سكونت دارند.

پشتون ها

طبق آمار ساز مان عفو بين الملل(1378) پشتون ها 38% از جمعيت افغانستان را تشكيل مي دهد. در باره نسب وشجره افغانان ( پشتونها ) اختلاف نظر وجوددارد برخي آنان را از نسل اقباط مصري برخي از اولاد ضحاك وعده اي از اسباط بني اسرائيل واز فرزندان بخت النصر دانسته اند . بنا براين در باره نژاد وشجره افغانان ( پشتون ها ) نظريات متعددي ارائه شده است كه برخي بيشتر به افسانه هاي تاريخي همانند است. پشتون ها عمدتا در شرق وجنوب وبعضا در شمال وغرب كشور زندگي مي كنند . زبان اين قوم پشتو واز شاخه هاي زبان هندو اروپاي است. اكثريت قريب به اتفاق اين قوم ، پيرو مذهب حنفي از مذاهب اهل سنتند.

هزارها

هزاره ها كه تقريبا 20% از كل جمعيت افغانستان را تشكيل مي دهند عمدتا در مركز افغانستان ودر دامن كوه پايه هاي افغانستان مركزي وار تفاعات هندو كش سكونت دارند - و درولايتهاي باميان ، دايكندي، غزني ، كابل، هرات ، بلخ، پروان ،اروزگان، سرپل ، قندهار وساير مناطق كشور زندگي مي كنند. - هزاره ها عمدتا پيرو مذهب اماميه اثني عشري هستند وبه زبان فارسي دري تكلم مي كنند. مهاجران اين قوم كه به علت ظلم وبيداد گري عبدالرحمن در سالهي 1257 تا 1280 (1878- 1901 م ) جلاي وطن كرده اند ، در خراسان ايران وبلوچستان پاكستان متوطن هستند.

تاجيكها

تاجيكها 19% از با شندگان افغانستان را تشكيل مي دهد اما به لحاظ موقعيت اجتماعي ، سياسي دومين گروه قومي در افغانستان محسوب مي شوند. آنان فارسي زبان وبنابر نظر برخي از پژوهشگران ايراني تبارند. اين مردم در قسمت شمال شرقي ، غرب وجنوب شرقي و در شهرهاي بدخشان ،كابل ، هرات ،غزني، غور ومناطق ديگر پراكنده اند.

اكثريت تاجيكها داراي مذهب سني هستند ومذهب شيعه نيزدر بين اين قوم پيروان زيادي دارد كه بيشتر در هرات وبعضي مناطق شمالي موقعيت دارند.

ازبكها

در مورد درصد جمعيت ازبكها آمار بين 6 تا 11% ذكر شده است

كه 11% به واقعيت نزديكتر است. ازبكها مردماني ترك تبارند كه درنواحي شمال افغانستان ساكنند وعمدتا در شهرهاي مزار شريف ، شبرغان، ميمنه،خان آباد ، قندوز و... سكونت دارند. ازبكها از اعقاب تركان زرد پوست آسياي مركزي اند وبه كشاورزي ودامداري اشتغال دارند. زبان ازبكي كه زبان اولي اين قوم است ،تركيبي از زبان تركي است.

ادیان و مذاهب

99٪ مردم افغانستان را مسلمان تشکیل میدهند که حدود 75٪ آنان مسلمان سنی و 24٪ مسلمان شیعه‌ هستند.

اكثريت مسلمانان افغانستان راپيروان مذهب حنفي تشكيل مي دهند.هرچند در اين زمينه آماررسمي ودقيقي وجودندارداما آنچه بيشتر پژوهشگران بطورتقريبي ارائه داده اند، پيروان مذهب حنفي را بين65-75% ازكل جمعيت افغانستان اعلام داشته اند.شيعيان افغانستان ازنظر جمعيت دومين مذهب مردم افغانستان محسوب مي گردندكه ازاقوام مختلف هزاره،تاجيك وپشتون تركيب يافته اند. البته آمار دقيق ومتفق عليه ازتعداد پيروان اين مذهب وجود ندارد. بيشتر پژوهشگران آمار تقريبي 25تا30% را براي جمعيت پيروان اين مذهب ارائه داده اند.اكثريت قريب به اتفاق پيروان مذهب رادر افغانستان هزاره ها تشكيل مي دهند. علاوه بر مذهب شيعه دوازده امامي تقريبا 3 درصد جامعه افغانستان پيرو مذهب اسماعليه اند كه پيروان اين مذهب بازهم از هزاره ها وتاجيكها تشكيل شده است. در افغانستان پيروان مذهب اسماعيليه كه عده اي معدودي هستند در نوحي دوشي وكيلهگي وبخشهاي از دره صوف وبدخشان زندگي مي كنند رهبر فعلي اين فرقه حاج سيد منصور نادري معروف به سيد كيان است كه در دره اي به نام دره«كيان» زندگي مي كنند. ازهمين رو به اسماعيليها «كياني» نيز مي گويند. مذاهب دیگری چون هندو و سیک نیز در افغانستان پیروانی دارد. پیش از جنگ های ۳۰ سال اخیر اقلیت یهودی نیز در افغانستان و بویژه شهر هرات وجود داشتند اما امروزه اغلب آنان به اسرائیل پناهنده شده اند.

زبان‌ها

مردم افغانستان به یکی از زبان‌های دری ۵۰٪، پشتو ۳۵٪، ازبکی، ترکمنی و بلوچی سخن می‌گویند. بر اساس قانون اساسی افغانستان،زبانهای دری و پشتو زبان های رسمی دولت افغانستان میباشند و در مناطقی که گویشوران زبانی دیگر زیاد باشند آن زبان به عنوان زبان رسمی سوم تلقی میشود.

اگر کسی یکی از دو زبان رسمی افغانستان را بداند میتوان گفت تقریبا در برقراری ارتباط در هیچ جای افغانستان مشکلی ندارد. زبان غالب در کابل پایتخت و بیشتر شهرهای شمال، مرکز و غرب افغانستان دری است. زبان غالب در شهرهای قندهار و جلال آباد ، پشتو است.

سواد

تعریف فرد باسواد: فرد بالای ۱۵ سال که می‌تواند بخواند و بنویسد. براساس تخمین صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد (یونسف)، هم اکنون هفتاد و یک درصد مردم افغانستان از بی سوادی رنج می برند.

یک سخنگوی یونیسف به بی بی سی گفت که آمار این سازمان، میزان بی سوادی را در میان زنان افغان، تا هشتاد و شش درصد نشان می دهد.

کل افراد با سواد: 31 درصد با سواد : مردها: 51% و زنها: 21%