همراه با تهیه‌کنندگان و روایت‌هایی از آنچه در قاب تلویزیون می‌گذرد؛
تحول به‌رنگ معنویت، به سیاق شادی
تولید برنامه در تلویزیون برای مخاطبانی از هر سن، دیدگاه و طبقه اجتماعی، کار ساده‌ای نیست و کسانی که در این عرصه تجربه داشته‌اند، از مشکلاتش باخبرند.
باشگاه خبرنگاران جوان - تولید برنامه در تلویزیون برای مخاطبانی از هر سن، دیدگاه و طبقه اجتماعی، کار ساده‌ای نیست و کسانی که در این عرصه تجربه داشته‌اند، از مشکلاتش باخبرند و به خوبی می‌دانند که اگر برنامه‌ای بتواند نظر درصد قابل‌توجهی مخاطب را به خودش جلب کند، یعنی توانسته در انتقال پیامش موفق باشد. این برنامه‌ها این روز‌ها که از شبکه‌های متعدد روی آنتن می‌روند، فضای گسترده‌ای را در انتقال پیام و مفاهیم در اختیار دارند و امیدوارند سال آینده با تولید برنامه‌هایی که غنای بیشتری دارند و مخاطبان را با خودشان همراه می‌کنند، خوشایندتر جلوه کنند.
با مروری بر آنچه که در این سال روی آنتن رفته، با تهیه‌کنندگان سیما درباره افق پیش‌ِروی‌شان، به‌ویژه در ماه مبارک رمضان و تلاقی آن با نوروز ۱۴۰۴ گفت‌و‌گو کردیم.
تولید «منم بچه مسلمان» ادامه دارد
مهدی نیک‌روش، تهیه‌کننده برنامه کودک درخصوص تلاقی ماه مبارک رمضان و عید نوروز توضیح داد: ویژه‌برنامه‌های ما برای سال جدید از ماه مبارک رمضان آغاز می‌شود. ضمن اینکه آغاز سال نو با شب‌های قدر هم‌زمان است و شرایط خاصی محسوب می‌شود.
وی افزود: امسال برنامه «منم بچه مسلمان» که محصول شبکه قرآن است، باز هم تولید خواهد شد و علاوه بر شبکه قرآن، یک هفته قبل از ماه مبارک رمضان روی آنتن شبکه پویا هم می‌رود.
نیک‌روش ادامه داد: مجموعه «با بابام» که اکنون روی آنتن قرار دارد، برای نوروز سال ۱۴۰۴ به‌صورت ویژه پخش می‌شود و تاکنون نیز مورد استقبال مخاطبان واقع شده است.
سرپرست گروه خردسال شبکه کودک اضافه کرد: مجموعه «ببعی ببعو» که نسخه پویانمایی سینمایی سه بعدی و سریالی دارد، در ایام نوروز روی آنتن می‌رود و مجموعه عروسکی آن نیز همچنان روی آنتن خواهد بود.
وی تأکید کرد: یک برنامه قصه‌گویی به نام «قصه‌های نبات» هم برای نوروز آماده خواهد شد. مجموعه‌ای از پویانمایی‌های جدید نیز از آغاز ماه مبارک رمضان تا ایام عید نوروز روی آنتن خواهد رفت.
نیک‌روش در باره ارزیابی خود از آنتن رسانه ملی و توانمندی آن در جذب مخاطب اظهار داشت: فکر می‌کنم در سال ۱۴۰۳ همان‌طور که آمار و ارقام نشان می‌دهد خیلی خوب بودیم و رشد قابل قبولی نسبت به سال ۱۴۰۲ داشتیم.
وی ادامه داد: جذب مخاطب ما از تابستان شروع شد و در پاییز و زمستان سال ۱۴۰۳ ادامه پیدا کرد.
نیک‌روش با اشاره به نهضت فصل دوم‌سازی از برنامه‌های پرمخاطب یادآوری کرد: برنامه‌هایی مانند «یه خونه، یه آشپزخونه» که اکنون روی آنتن است، بیش از ۵۴ درصد تماشاگر داشته و ظرفیت ادامه تولید را دارد.
وی در باره آرزویش برای سال جدید در تلویزیون نیز عنوان کرد: امیدوارم در سال ۱۴۰۴ به بخش کودک و خردسال توجه ویژه‌تری شود و در سند تحول رسانه ملی اسم خردسال، کودک و نوجوان بیاید. سند تحول به عنوان سند بالادستی و نقشه راه ماست و مدیران بر اساس آن تصمیم‌گیری می‌کنند.
نیک‌روش متذکر شد: متأسفانه برنامه‌سازی برای گروه سنی خردسال تا نوجوان جایگاهی در سند تحول ندارد و امیدواریم مدیران به این نکته توجه کنند.
۲۵ قسمت رمضانی «عروسکخونه»
علی خواجه، تهیه‌کننده شبکه پویا در باره فعالیت‌های خود در سال ۱۴۰۳ و استقبال مخاطبان عنوان کرد: در این مدت برنامه «عروسکخونه» در قالب جشنواره و کارگاه روی آنتن رفت. «جشنواره عروسکخونه» از اردیبهشت ۱۴۰۳ از تلویزیون پخش خواهد شد و از دی ماه نیز «کارگاه عروسکخونه» روی آنتن رفته است.
خواجه ادامه داد: برنامه عروسکخونه، پرمخاطب است به این دلیل که همراه با یک جشنواره است و گروه‌های برتر با آرای مخاطبان برنامه که بچه‌ها هستند انتخاب می‌شوند. آرایی که جمع می‌شود درواقع به ما در سنجش مخاطبان کمک می‌کند.
این تهیه‌کننده یادآوری کرد: در دو سال گذشته که روی آنتن بودیم، ۴۰ میلیون رأی برای انتخاب گروه‌های برتر ثبت شده و این آرا نشان‌دهنده میزان مخاطبان برنامه «عروسکخونه» است. امیدواریم در سال جدید و فصل‌های تازه نیز مخاطبان، این برنامه را دنبال کنند و ما بتوانیم از نظرات آنها استفاده کنیم.
خواجه در ادامه با اشاره به هم‌زمانی نوروز و ماه رمضان نیز توضیح داد: کارگاه «عروسکخونه» ۲۵ قسمت ویژه خواهد داشت که موضوع نوروز و ماه مبارک رمضان را در برمی‌گیرد و جز شب‌های قدر و ایام عزا، از ابتدای ماه رمضان مدت روی آنتن می‌رود.
تهیه‌کننده تلویزیون درباره آرزوی خود برای رسانه ملی در سال جدید نیز گفت: امیدوارم در سال ۱۴۰۴ خبر ظهور حضرت حجت (عج) از رسانه ملی پخش شود که آرزوی همه ماست. در ادامه خواجه با بیان اینکه طرح‌های متعددی برای تولید برنامه در سال جدید دارد، تصریح کرد: بعد از اتمام «عروسکخونه» سراغ تولیدات دیگری خواهم رفت و چند طرح دارم که فعلاً روی آنها کار می‌کنیم.
خانه‌ای امن برای مادران جوان
راحله محمدجانی، از تهیه‌کنندگان برنامه «به خانه برمی‌گردیم»، پیش از این با تهیه برنامه‌های سلامت‌محوری، چون «دکترسلام» در شبکه سلامت و «پرسشگر» در شبکه آموزش کوشیده تلفیقی از نگاه سلامت‌محور را بر حوزه‌های مختلف اجتماعی به نمایش بگذارد. وی درباره ویژگی‌های فصل جدید «به خانه برمی‌گردیم»، گفت: این برنامه نزدیک به سه دهه قدمت دارد و یکی از قدیمی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین برنامه‌های خانواده است و رمز توفیق و ماندگاری‌اش، شناخت درست مخاطب و نیازهایش برای ارائه محتوای خوب و مناسب است.
این تهیه‌کننده یادآور شد: برای اینکه بتوانیم مخاطب را راضی نگه داریم، باید به‌روز باشیم و مطالبات مخاطب را به‌درستی بدانیم.
محمدجانی با اشاره به اهمیت توجه به میانسالان، تصریح کرد: مهمترین نکته‌ای که در این برنامه سعی کرده‌ایم روی آن متمرکز شویم، توجه به میانسالان و سالمندان است. مخاطب «به خانه برمی‌گردیم»، مادران دهه‌شصتی و دهه‌هفتادی‌اند که از کودکی و نوجوانی در کنار مادرانشان این برنامه را تماشا می‌کرده‌اند و حالا خودشان مخاطب ثابت این برنامه شده‌اند.
وی افزود: از این‌رو، ابتدا نیاز‌های این گروه از مخاطبان را رصد کرده‌ایم و با گنجاندن بخش ورزش سالمندان و تمرینات مخصوص به این سنین و روان‌شناسی کودک و نوجوان پاسخگوی مطالبات آنها در حوزه خانواده‌ایم تا این نوع مخاطب را راضی نگه داریم.
تهیه‌کننده «به خانه برمی‌گردیم» به تغییرات بصری برنامه اشاره کرد و گفت: علاوه‌بر اینکه فضای برنامه را به‌سمت نیاز‌های مادران دهه‌شصتی بردیم، روی به‌روز کردن دانش آنها متمرکز شدیم و چه در حوزه آشپزی و صنایع‌دستی به‌صورت دانشگاهی و چه در حوزه روان‌شناسی و هوش مصنوعی، بخش‌های متنوعی را در نظر گرفتیم. ضمن اینکه با حضور پزشک تغذیه، نکات تکمیلی را به مادران متذکر می‌شویم.
محمدجانی اضافه کرد: به‌دلیل پخش این برنامه از شبکه تهران، مخاطبان مشخص و شفافی داریم. می‌توانیم مسائل شهروندی را با تمرکز بر پایتخت بیان کنیم و تلاش کرده‌ایم محتوای برنامه به شکلی باشد که بتوانیم موضوعات مربوط به زندگی در تهران را به تصویر بکشیم.
این تهیه‌کننده درخصوص برنامه‌هایی که در حوزه خانواده روی آنتن می‌روند، بیان کرد: به‌نظرم، هرچقدر که در تلویزیون درباره خانواده فرهنگ‌سازی و برنامه تولید شود، باز هم جا دارد؛ چون کشور ما اکنون وارد سن میان‌سالی و کهن‌سالی شده و با اقالیم و فرهنگ‌های متفاوتی که داریم، باید برنامه‌های متنوعی با رویکرد‌های مختلف در شبکه‌های سیما روی آنتن برود.
محمدجانی افزود: اتفاق خوب این است که برنامه‌های این‌چنینی تداخل زمانی با هم ندارند و جدول‌پخش سیما طوری چیده شده که مخاطب در زمان‌های مختلف می‌تواند پای این برنامه‌ها بنشیند، ضمن اینکه مأموریت برنامه‌ها مبتنی‌بر مأموریت شبکه‌ها طراحی شده تا مخاطب همه موضوعات را در برنامه‌های خانواده مشاهده کند.
وی با اشاره به چشم‌انداز این برنامه در سال آینده، گفت: در نظر داریم که با تغییر آرایه فضا‌های جدیدی را برای ورود بخش‌های جدید به برنامه تعبیه کنیم. ضمن اینکه بر ارتباط اعضای خانواده با پدربزرگ و مادربزرگ‌ها متمرکز می‌شویم. در این برنامه متوجه شدیم که نباید از مخاطب خاموش غافل شویم و اتفاقاً رصد نظرات آنان برایمان اهمیت داشت و با توجه به حجم زیاد این مخاطب به مطالبات و نظراتشان توجه خواهیم کرد.
محمدجانی با اشاره به ویژه‌برنامه نوروزی سال ۱۴۰۴ شبکه تهران، گفت: این برنامه به ما سپرده شده و برای اولین‌بار برنامه «به خانه برمی‌گردیم» به‌صورت زنده در هنگام تحویل سال، مهمان خانه‌های شهروندان تهرانی است و متناسب با شب‌های قدر برنامه‌ای درخور را شاهد خواهیم بود.
آغاز سفرهای نوروزی در «سرزمین رنگین‌کمان»
فاطمه شیرازی مقدم، تهیه‌کننده گروه کودک و نوجوان شبکه تهران در ارزیابی‌اش از تلویزیون در سال ۱۴۰۳ به خبرنگار هفته‌نامه صداوسیما توضیح داد: فکر می‌کنم در سالی که پشت سر گذاشتیم در شبکه تهران اتفاقات خوبی افتاد و با توجه به استاندارد‌های پخش، تولیدات قابل قبولی داشتیم.
شیرازی مقدم تصریح کرد: خوشبختانه مدیران گروه‌های مختلف به دنبال اجرایی شدن و عملیاتی بودن طرح‌های برنامه‌سازان بودند و فکر می‌کنم از این رو سال پرثمری را تجربه کرده‌ایم.
این تهیه‌کننده با اشاره به اینکه بودجه‌های محدود و دشواری‌هایی که شبکه تهران تجربه می‌کرد، جلو حرکت تحولی برنامه‌سازان را نگرفته است، گفت: ما توانستیم با استفاده از ظرفیت‌های شبکه تهران برنامه‌های پرباری را در مناسبت‌های مختلف عرضه کنیم. شب یلدا یکی از این مناسب‌ها بود و ویژه برنامه شبکه تهران توانست تعداد زیادی مخاطب داشته باشد.
شیرازی مقدم ادامه داد: یکی از نقد‌هایی که می‌توان به حوزه تولید برنامه کودک در صداوسیما وارد کرد، این است که ما هنوز نتوانسته‌ایم هم‌افزایی داشته باشیم و انگار هر کدام در جزیره‌ای جداگانه مشغول به فعالیت‌هایی هستیم.
وی ضمن گله‌مندی از عدم هم‌افزایی برای همکاری با مجری‌ها، آرشیو شبکه‌های مختلف و… بیان کرد: یک برنامه استاندارد و با کیفیت که قابلیت جذب مخاطب را داشته باشد، نیاز به دسترسی به آرشیو دارد، اما می‌بینیم که هماهنگی کافی برای این امر وجود ندارد.
وی یادآوری کرد: اگر این خلأ‌ها بر طرف شود و همه شبکه‌ها بتوانند از آرشیوی مرکزی با شیوه و قواعد خاص خودشان بهره‌مند شوند، حتماً مسیر تولید و تهیه برنامه هموارتر می‌شود.
تهیه‌کننده برنامه «رنگین کمان» متذکر شد: در رویکرد جزیره‌ای، برنامه‌های هر شبکه که اموال آن شبکه محسوب می‌شود، درون آن شبکه محصور می‌ماند و دیگر برنامه‌سازان و شبکه‌ها امکان استفاده از این اموال را ندارند. درحالی‌که باید هم‌افزایی و تعامل بین ما برقرار شود تا بتوانیم به کمک هم اهداف را محقق کنیم.
وی اضافه کرد: به عنوان مثال شبکه کودک می‌تواند راحت‌تر تولیدات خارجی را خریداری کند و طبیعتاً دست آنها بازتر است، ولی ما هم به این محصولات نیاز داریم و در گروه برنامه‌های کودک و نوجوان فعال هستیم. اگر نتوانیم داده‌ها و محصولات را بین هم تقسیم و رد و بدل کنیم، قطعاً مسیر تولید سخت‌تر می‌شود.
شیرازی مقدم در باره تهیه برنامه‌های جدید در سال ۱۴۰۴ تصریح کرد: قرار است برنامه «سرزمین رنگین‌کمان» را با محوریت آموزش مفاهیم بهداشتی در سال جدید تولید کنیم و از نوروز ۱۴۰۴ روی آنتن می‌رود و قسمت‌های اول به سفرهای نوروزی و فرهنگ‌سازی در رابطه با این سفر‌ها و عید نوروز می‌پردازد.
تهیه‌کننده برنامه «قصه خورشید» عنوان کرد: امسال در برنامه‌هایی که در تقارن ماه مبارک رمضان و عید نوروز پخش می‌شوند، با محتوا‌هایی متناسب با این ایام، به آموزش کودکان می‌پردازند.
شیرازی مقدم افزود: همچنین «بچه‌ها بیاید تماشا» نیز که برنامه‌ای ترکیبی با هدف یادگیری مهارت‌های زندگی برای خردسالان و کودکان است در سال جدید ادامه خواهد داشت.
مطالبه‌گری بدون تعارف
مجتبی احمدی، تهیه‌کننده «تهران ۲۰»، درخصوص ویژگی‌های این فصل از برنامه گفت: این پنجمین فصلی است که تهیه‌کنندگی برنامه «تهران ۲۰» را برعهده دارم و تلاش کردم مخاطبان در هر فصل نوآوری و تغییراتی را شاهد باشند.
وی افزود: رویکرد و هدف برنامه پاسخ به مطالبات مردم است و من به اهداف این برنامه پرسابقه تلویزیون پایبندم؛ اما در این فصل سراغ مطالبات زنان رفتیم تا مطالبات و خواسته‌های آنان را در بخش‌های مختلف شهروندی، ازجمله زندگی شهروندی، مشاغل زنان و تأثیر مدیریت زنان در عرصه اجتماع و خانواده بیان کنیم.
تهیه‌کننده «تهران ۲۰» به بازخورد خوبی که از مخاطب در این بخش گرفته، اشاره کرد و افزود: این بخش شنبه‌ها با حضور راحله امینیان به مطالبات بانوان می‌پردازد.
احمدی یادآور شد: اهمیت این بخش از این رو است که شاید مطالبات زنان به این شکل روی آنتن دیده نشده است. تأکید ما بر اختصاص یک روز به موضوعات مربوط به درخواست‌ها و نیاز بانوان در جامعه است. خواسته‌هایی که فراموش شده و می‌خواهیم اینها را وارد ماجرا کنیم. از مباحث مربوط به بیمه بانوان، حمایت از زنان خودسرپرست، توانمند کردن زنان در عرصه‌های مختلف و توجه به معلولان و...، بخشی از موضوعاتی است که با مطالبه از نمایندگان مجلس، شورای شهر و... مطرح می‌شود.
وی با تأکید بر پیگیری موضوعات تا رسیدن به هدف، عنوان کرد: اصل مهمی‌که در برنامه وجود دارد، پیگیری تا رسیدن به هدف است. موضوعی را رها نمی‌کنیم؛ مگر اینکه در اتاق فکر و اتاق سردبیری به این نتیجه برسیم که موضوع حالا به مرحله درستی از مطالبات مخاطب رسیده است.
تهیه‌کننده «تهران ۲۰» تصریح کرد: ما به مخاطب به‌عنوان صاحب رسانه این فرصت را داده‌ایم که با رعایت قواعد رسانه مطالباتش را بیان کند.
احمدی درخصوص برنامه‌های مطالبه‌گر و اجتماعی روی آنتن تلویزیون، گفت: حرف اول را در این برنامه مخاطب می‌زند، نه مسئول و باید هر پرونده تا پایان سال بررسی و بسته شود. ما در پایان سال پرونده‌های شهری مانند آلودگی هوا، زباله، ترافیک و... را که هر بار از زوایای مختلف به آن پرداخته‌ایم، به سرانجام می‌رسانیم.
وی یادآور شد: برنامه‌های اجتماعی نباید جنس مطالبه‌گری‌شان را از دست بدهند. باید از مسئولی که پای آنتن قول برطرف کردن مشکل را داده، دوباره سؤال شود. این خاصیت موضوعات اجتماعی است که شاید خیلی هم دشوار باشد؛ اما فراموش نکنید که ما در این موقعیت طرف مردم ایستاده‌ایم و برای آنان مطالبه می‌کنیم.
تهیه‌کننده «تهران ۲۰» با قدردانی از حمایت مدیران شبکه برای ادامه یافتن این جسارت در گروه برنامه‌ساز، اظهار کرد: اگر این پشتیبانی نباشد، ما کاری از پیش نمی‌بریم. از تهیه‌کننده در رأس تا مجری و اعضای اتاق فکر و نویسندگان و گروه تحقیق وقتی به موضوعی ورود می‌کنیم، تمام آنچه را که باید در برنامه به بحث بکشانیم، بررسی می‌کنیم.
احمدی درخصوص تلاقی مناسبت‌های ملی و مذهبی روی آنتن سیما گفت: پیش از این نیز با این تلاقی‌ها روبه‌رو بودیم و رسانه به‌خوبی می‌تواند جذابیت‌های هر دو موقعیت را کشف کرده و در خدمت یکدیگر به کار ببرد. باید موقعیت‌های مشترک را کنار هم گذاشت و با همراهی نویسندگان متبحر فضای هر دو مناسبت را روی آنتن به نمایش گذاشت.
وی یادآور شد: در مباحث اجتماعی این تلاقی به‌خوبی نشان داده می‌شود و ما نیز در این برنامه با اشاره به ویژگی‌های شب‌های قدر و همراهی و مطلع شدن از نیازمندان، نگاه همدلانه مردم در روز‌های عید و شادی درونی از کار خیر را برجسته خواهیم کرد.
شادی معنوی برای کودکان
یاسر غفاری، تهیه کننده و کارگردان برنامۀ «سرسفره خدا» گفت: این برنامه از سال هزار و سیصد و نود و پنج از قاب شبکۀ کودک مهمان خانه‌های مردم شده و سال‌هاست که با بچه‌های ایران همراه است.
وی با اشاره به مهمترین ویژگی این برنامه و اهمیتی که کار برای کودکان‌ونوجوانان دارد اظهار کرد: این برنامه برای اولین‌بار در سحرگاه رمضان بچه‌ها را خنداند و محتوا‌های دینی و تربیتی را با زبانی ساده در قالب ماجرا‌های دوستانه میان شخصیت‌های نمایشی برنامه بیان کرد.
غفاری یادآور شد: برای اینکه بتوانیم اثرگذاری تربیتی برنامه عمیق و فراگیر باشد، «سر سفرۀ خدا» تلاش کرده به خاطرۀ جمعی چند نسل از روزه اولی‌ها تبدیل شود.
کارگردان سرسفرۀ خدا با اشاره به دیگر ویژگی این برنامه گفت: داشتن نمایش‌های طنزی که برای بچه‌ها مناسب و جذاب است، وجه تمایز سر سفرۀ خدا با دیگر برنامه‌های سحرگاهی است. از طرف دیگر، زنده بودن برنامه و نمایش‌های آن، این حس جذاب و همذات‌پندارانه را به کودک القا می‌کند که بازیگران و مجریان برنامه نیز مانند او و خانواده‌اش، در سحرگاه ماه مبارک بیدار و سرحالند و ماجرا‌هایی دارند. نکتۀ دیگری که برای ما در این برنامه اهمیت دارد این است که امروز بچه‌ها نیاز به درک مفاهیم دینی و پذیرش مبانی تربیتی دارند. ما نیز بر اساس یک منظومه مشخص و مدون، به آنچه کودک امروز روی آنتن نیاز دارد توجه می‌کنیم.
این تهیه کننده خاطرنشان کرد: البته چندسالی است که برنامه به ماه رمضان محدود نبوده. در دو سال گذشته تلاش شده در دهۀ اول محرم، پیاده‌روی اربعین و مناسبت‌های مذهبی دیگر به خصوص اعیاد، این برنامه روی آنتن باشد که بحمدلله این اتفاق رخ داده است. همچنین اخیرا تولید این برنامه به صورت هفتگی توانسته نظر مخاطبان بیشتری را جلب کند.
وی با اشاره به ویژه‌برنامۀ رمضان ۱۴۰۴ گفت: قصد داریم با گنجاندن بخش‌های متنوع به این برنامه تنوع ببخشیم ضمن اینکه این برنامه همچنان زنده روی آنتن خواهد رفت.
غفاری با اشاره به استمرار این برنامه طی یک دهه بیان کرد: سرسفره خدا در میان بچه‌ها کاملا جا افتاده. در سال‌های گذشته تهیه‌کنندگان دیگری زحمت تولید این برنامه را کشیده‌اند که صمیمانه قدردان آنان هستم. من نیز این فرصت را به دست آوردم که در دو سال اخیر همراه برنامه باشم.
کارگردان «سرسفره خدا» خاطرنشان کرد: در فضای سحرگاه این تنها برنامه‌ای است که مخاطب کودک را لحاظ کرده است و نیاز آنتن به برنامه‌هایی با محتوای معارفی و دینی برای کودکان بیش از اینهاست. آنچه این کار را سخت می‌کند این است که آموزه‌های دینی باید به گونه‌ای غیرمستقیم بیان شود تا دافعه ایجاد نکند. البته همه این پیچیدگی‌ها کار را شیرین‌تر می‌کند.
غفاری که پیش ازاین کارگردانی برنامه‌های «انارستان» و «زاویه» را در کارنامه خود دارد اظهار کرد: تجربۀ کار برای کودکان فوق العاده است و نیاز به حمایت بیش از این دارد. مخاطب کودک را نباید فراموش کرد و تولید محتوا برای این گروه همراه با لذت و امیدواری است.
تهیه‌کنندۀ سرسفره خدا با اشاره به ویژه نوروز و رمضان سال ۱۴۰۴ افزود: محور محتوایی این فصل از برنامۀ سر سفرۀ خدا مسئلۀ حریم و حرمت است. یکی از نمود‌های آن در برنامۀ امسال، رعایت حریم شب‌های قدر و عزاداری مولای متقیان در روز‌های ابتدایی نوروز خواهد بود. البته قبل و بعد از شب‌های عزاداری، فضای جشن و شادی میهمانی خدا در برنامۀ ما برقرار خواهد بود.
توجه به نوجوانان در حوزه معارفی
عبدالمجید رکنی، تهیه‌کننده برنامه «سمت خدا»، با اشاره به تولید این برنامه در شبکه سه سیما، گفت: «سمت خدا» برنامه‌ای است که طی ۱۵ سال حضور در قاب تلویزیون هنوز هم مخاطبان خودش را دارد و ما نیز با اعتمادی که مخاطب به ما پیدا کرده، سعی می‌کنیم برنامه را متنوع و همگام با نیاز مخاطب پیش ببریم.
وی مهمترین نکته این برنامه را مسئله‌شناسی عنوان کرد و گفت: اگر مسئله مخاطبمان را بدانیم، بهتر می‌توانیم به او کمک کنیم و راهکار‌هایی مناسب ارائه دهیم.
رکنی ادامه داد: اصلی که در برنامه «سمت خدا» دنبال می‌کنیم، مبتنی‌بر اعتماد و صمیمیت است. این موضوع فراتر از دینی یا غیردینی بودن برنامه است و کافی است مخاطب با هر نوع تفکر و نگاهی به مباحث ما توجه کند و، چون این مباحث، فطری و انسانی است، او نیز با ما همراه می‌شود.
تهیه‌کننده «سمت خدا» تصریح کرد: در این فصل از برنامه روی نوجوانان متمرکز شده‌ایم و تلاوت‌هایمان را هم به آنها سپرده‌ایم. این رویکرد بسیار موردتوجه مخاطبان بوده است و در آینده نیز ادامه خواهد داشت.
وی درخصوص برنامه‌های معارفی سیما، اظهار کرد: ما خیلی اوقات در رسانه مسائلی را مطرح می‌کنیم که پاسخی به پرسش‌ها و نیاز‌های مخاطب نیست. مخاطب اگر اهل دیانت باشد، بنابه عادت آن را دنبال می‌کند؛ اما برای مخاطب امروز که هم سختگیر است و هم دقیق، برنامه‌سازی دقت بیشتری می‌طلبد.
رکنی درخصوص برنامه‌های سال آینده گفت: تلاش ما براین است که برنامه افت نکند. قبول کنید اگر به‌دنبال نوآوری نباشیم، یک برنامه با یک مجری شناخته‌شده طی یک دهه به تکرار می‌افتد. این تهیه‌کننده یادآور شد: برنامه‌های معارفی ترکیبی خیلی زود افت می‌کنند؛ «اما سمت خدا» همواره توانسته جزو برنامه‌های پرمخاطب سیما و یکی از برنامه‌های شاخص معارفی باشد. طبیعتاً یک علت مهمش روابط دوسویه با مردم است.
وی افزود: در سال آینده بخشی را با نام «قهرمانان توحید» خواهیم داشت که سراغ نامداران صدر اسلام می‌رود و به‌شکل امروزی آنها را معرفی می‌کند.
رکنی درخصوص ویژه‌برنامه‌های تحویل سال که با شب‌های قدر همراه شده است، گفت: بی‌گمان تلویزیون چندین برنامه ویژه برای این ایام تدارک دیده است و امسال مانند سال‌های گذشته که ما تلاقی محرم و نوروز را داشتیم فضای معنوی در برنامه‌های تلویزیون برقرار می‌شود. ماه رمضان، عید مؤمنان است و چه فرصتی بهتر از اینکه بهار قرآن را با بهار طبیعت کنار هم ببینیم. ما نیز در برنامه «سمت خدا» هر دو بهار را گرامی می‌داریم.
همراهی هوش مصنوعی در تلاوت قاریان مشهور
علیرضا امینیان، تهیه‌کننده برنامه زنده «نفحات» که تهیه‌کنندگی برنامه‌های «عمود صفر» و «در آستان خورشید» را در کارنامه خود دارد، درخصوص فصل دوم این برنامه، گفت: این برنامه مبتنی‌بر موضوعات مرتبط با تلاوت قرآن برای تشویق جوانان برای پیوستن به زمره قاریان، تولید شده است. ازاین‌رو، بخش مهم این برنامه، معرفی قاریان مشهور و بررسی شیوه‌های تلاوت آنهاست تا مخاطبان به یادگیری و تلاوت قرآن ترغیب شوند.
وی با اشاره به تمرکز این برنامه بر علاقه‌مند کردن جوانان به قرآن، افزود: اصول تلاوت‌های تقلیدی و معرفی استادان بزرگ جهان اسلام، به‌ویژه از مصر را برای آنها در اختیار قرار داده‌ایم و با نگاه تشویقی سعی می‌کنیم فضایی را برای حضور جوانان در محافل قرآنی و انتقال تجارب نسل‌های قبلی به علاقه‌مندان جوان فراهم کنیم.
امینیان مهمترین ویژگی و تفاوت این برنامه را نسبت به دیگر برنامه‌های تلاوتی سیما، استفاده از فناوری روز دانست و گفت: در این برنامه با استفاده از قابلیت هوش مصنوعی، تصاویر آرشیوی قاریان بزرگ جهانی را که در قید حیات نیستند و دیگر امکان استفاده از محضرشان وجود ندارد، به‌روز و باکیفیت بسیار بالا منتشر کرده‌ایم.
تهیه‌کننده «نفحات» درخصوص برنامه‌های معارفی سیما، اظهار کرد: با وجود تلاش‌های صورتگرفته، انتظار می‌رود به برنامه‌های معارفی توجه ویژه شود تا این برنامه‌ها بستر‌ها و شمایل نو و جدیدی برای خود انتخاب کنند.
وی بخشی از وظیفه این تغییر را بر دوش همکاران خود دانست و گفت: نباید بگذاریم برنامه‌های معارفی به تکرار بیفتند و مخاطب را دلزده کنند. این برعهده همه ماست و خلاقیت باید در اولویت باشد. می‌توان با بخش‌های متنوع و استفاده از نویسندگان جوان، محتوای معارفی را به زبان امروز برای مخاطب بیان کرد.
تهیه‌کننده «نفحات» با اشاره به تلاقی شب‌های قدر و نوروز سال آینده، تصریح کرد: برای برنامه‌سازی در این حوزه باید از چند ماه قبل اقدام کرد؛ اما حتماً طرح‌های خوبی دراین باره وجود دارد، ضمن اینکه مخاطب شبکه‌ها باهم متفاوت است و باید تولیداتی را متناسب با مخاطبان هر شبکه روی آنتن بفرستیم.
وی یادآور شد: مخاطب بدون اینکه مجبور باشد، خودش انتخاب درستی دارد. مسلماً قرار نیست در شب قدر برنامه‌ای شاد روی آنتن برود؛ چون مخاطب خودش دوست دارد تغییر و تحول روحی‌اش در آستانه سال نو را با نیایش و دعا همراه کند.
امینیان افزود: گره زدن بهار طبیعت و بهار قرآن در سال پیش رو فرصت مناسبی برای تهیه‌کنندگان است که هر دو عید را جشن بگیرند و از این ماه پربرکت بیشترین استفاده را ببرند.
افزایش مخاطب «سلام تهران»
هومن ستوده، تهیه‌کننده برنامه «سلام تهران» که هر روز صبح از شبکه تهران روی آنتن می‌رود، در گفت‌و‌گو با روابط‌عمومی رسانه ملی درخصوص وضعیت مخاطبان برنامه «سلام تهران» در سال ۱۴۰۳ نسبت به دوره‌های قبل بیان کرد: همان‌طور که سازمان صداوسیما مبتنی بر سند تحول تلاش می‌کند تغییراتی محسوس در تولیدات و فعالیت‌های خود ایجاد کند، ما نیز در برنامه «سلام تهران» تلاش کرده‌ایم متحول شویم.
وی افزود: فضای برنامه «سلام تهران» به عنوان یک برنامه صبحگاهی کاملاً شاد و مفرح است و موسیقی در این برنامه جایگاه بسیار مهمی دارد و سعی می‌کنیم متفاوت با سایر برنامه‌ها، صبح را همراه با مخاطبان آغاز کنیم.
این تهیه‌کننده یادآوری کرد: برخی از برنامه‌های صبحگاهی بیشتر رویکرد خبری دارند، اما «سلام تهران» قرار نیست اخبار، به‌خصوص خبرهای منفی را به مخاطبان منتقل کند. فکر می‌کنم باید حال مردم در نخستین ساعات روز خوب باشد و حس و حال مثبتی از تلویزیون دریافت کنند. در طول روز و از طریق بستر‌های دیگر فضا برای شنیدن اخبار تلخ و غم‌انگیز وجود دارد و ما بیشتر دنبال روحیه‌بخشی و نشاط مردم کشور هستیم.
وی ادامه داد: در سال ۱۴۰۳ از طریق داده‌های واحد ۱۶۲ و سامانه پیامکی «سلام تهران» شاهد افزایش مخاطبان این برنامه بودیم که واقعاً برای ما جای خوشحالی داشت و فکر می‌کنم نتیجه تحولات در برنامه از جمله اضافه شدن عروسک، پررنگ شدن موسیقی و… است.
در ادامه ستوده از تلاقی پربرکت ماه مبارک رمضان و عید نوروز گفت و افزود: دو هفته پایان سال ۱۴۰۳ مقارن با دو مناسبت مهم مذهبی و ملی است و طبیعتاً در برنامه‌ها تغییراتی ایجاد می‌شود؛ در «سلام تهران» بخشی تحت عنوان «لقمه‌های صبحگاهی» داریم که در ایام ماه مبارک رمضان حذف می‌شود و برنامه جایگزینی خواهیم داشت که جذابیت‌های خاص خودش را خواهد داشت.
وی خاطرنشان کرد: عید نوروز و ماه رمضان ایده‌های بسیاری برای تولید محتوا دارند و تلاقی این دو رویداد با یکدیگر، می‌تواند فضا را برای تولید ویژه‌برنامه‌های جذاب فراهم کند.
