باشگاه خبرنگاران جوان؛ اعظم پورکند - رویارویی ۱۴ ماهه اسرائیل و حزب الله که از اکتبر ۲۰۲۳ در حمایت از مردم مظلوم غزه آغاز شد و در دو ماه گذشته به جنگ علنی تبدیل شد، منجر به شهادت بیش از ۳۸۰۰ و زخمی شدن بیش از ۱۵۰۰۰ نفر در لبنان شده است.

پس از اعلام آتش بس در بامداد چهارشنبه به وقت محلی، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل مدعی پیروزی شد. اما آیا حزب الله در این جنگ شکست خورده است؟

در همان اوایل سحر، تنها دو ساعت پس از اجرایی شدن توافق آتش‌بس بین لبنان و اسرائیل، هزاران خانواده آواره، به اشکال مختلف، سواره و پیاده به روستا‌های ویران‌شده خود در جنوب لبنان، دره بقاع و حومه بیروت بازگشتند. 

ترافیک عظیمی در بزرگراه ساحلی منتهی به جنوب لبنان، در جاده بقاع، و در خیابان‌هایی که بیروت را به حومه جنوبی آن متصل می‌کند، شکل گرفت. سرنشینان خودرو‌ها پرچم‌های حزب‌الله و پرتره‌های سید حسن نصرالله، رهبر تاریخی این حزب را که در حمله ۲۷ سپتامبر اسرائیل به جنوب بیروت به شهادت رسید، به اهتزاز در می‌آوردند.

با وجود ویرانی، اشک و از دست دادن عزیزان، جمعیت شاد ظاهر شدند. آنها منتظر عقب نشینی نیرو‌های اسرائیلی برای بازگشت به سرزمین خود نبودند و به توصیه ارتش لبنان نیز توجه نکردند، ارتش لبنان با صدور بیانیه‌ای صبحگاهی از ساکنان خواست تا زمانی که نیرو‌های اشغالگر خارج نشده‌اند به خانه‌های خود بازنگردند.

در عوض، آنها احساسات خود را دنبال کردند، همانطور که نبیه بری، رئیس مجلس لبنان، در یک سخنرانی تلویزیونی شیوا بیان کرد: «به روستا‌های خود برگردید، درختان انجیر و زیتون خود را پیدا کنید، با افتخار به روستا‌های خود بازگردید، زیرا دشمن را شکست داده‌اید.»

بیشتر بخوانید:

حزب‌الله: دشمن به هیچ یک از اهدافش نرسید/ فلسطین را رها نمی‌کنیم
گزارش رسانه عبری از تلفات و خسارات جنگ با حزب‌الله

حزب الله از این جنگ پیروز بیرون آمده است و از آن به عنوان یک قهرمان یاد می‌شود

نتانیاهو در سخنرانی شامگاه سه شنبه خود که در آن اعلام کرد اسرائیل آتش بس را پذیرفته، مدعی پیروزی شد و گفت: «ما حزب الله را یک دهه عقب انداخته‌ایم. سه ماه پیش، این یک داستان علمی تخیلی به نظر می‌رسید. اما ما این کار را انجام دادیم. حزب الله دیگر همان نیست.»

اسرائیل تنی چند از رهبران ارشد سیاسی و نظامی حزب الله را به شهادت رساند، موسسات اجتماعی، مالی و پزشکی را در جنوب بیروت ویران کرد، زیرساخت‌های نظامی آن را بمباران کرد و به جنگجویان آن آسیب رساند.

در حمله اسرائیل به لبنان ده‌ها روستا از نقشه پاک شده‌اند، هزاران خانه به ویرانه تبدیل شده‌اند و تعداد بی‌شماری کسب‌وکار ویران شده‌اند.

با این حال، به گفته احمد نورالدین، استاد تاریخ در جنوب لبنان، «پیروزی را نمی‌توان با تعداد شهدا یا میزان ویرانی سنجید، بلکه باید بر اساس اهداف اولیه جنگ باشد.» 

او توضیح داد: «استالینگراد در طول جنگ جهانی دوم ویران شد، لندن ویران شد. بیش از ۲۰ میلیون نفر در شوروی کشته شدند. با این حال روسیه و انگلیس در جنگ پیروز شدند.»

الیاس فرهَت، ژنرال بازنشسته ارتش لبنان نیز طبق مشاهداتش از میدان جنگ می‌گوید که اسرائیل نتوانسته به هیچ یک از اهداف خود دست یابد. نتانیاهو پس از ترور سید حسن نصرالله و دیگر فرماندهان بلندپایه دچار توهم شد و ادعا کرد که می‌خواهد خاورمیانه را تغییر دهد. او در جریان بازدید از یک پایگاه در مرز لبنان گفت: «با توافق یا بدون توافق، آنچه مهم است بازگشت مردم ما به منطقه است. باید حزب الله را به آن سوی رودخانه لیتانی سوق داد و از تسلیح مجدد آن جلوگیری کرد.»، اما اسرائیل به هیچ یک از این اهداف دست نیافته است.

بازگشت صهیونیست‌ها به «شمال الجلیل» صرفاً هدف اعلام شده بود. به گفته بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران، هدف واقعی اسرائیل از بین بردن زرادخانه موشکی بالستیک حزب الله بود که یک تهدید استراتژیک برای اسرائیل است. اما آیا این هدف محقق شد؟

ولید چارارا، تحلیلگر حوزه خاورمیانه گفت: «نه تنها این هدف محقق نشد، بلکه اسرائیل با چالش جدیدی نیز مواجه شد: هواپیما‌های بدون سرنشین که گنبد آهنین قادر به خنثی کردن آنها نبود.»

اهداف شکست خورده اسرائیل در رویارویی با حزب الله

عبدالحلیم فضل الله، مدیر مرکز مشاوره تحقیقات و اسناد، یک اندیشکده وابسته به حزب الله، گفت: «این جنگ اسرائیل نه تنها اهداف نظامی داشت که محقق نشد، بلکه اهداف سیاسی نیز داشت».

فضل الله افزود: نتانیاهو زمانی که به متحدان غربی خود گفت که این جنگ مقدمه‌ای برای تغییرات سیاسی اساسی در لبنان خواهد بود، اهداف خود را به وضوح بیان کرد. انتخابات پارلمانی اخیر نشان داده است که حزب الله همچنان بزرگترین حزب خواهد بود، همانطور که پس از ترور سید حسن نصرالله با پر کردن سریع مناصب نظامی و سیاسی خالی شده قدرت خود را ثابت کرد. حزب الله یک بازیگر کلیدی در سیاست داخلی لبنان باقی خواهد ماند و تمام تلاش‌ها برای به حاشیه راندن آن از نظر سیاسی با شکست مواجه خواهد شد.

این محقق تصریح کرد: حزب الله همراه با جنبش امل، تمامی کرسی‌های پارلمانی اختصاص یافته به جامعه شیعیان در پارلمان لبنان را در اختیار دارد و به دلیل دیدگاه اصلاح طلبانه و تعهد به مقاومت در برابر اسرائیل، در سایر جوامع اعم از مسیحی و مسلمان متحدانی دارد. با توجه به ساختار سیاسی لبنان، حزب الله و جنبش امل نقش مهمی در روند تصمیم گیری ملی خواهند داشت.

۱۳ بند توافق آتش‌بس که تا حد زیادی بر اساس قطعنامه ۱۷۰۱ سازمان ملل متحد است به وضوح نشان می‌دهد که از همان روز‌های اول جنگ آن‌طور که نبیه بری تأکید کرد، لبنان بدون «هیچ تغییر»، با اجرای آن موافقت کرده بود.

برخلاف ادعای نتانیاهو، این توافق به ارتش اسرائیل آزادی حرکت در خاک لبنان را نمی‌دهد. یکی از بند‌های آن «حق ذاتی اسرائیل و لبنان برای دفاع از خود» را تضمین می‌کند. حسن فضل الله، نماینده حزب الله نیز روز چهارشنبه در یک مصاحبه تلویزیونی هشدار داد که «مقاومت حق دارد در صورت حمله اسرائیل از خود دفاع کند».

در این توافق نامه به صراحت به خلع سلاح حزب الله اشاره نشده است. در این بیانیه آمده است که «کلیه تأسیسات غیرمجاز مربوط به تولید سلاح و تجهیزات مربوطه برچیده خواهد شد». همچنین می‌افزاید که «تمامی زیرساخت‌ها و مواضع نظامی غیرمنطبق برچیده شده و تمامی سلاح‌های غیرمجاز مصادره خواهد شد».

این دو بند مبهم هستند، زیرا حزب الله و امل در قوه مجریه نمایندگی دارند و اصل «مقاومت» از زمان پایان جنگ داخلی در سال ۱۹۹۰ توسط همه دولت‌های لبنان مشروعیت یافته است.

دشمنان حزب الله در داخل لبنان که اغلب به برنامه‌های سیاسی غرب گره خورده‌اند، احتمالاً از فرصت استفاده خواهند کرد تا بر خلاف اصل مقاومت دو بند مبهم را اجرایی کنند. آنها با وجود اینکه از نتیجه این جنگ ناامید شده‌اند، اما خود را برای درگیری با حزب الله و متحدانش در مسائل داخلی، به ویژه در مورد انتخاب رئیس جمهور آماده می‌کنند.

مخالفان حزب‌الله بر این باورند که در شرایط فعلی پساجنگ حزب حمایت خود را از نامزدی وزیر سابق سلیمان فرنجیه پس خواهد گرفت و شرایط برای نامزد مورد نظر آنها ژنرال جوزف عون، فرمانده ارتش که مورد حمایت ایالات متحده است، فراهم می‌شود. حرکتی که دور از ذهن است.

منبع: میدل ایست آی