رئیس جمهوری قزاقستان  قاسم ژومارت توکایف که ریاست فعلی سازمان همکاری شانگهای را به عهده دارد، در نشست افتتاحیه شورای وزیران خارجه این سازمان  گفت: من از طرف خود و به نمایندگی از این سازمان درگذشت غم انگیز رئیس جمهور و وزیر امور خارجه ایران را به همه مردم و رهبری این کشور تسلیت می‌گویم.

نشست شورای وزیران امور خارجه سازمان همکاری شانگهای امروز سه‌شنبه در آستانه پایتخت قزاقستان آغاز شد و در این نشست مهدی صفری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزیر امور خارجه ایران به جای حسین امیرعبداللهیان وزیر فقید وزارت امور خارجه ایران، شرکت کرده است.

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران قرار بود عصر روز دوشنبه عازم آستانه شود تا در نشست شورای وزرای خارجه شانگهای شرکت کند، اما حادثه سقوط بالگرد، او را به دوستان شهیدش ملحق کرد.

توکایف خاطرنشان کرد: نشست شورای وزیران امور خارجه کشور‌ها یکی از مهمترین قالب‌های سازمان همکاری شانگهای برای رسیدگی به موضوعات موضعی در دستور کار گسترده است.

او گفت: به طور خاص خاطرنشان می‌کنم که نمایندگان برجسته ایران باوجود زمان دشوار برای کشور برای اولین نشست شورای وزیران خارجه در آستانه شرکت می‌کنند.

رئیس جمهوری قزاقستان گفت: سازمان ما در حال حاضر ۱۰ کشور اوراسیا را شامل می‌شود که تقریبا نیمی از جمعیت جهان را در خود جای داده و یک چهارم تولید ناخالص داخلی جهانی و ۱۵ درصد تجارت جهانی را تشکیل می‌دهند.

توکایف افزود: قزاقستان به عنوان رئیس سازمان همکاری شانگهای، تمام تلاش خود را برای تقویت بیشتر ظرفیت‌های این سازمان انجام می‌دهد.

او با بیان اینکه قزاقستان پیشنهاد توسعه ابتکار سازمان همکاری شانگهای «در مورد وحدت جهانی برای صلح و هماهنگی عادلانه» را ارائه داده است، گفت: به نظر ما تصویب این سند و همچنین اعلامیه آستانه سازمان همکاری شانگهای در اجلاس آینده، به تحکیم تلاش‌های بین المللی برای حل منازعات در مناطق مختلف جهان کمک خواهد کرد.

رئیس جمهور قزاقستان همچنین به مسائل امنیتی سایبری اشاره کرد. وی معتقد است که تاکید اصلی در این کار باید بر شناسایی زودهنگام تهدیدات سایبری و توسعه مکانیسم‌هایی برای تضمین عملکرد پایدار زیرساخت‌های اطلاعاتی کشور‌های سازمان همکاری شانگهای باشد.

او گفت: وضعیت افغانستان مستحق توجه دقیق است. ادامه تلاش‌ها برای جلوگیری از بحران انسانی در این کشور و ایجاد شرایط برای ثبات بلندمدت مهم است.

وی تصریح کرد: حمایت از ابتکار قزاقستان برای ایجاد مرکز منطقه‌ای سازمان ملل برای اهداف توسعه پایدار برای آسیای مرکزی و افغانستان در آلماتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. 

 عضویت رسمی جمهوری اسلامی ایران در این سازمان با تدابیر رئیس جمهور شهید، آیت الله سیدابراهیم رئیسی و پیگیری‌های دستگاه دیپلماسی کشورمان شهید امیرعبداللهیان در تاریخ ۱۳ تیرماه ۱۴۰۲ به جهان اعلام شد.

در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱ با سفر سید ابراهیم رئیسی به دوشنبه پایتخت تاجیکستان و شرکت در اجلاس سران، این سازمان با عضویت ایران موافقت نمود و لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران در این سازمان در تاریخ ۶ آذر ۱۴۰۱ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. در کمتر از دو سال و همزمان با برگزاری اجلاس مجازی سران کشور‌های عضو این سازمان در ۴ ژوئیه ۲۰۲۳ در هند، عضویت رسمی جمهوری اسلامی ایران در این سازمان تصویب و اعلام شد.

سازمان همکاری شانگهای (Shanghai Cooperation Organization) سازمان اوراسیایی میان‌دولتی است که برای همکاری‌های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و سیاسی تشکیل شده است. این سازمان در سال ۱۹۹۶ توسط سران چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان با هدف برقرار کردن موازنه در برابر نفوذ آمریکا و ناتو در منطقه، پایه‌گذاری شد. اندکی بعد، ازبکستان هم به این سازمان پیوست و این سازمان رسما به «سازمان همکاری شانگهای» تغییر نام داد.

علاوه بر اعضای اصلی، ابتدا مغولستان در سال ۲۰۰۴ و یک سال بعد ایران، پاکستان، هند و افغانستان در سال ۲۰۰۵ و پس از آن بلاروس به عنوان عضو ناظر به سازمان ملحق شدند.

در تاریخ ۱۰ ژوئن ۲۰۱۵ این سازمان با عضویت هندوستان و پاکستان موافقت کرد. این کشور‌ها دو سال بعد همه شرایط را برای عضویت کامل در این سازمان اجرا کردند و عضویتشان در سازمان همکاری شانگهای در اجلاس سران کشور‌های عضو این سازمان در ۹ ژوئن ۲۰۱۷ که در آستانه، پایتخت قزاقستان برگزار شد، به تصویب رسید.

منبع: ایرنا