شاید یکی از بزرگترین پرسش‌های ذهنمان از خود این باشد که من کیستم؟ چگونه می‌توانم به ایده آل‌های ذهنی ام در مورد هویت و شخصیت خودم برسم؟ در زندگی برای اینکه موفق باشم چه کار کنم تا به بهترین نسخه درونی وجود خودم دست پیدا کنم؟ چه کنم بهترین فرزند برای پدر و مادرم باشم و در آینده بعد از تشکیل خانواده و شروع زندگی مشترک بهترین همسر برای همسرم و بهترین پدر برای فرزندانم؟

 برای تعامل بهتر با دیگران چطور روی نقاط ضعف و قوت خودم کار کنم تا در برخورد با آنها به مشکل برنخورم. برای آگاهی در مورد راهکار‌های رسیدن به خودشناسی و بازیابی هویتمان گفت و گویی با «نسیم یزدانی روانشناس و روان درمانگر» داشتیم که آن را می‌توانید بخوانید.

در مورد خودشناسی اگر بخواهم توضیح مختصری بگویم، خودشناسی در واقع پاسخ به همان سوال «من کیستم» است که همه جا در مورد آن صحبت می‌شود، یا از این دست سوالات که چرا من اینگونه رفتار می‌کنم، چرا اینگونه فکر می‌کنم، چرا احساس وجودی من به این شکل است؟ چرا در این نقطه از زندگی اشتباه کرده ام یا علت موفقیت من در این مرحله از زندگی چیست؟ 

برای پاسخ به تمام این سوالات ما نیاز داریم که به یک خودشناسی در مورد خودمان برسیم. وقتی شناختی از خود نداریم یا به روشی رفتار می‌کنیم که آن را نمی‌فهمیم یا علاقه‌ای به آن نداریم ممکن است نشانه‌ای برایمان باشد که بخواهیم تغییر کنیم ولی سوال اینجاست که تغییر چگونه ایجاد می‌شود؟

 تغییر از این نقطه حاصل می‌شود که ما بفهمیم اصلاً خودشناسی یعنی چه؟ بالاخره برای شروع به هر تغییری نیاز است که من به یک شناختی از خودم دست پیدا کنم. این شناخت می‌تواند فهمیدن اطلاعاتی مثل مشخصات فیزیکی مثل قد، وزن، رنگ‌چشم و... باشد، دوم با مقایسه‌های اجتماعی در مورد خودمان با دیگری متوجه این می‌شویم که در بعضی از ویژگی‌های اجتماعی بهتر یا بدتر هستیم. در شکل دیگر منبع دیگری را انتخاب می‌کنیم و آن ارزیابی دیگران از ما است، اینکه خودمان را از چشم دیگران می‌بینیم و می‌سنجیم، مورد بعدی اینکه بیاییم درون نگری کنیم و افکار، احساسات و انگیزه‌های خودمان را که خیلی هم در هم تنیده هستند به طور یکپارچه بررسی کنیم و بتوانیم به شناخت از خود برسیم.

چرا باید خودمان را بشناسیم؟

در ابتدا باید به این سوال پاسخ دهیم که زندگی یعنی چه؟ زندگی یعنی حل مسائل و رسیدن به تصمیم ها. کسی که این مهارت را ندارد زنده هست ولی زندگی نمی‌کند یعنی در واقع زندگی را بلد نیست و خب خطاپذیری اش بسیار بالا می‌رود.

 نقص در خودشناسی و ندانستن نقاط قوت و ضعف در واقع ما را به مسیری می‌برد که ممکن است در انتخاب شریک زندگی، تحصیلات، انتخاب شغل، نحوه و سبک زندگی حتی نقطه‌ای که به لحاظ ارزشمندی در آن قرار گرفته ایم دچار خطا کند.  خودشناسی مهم است، چون منجر به تصمیم گیری واقع بینانه در رابطه با جنبه‌های کلیدی زندگی مان می‌شود.

دلایلی که خودشناسی را برای رشد معنوی ضروری می‌داند

اول اینکه وقتی ما خودشناسی داشته باشیم زندگی برایمان معنا پیدا می‌کند چیزی که امروزه در جوامع خیلی کم شده است و بی معنایی در آن بیشتر رواج پیدا کرده است.

دوم افرادی که خودشان را می‌شناسند میل زیادی دارند که معنایابی کنند و یاد بگیرند و در مسیر رشد قدم بردارند.

 سوم اینکه خودشناسی باعث می‌شود افراد خود را از هوس‌های غیرمنطقی ناخودآگاهشان رها کنند.

چهارم اینکه زندگی افراد تحت تاثیر واکنش‌های دیگران قرار نمی‌گیرد، زمانی که فرد خودش را بشناسد می‌داند که این خودش است که برای خودش تصمیم می‌گیرد و زندگی اش را با دستان خودش می‌سازد. 

پنجم، چون انسان‌ها همیشه در پی شکوفایی و رسیدن به چیزی بهتر از خودشان هستند، خودشناسی باعث می‌شود بر پی این باشند که تمام آن چیزی را که آنها را به نقطه مثبت می‌رساند پیدا کنند.

ششم باعث متعادل شدن در بروز احساسات و هیجانات می‌شود و تلاطم هیجانی از بین می‌رود پس افراد می‌توانند از لحظه، بهتر استفاده کنند و لذت بیشتری از زندگی ببرند. همه ما می‌دانیم که انسان‌ها فطرتاً و به صورت عمومی یک سری غرائضی دارند، وقتی فردی به خودشناسی از خود می‌رسد و ابعاد مختلف وجودی اش را ادراک می‌کند؛ دیگر به سمت کار‌های غیرمنطقی سوق پیدا نمی‌کند.

 هفتم ناامیدی از کار و شرایط زندگی کمتر می‌شود و حتی حسادت‌های افراد کمتر می‌شود. 

هشتم اضطراب و استرس شرایط بحرانی کمتر می‌شود.

 نهم توانایی پذیرش مسئولیت در افراد بیشتر می‌شود

 و دهم اینکه در جوامعی که افراد خودشناسی بیشتری نسبت به خود دارند پیشرفت و شفقت و همدلی بیشتری دیده می‌شود.

تست‌های خودشناسی کمکی به ما می‌کند؟

مثل تمامی منابع علمی تست‌های خودشناسی هم ممکن است معتبر باشند و ممکن است خیلی پایه‌ی علمی موثقی نداشته باشند. در اینجا تست‌های خودشناسی که در مراکز علمی مهم و معتبر تهیه شده اند باید ملاک عمل قرار بگیرند. در برخی از مراجعات می‌بینیم که مراجعین برای خودشناسی از تست‌های اینترنتی استفاده می‌کنند در حالیکه برخی از  این تست‌ها نگاه حداقلی برای فرد می‌دهد و گاهاً باعث برچسب زنی در افراد می‌شود. 

کمک گرفتن از یک مشاور متخصص در یک مرکز درمانی معتبر کمک بیشتری می‌کند، چون تحلیل‌های ارائه شده تحلیل افراد متخصص است نه تحلیل‌های آماده. سوالاتی که روانشناس از فرد میپرسد مختص به خود او و روحیه خود فرد است پس کمک بیشتری به او می‌کند.
منبع: فارس