باشگاه خبرنگاران جوان - از دوشنبه هفته گذشته جلسات محاکمه یکی از بزرگ‌ترین کمپانی‌های فناوری آغاز شده است. کمیسیون تجارت فدرال تا هشت هفته آینده استدلال‌هایی مبنی بر لزوم به تجزیه کمپانی متا ارائه خواهد کرد که مارک زاکربرگ دو دهه پیش آن را در خوابگاه کالج خود تاسیس کرده بود. در اولین هفته رسیدگی به این پرونده تعداد بسیاری از وکلای شرکت متا، وکلای کمیسیون تجارت فدرال یا FTC، رسانه‌ها و مردم عادی حضور داشتند. سیسیلیا کنگ، خبرنگار نیویورک تایمز که در این جلسات حضور داشته در پادکست دیلی می‌گوید این پرونده ماهیت وجودی متا را تهدید می‌کند و مخاطرات بالایی برای این شرکت و زاکربرگ در پی خواهد داشت.

روابط عجیب و پرتنش ترامپ و زاکربرگ

در هفته‌های اخیر، مقامات ارشد فیس‌بوک تلاش کردند کاخ سفید را متقاعد کنند تا از انتقال این پرونده به دادگاه جلوگیری کند. گزارش‌های اخیر نشان دادند که پیش از این زاکربرگ به کاخ سفید رفت و با رئیس‌جمهور و مشاوران ارشد او دیدار کرد تا بتواند ترامپ را متقاعد کند که جلوی ورود این پرونده به دادگاه را بگیرد؛ بنابراین این پرونده که تبعات بسیاری خواهد داشت می‌تواند بازتابی از رابطه پرمخاطره و عجیب زاکربرگ و ترامپ باشد.

غول‌های فناوری اخیرا به‌طور فزاینده‌ای تلاش کرده‌اند تا خود را به ترامپ نزدیک کنند. آنها در مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری در فاصله بسیار کمی به ترامپ نشسته بودند. از رابطه زاکربرگ و ترامپ حدودا یک دهه می‌گذرد. با این‌که زاکربرگ اخیرا تلاش کرده با اظهاراتی مثبت، خود را به حلقه داخلی ترامپ نزدیک کند، اما واکنش برابری از سوی ترامپ ندیده است.

زاکربرگ هیچ‌وقت مواضع سیاسی خود را علنی نکرده است. هنوز هم معلوم نیست او چه مواضعی دارد، چون به هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه کمک مالی می‌کند. او در کل درباره سیاست نظر نمی‌دهد. اما سال ۲۰۱۶ در دور اول ریاست‌جمهور ترامپ مسائل پیچیده‌تر شدند. در آن زمان باور کلی بر این بود که فیس‌بوک منجر به پیروزی ترامپ در انتخابات شده است. چپ‌گرایان فیس‌بوک را عامل پیروزی ترامپ می‌دانستند. آن‌ها بر این باور بودند که انتشار موجی از اطلاعات غلط سیاسی در فیس‌بوک به پیروزی ترامپ کمک کرد.

زاکربرگ در واکنش به این نگرانی‌ها، سیاست‌های جدیدی را تعریف و تغییرات تازه‌ای را در پلتفرم خود ایجاد کرد. گزینه‌هایی مانند حقیقت‌سنج که با هدف جلوگیری از انتشار سریع اطلاعات غلط اضافه شدند. راست‌گرایان این اقدامات را اساسا سانسور محافظه‌کاران می‌دانستند. آنها می‌گویند که روسای متا و کارمندان آنها لیبرال‌اند و رفتار تبعیض‌آمیزی مقابل محافظه‌کاران دولت ترامپ نشان می‌دهند. ترامپ هم خود را ضدفیس‌بوک نشان می‌داد. در این مقطع بود که فیس‌بوک خود را بین دو حزب می‌دید و درنهایت کمیسیون تجارت فدرال دولت ترامپ، در دسامبر ۲۰۲۰ از متا شکایت کرد؛ شکایتی که دادگاه بررسی آن از هفته گذشته آغاز شد. در ششم ژانویه، حامیان ترامپ به ساختمان کنگره آمریکا حمله کردند.

ترامپ در ویدیویی که در سراسر شبکه‌های اجتماعی از جمله فیس‌بوک و اینستاگرام فراگیر شد حامیان خود را مخاطب قرار داد و گفت که این انتخابات از ما دزدیده شده است. انتشار این ویدیو همه را نگران کرده بود؛ از قانونگذاران گرفته تا کارمندان کمپانی متا تا مردم. فیس‌بوک تصمیم گرفت تا این ویدیو‌ها را با ارجاع به سیاست این کمپانی درباره سخنرانی‌هایی که منجر به خشونت می‌شود، حذف کند. این کمپانی در اقدام بعدی خود حساب کاربری ترامپ را حذف کرد. در آن زمان بود که ترامپ فیس‌بوک را در فهرست دشمنان خود قرار داد.

زاکربرگ، بایدن و چالش‌های کرونا

زمانی که جو بایدن روی کار آمد، این زاکربرگ بود که احساس سانسورشدن را داشت. نقطه اوج آن در دوران همه‌گیری کرونا بود؛ زمانی که کاخ سفید بایدن سراغ مدیران ارشد اجرایی فیس‌بوک رفت تا اطلاعات نادرست درباره این ویروس، هرگونه بدبینی نسبت به واکسن کرونا و هرگونه مکالمه‌ای چه سوال برانگیز چه مطالب طنز درباره بیماری کووید-۱۹ را حذف کند. در طول زمان رابطه متا با دولت بایدن بدتر شد.

لنا کان، یکی از تنظیم‌کنندگان مقررات قانون آنتی‌تراست یا ضدانحصار (antitrust) است؛ قوانین مربوط به رفتار‌ها و سازماندهی کسب‌وکار‌ها به‌منظور ترویج رقابت اقتصادی و جلوگیری از منوپولی‌ها و انحصارطلبی توجیه‌ناپذیر. نام لنا کان تهدید بزرگی برای تمام شرکت‌های آمریکایی محسوب می‌شود. او در دولت بایدن مسئول پیگیری پرونده شکایت علیه متا شد.

در دوم ریاست‌جمهوری ترامپ، زاکربرگ رویکرد دیگری پیش گرفت. او بلند شدن ترامپ پس از ترور نافرجامش را تقدیر کرد، پیروزی او در انتخابات را تبریک گفت و برای دیدار با او به اقامتگاه مارالاگو رفت. زاکربرگ ابتدا گزینه‌های حقیقت سنجی را حذف و مشابه ایکس (توییتر سابق) برچسب «تفسیر‌های جامعه» را جایگزین آن کرد. شرکت متا همچنین یک میلیون دلار به مراسم تحلیف ترامپ کمک کرد. در واقع او به‌طور کامل خود را با دولت جدید ترامپ همسو نشان داد، اما هیچ کدام از این اقدام‌ها نتوانست او را از این پرونده نجات دهد، چون ترامپ همچنان از زاکربرگ و متا کینه به دل دارد.

این پرونده به نوبه خود بسیار بدیع و متفاوت است، چون حول محور خرید اینستاگرام و واتساپ و آنچه دولت فدرال استدلال می‌کند که فیس‌بوک با خرید این دو کمپانی توانست منوپولی خود را حفظ کند، قرار گرفته. پس از ادغام این دو کمپانی فیس‌بوک قدرت بسیاری پیدا کرد. تعداد کاربران آن به ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون نفر رسید و به پلتفرمی تبدیل شد که عده بسیاری از مردم جهان اطلاعات مورد نیاز خود را کسب و به اشتراک بگذارد.

دولت با تکیه بر قوانین آنتی‌تراست به مقابله با یک کمپانی شبکه‌های اجتماعی رفته که اپلیکیشن‌های آن برای کاربران مجانی است و افزایش قیمتی برای مصرف‌کنندگان آن نداشته است. دولت آمریکا می‌گوید که همچنان راه‌های دیگری برای آسیب زدن به مشتری وجود دارد. این‌که اگر این ادغام‌ها صورت نمی‌گرفت، شاید اینستاگرام و واتساپ می‌توانستند رقابت بیشتری ایجاد کنند تا فیس‌بوک مجبور شود خلاقانه‌تر عمل کند و اپلیکیشن خود را ارتقا دهد. اینکه شاید رسوایی‌های حفظ حریم خصوصی داده‌ها کمتر رخ بدهند. این موارد به هزینه مربوط نیستند، اما بر تجربه کاربران آنها تاثیر می‌گذارند.

منبع: روزنامه هفت صبح