برخی از افراد بر این باور هستند که بیابان اقلیم نامناسب و فاقد هرگونه کارکرد مثبت است و باید آن را از بین برد، اما بیابان سرزمین گسترده‌ای است که به نوعی از آن به عنوان یک منطقه خشک و کم‌باران در جغرافیای کره زمین یاد می‌شود و به خاطر بارندگی کم سالیانه دارای پوشش گیاهی کمی نیز است.

بیابان‌ها زیستگاه‌های شناخته شده جغرافیایی هستند و موجودات خاصی را دارند که در زیستگاه‌های دیگری قادر به ادامه حیات نیستند. هرکدام از گونه‌های متفاوت بیابانی نقش مهمی در اکوسیستم دارند و نبود هر یک از آن‌ها در زیستگاه خلاء ایجاد می‌کند. در ادامه به ۱۸ نکته درباره بیابان و گونه‌های بیابانی می‌پردازیم:

بیشتربخوانید

• عمق دریاها و اقیانوس‌های زمین چقدر است؟ + فیلم

*بیابان یک زیستگاه است که با عواملی همچون کاهش بارندگی در طول یک دوره بسیار بلندمدت تاریخی ایجاد می‌شود.

*در بیابان‌ها میزان بارندگی بسیار پایین است و هیچ رودخانه دائمی ومنبع آبی در آن وجود ندارد و تمام آب موجود در آن از نزولات آسمانی و یا بستر آب‌های زیرزمینی فشرده تامین می‌شود.

*مناطق بیابانی در کنار مشکلات فراوان برای انسان‌ها مانند ریزگرد‌ها و طوفان‌های گردوغبار، مزایای متعددی نیز دارد، از جمله مطالعات نجومی، چون از گذشته مناطق بیابانی به علت کمبود رطوبت و آلودگی کم دارای آسمانی صاف با درخشش زیاد ستارگان بوده‌اند.

*منابع معدنی متعدد با ارزش مانند مس و آهن در این اقلیم خشک وجود دارد.

* تولید انرژی خورشیدی در بیابان‌ها به علت تابش شدید آفتاب و تولید انرژی باد به علت وزش باد دائمی امکان‌پذیر است.

*در دنیا به علت دوری از مراکز جمعیتی و شهرها، بیابان‌ها بهترین مکان برای آزمایش‌ها و مانور‌های نظامی هستند.

*شترداری و پرورش شتر در مناطق خاص و ویژه‌ای امکان‌پذیر است که منحصرا در بیابان‌ها می‌توان پرورش این دو گونه را انجام داد.

*این مناطق نیاز به توجه خاص و ویژه‌ای برای نحوه بهره‌برداری و میزان استفاده از منطقه دارند.

*بیابان‌ها زیستگاه‌های شناخته شده جغرافیایی هستند و موجودات خاص خود را دارند؛ موجوداتی که در هیچ زیستگاه دیگری حیات ندارند.

*همانطور که در قطب شمال و جنوب گونه‌های خاصی همچون انواع پنگوئن، خرس قطبی، روباه قطبی و ... وجود دارد، دربیابان نیز گونه‌هایی هستند که تنها در این زیستگاه زندگی می‌کنند.

*این گونه جانوری در دو زیستگاه ایران وجود دارد؛ یکی در منطقه حفاظت‌شده توران در جنوب استان سمنان که حدود ۲۵۰ فرد گورایرانی در آن موجود است و دیگری منطقه حفاظت شده بهرام‌گور در جنوب شرقی استان فارس که ۱۲۰۰ فرد گور ایرانی در آن نگهداری و یک گونه در حال انقراض محسوب می‌شود.

*درباره انقراض حیوانات یک تعریف ملی وجود دارد که سازمان حفاظت محیط زیست برای گونه‌های جانوری با دیدگاه علمی در کشور ایران در نظر گرفته است و دیگری نیز تعریف بین المللی است که توسط اتحادیه حفاظت از حیات وحش با در نظر گرفتن جمعیت گونه‌ها و تهدیدات آن‌ها در جهان تنظیم می‌شود.

*برخی از گونه‌های جانوری به علت شکل زیستگاه و منابعی که در زیستگاه آن‌ها وجود دارد جمعیت زیادی ندارند بنابراین تخریب آن زیستگاه به دلایل انسانی و طبیعی می‌تواند ضربه مهلکی به جمعیت آن‌ها وارد کند.

*تغییرات اقلیمی که کشور را دچار خشکسالی‌های شدید کرده با همه‌گیرتر و طولانی‌تر شدن می‌تواند به جمعیت گونه‌های بیابانی ضربه بزند چراکه در بعضی از مناطق جهان تغییرات اقلیمی موجب تغییر شکل بیابان‌ها با افزایش بارندگی‌ها و تغییر نوع پوشش گیاهی در آن مناطق شده است که این قضیه می‌تواند تهدیدی برای بقای انواع گونه‌های بیابانی باشد.

*در بیابان‌ها گیاهانی وجود دارند که می‌توانند با سال‌ها عدم بارش زنده بمانند و روش‌های بسیار عجیبی هم برای تامین آب مورد نیاز خود دارند.

*بعضی از گیاهان ریشه‌های بسیار عمیقی دارند تا در برابر توفان‌های شدید پایدار بمانند.

*در برخی مواقع بوته‌هایی که خود به اندازه ۳۰ سانتیمتر هستند ریشه‌هایی به طول ۵۰ متر دارند تا هم بتوانند در برابر توفان‌های پرقدرت بیابانی مقاومت کنند و هم آب مورد نیاز خود را تامین کنند.

گیاهان بیابانی چرخه زیستی را برای باقی موجودات بیابان به وجود می‌آورند و بدون آن‌ها همین حیات ناچیز در بیابان‌ها را نداشتیم.

منبع: ایسنا