کاروان امام حسین علیه‌السلام از یک جهت، کلاس درس معلم عالم برای مسلمانانی بود که دل به همراهیِ امام سپردند. در این کلاس درس، گروهی مردود شدند و از همراهی بازماندند، اما عده‌ای دیگر مانند پرندگانی سبکبال در آسمان حسینی بال گشودند و به بالاترین ارتفاعات عالم رسیدند و در بهشت مخصوص پروردگارشان منزل گزیدند؛ بنابراین اگر بخواهیم از منظر "معلّم" به صحنه قیام امام حسین علیه‌السلام نگاه کنیم، به نتایج دیگری از فلسفه قیام اباعبدالله علیه‌السلام و ماجرا‌های مربوط به آن دست می‌یابیم؛ با این نگاه در می‌بابیم نوع برخورد امام و نوع کلامشان در منزلگاه‌های منتهی به سرزمین نینوا از یک سو حاکی از پالایش کاروانیان و غربال آن‌ها و از دیگر سو حاکی از تقویت بنیه‌های معرفتی خوبان از کاروانیان بود.

بیشتربخوانید

• زمینه‌سازی «امام حسین (ع)» برای ظهور حضرت «مهدی (عج)»

به عنوان نمونه امام حسین علیه‌السلام در مکانی به نام "زباله" خبر شهادت قیس بن مسهر صیداوی را که شنید، نامه‌ای را بیرون آورد و پس از اعلام خبر کشته شدن مسلم بن عقیل، هانی بن عروة و عبد اللَّه یقطر بیعتش را از همراهان برداشت. آن حضرت خطاب به همراهان فرمود: «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ أَمّا بَعْدُ؛ فَقَدْ أَتانا خَبَرٌ فَضیعٌ! قَتْلُ مُسْلِمِ بْنِ عَقیل وَ هانِی بْنِ عُرْوَةَ وَ عَبْدُاللّهِ بْنِ یَقْطُرَ، وَ قَدْ خَذَلَتْنا شیعَتُنا، فَمَنْ أَحَبَّ مِنْکُمُ الاِنْصِرافَ فَلْیَنْصَرِفْ، لَیْسِ عَلَیْهِ مِنّا ذِمامٌ»؛ بسم الله الرحمن الرحیم؛ امّا بعد، خبر ناگوار شهادت مسلم بن عقیل و هانى بن عروه و عبدالله بن یقطر به ما رسید، شیعیان ما از یارى‌مان دست کشیدند، پس هرکه از شما قصد انصراف دارد، منصرف شود؛ هیچ بیعتى از ما بر عهده او نیست.

درباره‌ی این فراز از کلام امام حسین که فرمود «قَدْ خَذَلَتْنا شیعَتُنا»، شاید شیعه را به معنای «همراه» و «مشایعت‌کننده» در نظر بگیریم، بهتر باشد؛ با فرض این معنا، امام می‌فرمایند «آن‌ها که ما را در کاروان مشایعت کردند، تنها رها کردند»؛ همچنان که درباره خِذلان‏ گفته‌اند به معنای یارى نرساندن و ترک کمک از کسی است که گمان یاری‌اش می‌رفت‏. وگرنه "شیعه" به معنای حقیقی خود، مقامی است که امام و هادی خویش را تا پای جان «مشایعت» می‌کند. این فراز برای انسان مؤمن امروزین مایه‌ی تنبّه و انذار است؛ به این صورت که فرد مؤمن باید ببیند در طوفان حوادث و فتنه‌های دنیا تا چه حد می‌تواند به فرهنگ و ارزش‌های شیعی خود پایبند باشد.

نکته دیگری که در این فراز از کلام امام حسین علیه‌السلام پررنگ جلوه می‌کند، اذن عمومی امام به ترک کاروان است. این نوع رفتار را بار‌ها در طی حرکت کاروان از سوی امام شاهدیم. آن‌ها که تربیت‌یافته مکتب عترت و مکتب حسینی بودند، در هر بار می‌دانستند که میل امام، همراهی تمام کاروانیان با ایشان و تا پای شهادت است، اما آن عده که به طمع حکومت و قدرت و مکنت با امام همراه شدند، زمانی که فهمیدند مسیرشان جز به کشته شدن نمی‌انجامد، از کاروان حسینی جدا شدند.

منبع: تسنیم