در مسیر تشکیل زندگی مشترک یک‌سری سنت‌های اشتباه و در واقع مانع رایج شده است که به نوبه خود موجب کاهش انگیزه جوانان برای رفتن به سوی ازدواج است. رهبر معظم انقلاب اسلامی در مراسم قرائت خطبه عقد طی سال‌های مختلف به برخی از این عادات غلط و لزوم حذف آن‌ها در ازدواج توصیه می‌کنند که در ادامه آن‌ها را بازخوانی می‌کنیم.

۱. مهریه سنگین

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در ۱۱ آبان‌ماه سال ۱۳۷۷ می‌فرمایند: «کسانی که مهریه بالا برای خانمشان قرار می‌دهند، به جامعه ضرر می‌زنند. خیلی از دختر‌ها توی خانه می‌مانند، خیلی از پسر‌ها بی‌زن می‌مانند، به‌خاطر این‌که این چیز‌ها وقتی در جامعه رسم شد، سنت و عادت شد، به جای «مَهرُ السّنّهًْ»، به جای این‌که مهر پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) سنت باشد، وقتی مهر جاهلی سنت شد، اوضاع، اوضاع جاهلی خواهد شد.»

ایشان در ۲۸ اردیبهشت سال ۱۳۷۴ در رابطه با سنت غلط تعیین مهریه سنگین خاطرنشان کردند: «مهریه سنگین مال دوران جاهلیت است. پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) آن را منسوخ کرد. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از یک خانواده اعیانی است. خانواده پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، تقریباً اعیانی‌ترین خانواده قریش بودند. خود ایشان هم که رئیس‌و رهبر این جامعه است. چه اشکالی داشت دختر به آن خوبی که بهترین دختران عالم است و خدای متعال او را «سیدهًْ النّساء العالمین» قرار داد «مِن الاَوّلینَ و الآخِرین»، با بهترین پسر‌های عالم که مولای متقیان است می‌خواهند ازدواج کنند، مهریه ایشان زیاد باشد؟ چرا ایشان آمدند و این مهریه کم را قرار دادند که اسمش «مَهرُ السُّنَّهًْ» است.»

رهبری در ۱۸ مرداد سال ۱۳۷۴ نیز در مراسم قرائت خطبه عقد در توصیه به تازه عروس و داماد‌ها فرمودند: «مهریه هر چه کمتر باشد، به طبیعت ازدواج نزدیک‌تر است، چون طبیعت ازدواج معامله که نیست، خرید و فروش که نیست، اجاره دادن که نیست، زندگی دو انسان است. این ارتباطی به مسائل مالی ندارد. ولی شارع مقدس یک مهریه‌ای را معین کرده که باید یک چیزی باشد. اما نباید سنگین باشد. بایستی عادی باشد جوری باشد که همه بتوانند انجام دهند.»

معظم‌له همچنین در تاریخ ۴ آذرماه سال ۱۳۷۵ در تقبیح تعیین مهریه سنگین فرمودند: «بعضی از خانواده‌های طرف عروس می‌گویند که ما مهریه آن‌قدر بالا نمی‌خواهیم، ولی خانواده داماد برای پز دادن و تفاخر می‌گویند نه نمی‌شود! چند میلیون یا فلان‌قدر. خب این‌ها همه دوری از اسلام است. هیچ کس با مهریه بالا خوشبخت نشد. این‌هایی که خیال می‌کنند اگر مهریه نباشد ازدواج دخترشان متزلزل خواهد شد، این‌ها اشتباه می‌کنند. ازدواج اگر چنان‌چه با محبت بود، با وضعیت درست بود، بی‌مهریه هم متزلزل نمی‌شود. ولی اگر چنان‌چه بر مبنای خباثت و زرنگی و کلاهبرداری و فریب و این چیز‌ها بود، مهریه هر چقدر هم که زیاد باشد، مرد بدجنس زورگو، کاری خواهد کرد که بتواند از زیر بار این مهریه هم فرار کند.»

ایشان در دوم آذرماه سال ۱۳۷۳ نیز ضمن درخواست از مردم برای زیاد نکردن مهریه زوجین تاکید کردند: «من از مردم سراسر کشور خواهش می‌کنم که آن قدر مهریه‌ها را زیاد نکنند. این سنت جاهلی است. این کاری است که خدا و رسول (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در این زمان به خصوص، از آن راضی نیستند. نمی‌گوییم حرام است. نمی‌گوییم ازدواج باطل است. اما خلاف سنت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و اولاد ایشان و ائمه هدی (علیهم‌السلام) و بزرگان اسلام است. خلاف روش این‌هاست و به‌خصوص در زمان ما که کشور احتیاج دارد به این‌که همه کار‌های صحیح، آسان شود، هیچ مصلحت نیست که بعضی ازدواج‌ها را این‌طور مشکل کنند.»

۲. جهیزیه سنگین

از دیگر مواردی که رهبر انقلاب از وجود آن در ازدواج انتقاد کردند، فراهم‌کردن جهیزیه‌های سنگین برای زوجین است. ایشان در ۱۸ تیرماه سال ۱۳۷۷ در این رابطه فرمودند: «من گمان می‌کنم این‌که در جهیزیه حضرت زهرا (علیهاالسلام) این قدر سادگی رعایت شد... این حد را حفظ کردند. این یک جنبه نمادین داشت. برای این‌که بین مردم مبنا و پایه‌ای باشد برای عمل به آن، تا دچار این مشکلاتی که بر اثر زیاده‌روی‌ها پیش می‌آید، نشوند.»

معظم‌له همچنین در تاریخ ۲۸ اسفندماه سال ۱۳۷۷ تاکید کردند: «بعضی از خانواده‌های عروس، خودشان را اذیت می‌کنند و به زحمت می‌اندازند و اگر پول هم ندارند به زحمت پول تهیه می‌کنند. اگر پول دارند خرج زیادی می‌کنند، برای این‌که یک جهیزیه مفصل پر زرق و برقی را مثلاً در اختیار دخترشان بگذارند.»

ایشان در انتقاد از تعیین جهیزیه‌های سنگین در آغاز زندگی در ۱۸ آذر ۱۳۷۵ خاطرنشان کردند: «جهیزیه زیاد، هیچ دختری را خوشبخت نمی‌کند و هیچ خانواده‌ای را به آن آرامش و سکون و اعتماد لازم نمی‌رساند. این‌ها زوایای زندگی است. فضولِ زندگی است و جز دردسر و اسباب زحمت و اسباب مشکل فایده‌ای ندارد.»

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای همچنین در ۲۹ خرداد سال ۱۳۸۱ خطاب به تازه عروس و داماد‌ها توصیه کردند: «مبادا بروید پول قرض کنید، جهیزیه درست کنید. مبادا خودتان را به زحمت بیندازید. مبادا خانواده‌تان را به زحمت بیندازید. مبادا خیال کنید که دخترتان اگر جهیزیه‌اش کمتر از دختر همسایه و قوم و خویش بود، این سرشکستگی است.»

رهبری در مراسم خطبه عقد در تاریخ ۳ آبان ۱۳۷۹ فرمودند: «بعضی‌ها سعی می‌کنند که برای جهیزیه بزنند روی دست همه قوم و خویش‌ها و همسایه‌ها و دوست و آشنا‌ها که این هم غلط است... باید نگاه کنید ببینید که چه چیزی درست است، چه چیزی حق است آن را انجام بدهید. چه چیزی حق است؟ یک خانواده دو نفره یک وسایلی لازم دارند که یک زندگی ساده‌ای داشته باشند.»

ایشان در ۲۶ دی‌ماه سال ۱۳۷۲ در تقبیح تهیه جهیزیه سنگین برای زوجین خاطرنشان کردند:

«انواع و اقسام ریخت و پاش‌ها، زیاده‌روی‌ها، کار‌های غلط، جهیزیه‌های سنگین. همه‌جور چیزی را حتماً باید بخرند، بیاورند توی جهیزیه بگذارند، که اقلّاً یک چیز بیشتر از آن دختر خاله‌اش، یا نمی‌دانم خواهرش، یا آن همسایه‌شان یا آن همکلاسی‌شان داشته باشد. این‌ها از آن غلط‌های بسیار موذی و آزاردهنده است، برای خود انسان و برای مردم. خیلی از دختر‌ها نمی‌توانند به خانه بخت بروند، خیلی از پسر‌ها نمی‌توانند ازدواج کنند، به خاطر همین چیزها. به خاطر همین گرفتاری‌ها. اگر ازدواج آسان بود، اگر مردم آن‌قدر سخت‌گیری نکرده بودند، بعضی‌ها اگر مهریه‌شان سنگین نبود، اگر این جهیزیه‌های جاهلانه نبود و پدر و مادر‌ها به خیال خودشان برای این‌که مبادا دل دخترشان بشکند، خودشان را به آب و آتش نمی‌زدند، این گرفتاری‌ها برای خیلی از خانواده‌ها پیش نمی‌آمد.»

رهبر انقلاب در مراسم قرائت خطبه عقد در ۱۶ بهمن‌ماه سال ۱۳۷۹ خطاب به خانواده عروس فرمودند: «مادر‌های عروس‌ها در تهیه جهیزیه دست نگه دارند، خیلی افراط و اسراف نکنند. نگویند حالا مثلاً دخترمان است، دلش می‌شکند. نه. دختر‌ها خوبند. دختر‌ها نمی‌خواهند. ما بیخود نباید دل آن‌ها را بکشانیم به این سمت که هر چیز قشنگ و لوکس و... حتماً باید برایش تهیه شود.»

۳. تجملات زیاد

سومین موردی که در توصیه‌های رهبری نسبت به حذف سنت‌های غلط ازدواج طی سال‌های گذشته دریافت شده است، تاکید معظم‌له بر پرهیز از تجملات زیاد در آغاز زندگی مشترک است. ایشان در تاریخ ۲۰ تیرماه سال ۱۳۷۰ فرمودند: «تجملات برای یک جامعه، مضر و بد است. آن کسانی که با تجملات مخالفت می‌کنند، معنایش این نیست که از لذت‌ها و خوشی‌هایش بی‌اطلاعند، نه! آن را کاری مضر برای جامعه می‌دانند. مثل یک دارو یا خوراکی مضر. با تجملات زیادی، جامعه زیان می‌کند. البته در حد معقول و متداول ایرادی ندارد. اما وقتی که همین‌طور مرتب پای رقابت و مسابقه به میان آمد، اصلاً از حد خودش تجاوز می‌کند و به جا‌های دیگر می‌رود.»

رهبر انقلاب در مراسم قرائت خطبه عقد در ۲۳ آذر سال ۱۳۷۳ در انتقاد از تجملات زیاد در ازدواج‌ها خاطرنشان کردند: «مگر کسانی که با تجمل عروس و داماد می‌شوند خوشبخت‌ترند؟ چه کسی می‌تواند چنین چیزی را ادعا کند؟ این کار‌ها جز این‌که یک عده جوان را، یک عده دختر را حسرت به دل کند و زندگی را بر این‌ها تلخ نماید، اگر نتوانستند آن‌جور آن‌ها هم عروسی بگیرند تا ابد حسرت به دل بمانند یا اصلاً نتوانند عروسی بگیرند. چیز دیگری نیست... تا آمدند دخترش را بگیرند، چون دستش خالی است، این دختر بماند توی خانه. این پسر دانشجو یا کارگر یا کاسب ضعیف، همین‌طور غیر متأهل بماند.»

۴. اسراف

پرهیز از اسراف در آغاز تشکیل خانواده و زندگی مشترک، توصیه دیگر رهبر انقلاب به زوجین است. ایشان در ۱۱ شهریورماه سال ۱۳۷۲ در این رابطه فرمودند: «برخی، اسراف می‌کنند. می‌ریزند و می‌پاشند. در این روزگار که فقرایی در جامعه هستند، کسانی هستند که اولیات زندگی هم درست در اختیارشان نیست، این کار‌ها اسراف است، زیادی است، بیخود است. هر کس بکند خلاف است.»

ایشان در تاریخ ۹ بهمن‌ماه سال ۱۳۷۶ در انتقاد از اسراف کردن در مراسم ازدواج تاکید کردند: «بعضی از مردم با این کاری که می‌شود با آن ثواب برد، گناه می‌برند. با اسراف‌هایی که می‌کنند، با خلاف‌هایی که انجام می‌دهند، با آمیختن این عمل حَسن و حسنه به کار‌های حرامی که انجام می‌دهند. حرام همه‌اش هم این نیست که محرم و نامحرم و این چیز‌ها باشد. آن‌ها هم البته حرام است، اما ریخت و پاش زیادی هم حرام است. اسراف حرام است. سوزاندن دل مردمی که ندارند در مواردی واقعاً حرام است. زیاده‌روی کردن، حرام و حلال کردن برای این‌که بتواند جهیزیه دخترش را فراهم کند، این‌ها حرام است.»

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در ۲۴ مرداد سال ۱۳۷۴ صراحتاً فرمودند: «بنده راضی نیستم از کسانی که با خرج‌های سنگین و با اسراف در امر ازدواج، کار را بر دیگران مشکل می‌کنند. البته با جشن و شادی و مهمانی موافقیم، ولی با اسراف مخالفیم.»

۵. خرید از مکان‌های معروف به گرانی

رهبری در مراسم قرائت خطبه عقد در ۱۹ خرداد سال ۱۳۷۲ با انتقاد از خرید از مکان‌های معروف به گرانی بیان کردند: «این دختر خانم‌ها که می‌خواهند جهیزیه درست کنند، برای خرید اسباب سر عقد و جهیزیه، توی این دکان‌های گران‌قیمت بعضی از جا‌های تهران، آن محلات گران‌قیمت که معروف است – نمی‌خواهم البته اسم بیاورم – من می‌شناسم کجاهاست که دکان‌هایش معروف است به جنس گران، اصلاً طرف آن‌ها پا نگذارند. بروند آنجا‌هایی که معروف به گرانی نیست. این‌طور نباشد که داماد بیچاره را دنبالشان راه بیندازند برای خرید عروس و خرید عقد. متأسفانه از این کار‌ها می‌کنند.»

۶. هتل‌ها و سالن‌های پُرخرج

یکی از مواردی که رهبر انقلاب در مراسم ازدواج نسبت به آن انتقاد دارند و خانواده‌ها را به دوری از آن تشویق کردند، پرهیز از برگزاری مراسم ازدواج در هتل‌ها و سالن‌های پُرخرج است. ایشان در ۲۷ دی‌ماه سال ۱۳۷۳ فرمودند: «این هتل‌ها و سالن‌ها و جشن‌های پُرخرج را رها کنید. ممکن است توی یک سالنی هم کسی جشن بگذارد، اما ساده، مانعی ندارد. من نمی‌خواهم بگویم حتماً، چون بعضی خانه‌هایشان جا ندارد یا امکاناتش را ندارند، ولی اسراف نکنید.»

ایشان در ۵ فروردین‌ماه سال ۱۳۷۲ نیز گفتند: «عروسی و عقد و شادی چیز خوبی است. حتی پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) هم برای دختر مکرمه خودشان مجلس عروسی گرفتند، شادی کردند و مردم شعر خواندند. زن‌ها دست زدند و خوشی کردند. اما نباید در این مجلسِ عقد و عروسی و این‌ها اسراف انجام بگیرد. یکی از اسراف‌ها همین مجالس عقد و عروسی گران‌قیمت است. در هتل‌ها، در این سالن‌های گران‌قیمت مجالس درست می‌کنند. مبالغ زیادی شیرینی و میوه و خوراکی حرام می‌شود، از بین می‌رود، روی زمین ریخته می‌شود و ضایع می‌گردد. برای چه؟ برای چشم و هم چشمی؟! برای عقب نماندن از قافله اسراف؟!»

معظم‌له در یکی دیگر از مراسمات قرائت خطبه عقد در ۱۲ آذرماه سال ۱۳۷۹ در انتقاد از اسراف‌کاری در برخی مراسم عروسی خاطرنشان کردند: «عروسی شیرین، آن عروسی‌ای نیست که توی آن خیلی خرج می‌شود و اسراف زیاد در آن می‌شود. عروسی شیرین، عروسی صمیمانه است. صمیمانه که بود، عروسی شیرین می‌شود. ولو مختصر باشد. یک اتاق دو اتاق توی خانه، قوم و خویش، دوست و آشنا و رفیق دور هم بنشینند، این می‌شود عروسی. این میهمانی‌های مفصل و سالن‌های آن‌چنانی یا توی هتل‌ها، خرج‌های زیاد، جنس‌های گران برای مهمانی، این‌ها هیچ مناسب نیست. نمی‌گویم ازدواج را باطل می‌کند، نه! ازدواج درست است. اما این‌ها محیط جامعه و محیط زندگی را تلخ می‌کند.»

رهبری در ۳۰ مهرماه سال ۱۳۷۶ با اشاره به سنت‌های با برکت در مراسم ازدواج در سال‌های گذشته فرمودند: «مگر سابق که این سالن‌ها نبود، این چیز‌ها نبود، توی دو تا اتاق کوچک جشن می‌گرفتند، مهمان‌ها می‌آمدند شیرینی می‌خوردند، ازدواج‌ها بی‌برکت‌تر از امروز بود؟ عزت دختر‌ها مگر کمتر از امروز بود، حالا باید حتماً بروند توی این سالن‌های بزرگ. عیبی ندارد، من مخالفتی نمی‌کنم با این سالن‌ها. من با «تشریفات» مخالفم. حالا بعضی می‌روند توی هتل، از آن کار‌های غلط است که لزومی ندارد.»

ایشان همچنین در ۱۱ تیرماه سال ۱۳۷۵ بیان کردند: «بعضی خیال می‌کنند که تشریفات و تویِ هتلِ چنین و چنان رفتن، سالن‌های گران گرفتن، خرج‌های زیادی کردن، عزت و شرف و سربلندیِ دختر و پسر را زیاد می‌کند. نخیر عزت و شرف و سربلندی دختر و پسر به انسانیت و تقوی و پاکدامنی و بلندنظری آن‌هاست، نه به این چیزها...»

۷. لباس عروس گران‌قیمت

رهبر انقلاب در مراسم قرائت خطبه عقد ۴ دی‌ماه سال ۱۳۷۴ فرمودند: «بعضی‌ها لباس عروس گران‌قیمت می‌خرند. نه! چه لزومی دارد. حالا لباس عروس می‌خواهند، بعضی‌ها لباس عروس را می‌روند کرایه می‌کنند. چه مانعی دارد؟ ننگ دارد؟ نه! چه ننگی؟ چه مانعی دارد؟ بعضی‌ها این را ننگ می‌دانند. ننگ این است که انسان یک پول گزافی بدهد، یک چیزی بخرد که یک بار آن را مصرف کند، بعد بیندازد دور. یک بار مصرف! آن هم با این وضعی که بعضی مردم دارند.»

۸. به رخ کشیدن ثروت‌ها

ایشان در تاریخ ۱۳ اسفندماه ۱۳۷۷ خطاب به زوجینی که به تازگی زندگی مشترک خود را مایل‌اند آغاز کنند، خاطرنشان کردند: «اگر چنان‌چه در ازدواج بحث مادیات عمده شد، این معامله عاطفی و روحی و انسانی تبدیل خواهد شد به معامله مادی. این معامله‌های گران، این جهیزیه‌های سنگین، این چشم و هم‌چشمی‌ها و این به رخ کشیدن ثروت‌ها و پول‌ها – که برخی از افراد غافل و بی‌خبر می‌کنند – ازدواج را در واقع خراب می‌کنند. لذاست که در شرع مقدس مستحب است مهریه کم گرفته شود که «مَهرُ السّنّة» مورد نظر است.»

منبع : فارس