طرح نوسازی ناوگان حمل ونقل جاده‌ای از جمله برنامه‌هایی بوده که وزرای سابق راه و شهرسازی و همچنین وزیر راه وشهرسازی دولت سیزدهم بر اجرای  هرچه سریعتر آن تاکید داشته اند اما روند کند اجرای این طرح باعث شده که بسیاری از  رانندگان و یا مالکان این ناوگان ناراضی باشند چراکه بسیاری از این افراد ، ناوگان خود را در قالب خودرو‌های اسقاطی به فروش رسانده، اما هنوز بعد از گذشت چند سال این طرح اجرا نشده و یاخودرویی تحویل داده نشده است.

 از اواخر شهریور ۱۴۰۰ پس از آنکه موضوع نوسازی ناوگان حمل و نقل جاده‌ای و کاهش تعداد کامیون‌های فرسوده در کشور از محل واردات کامیون‌های تا ۳ سال کارکرده اروپایی با مشکل حجم انبوه کامیون‌های دپوشده در انبار‌های گمرکات روبه‌رو شد، دادستان تهران به این موضوع ورود پیدا کرد و دستوراتی برای رفع مشکلات و تسریع ترخیص آن‌ها صادر کرد.

اگرچه این روند تا حدودی بهبود یافته، اما بر خلاف دستور دادستان تهران که قرار بود، تا پایان مهر ماه، کامیون‌های مانده در انبار‌های گمرکات تعیین تکلیف و ترخیص شوند، طبق گفته داریوش امانی رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای  این روند ترخیص همچنان ادامه دارد.

 این در حالی است که خودروهای فرسوده در جاده‌ها هم به کشته‌های سوانح جاده‌ای دامن زده‌اند، هم موجب هدررفت سوخت به دلیل مصرف دو برابری سوخت یارانه‌ای در کامیون‌های فرسوده نسبت به نو می شوند. بر اساس اعلام سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، سهم کامیون‌ها از سوانح جاده‌ای ۱۴ درصد است.

هدررفت سالانه ۲۷ هزار میلیارد تومان سوخت با تردد کامیون‌های فرسوده

میزان مصرف سوخت کامیون‌های فرسوده ۳۰ تا ۴۵ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر و کامیون‌های نو ۱۵ تا ۲۵ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر است که تفاوت ۲۰ لیتری (در میزان هدررفت سوخت) دارند؛ از سوی دیگر ۲۰۰ هزار دستگاه کامیون فرسوده در جاده‌های کشور تردد دارند که میزان متوسط پیمایش هر کامیون سالانه ۸۰ هزار کیلومتر است بنابراین سالانه هدررفت یک میلیون و ۶۰۰ هزار لیتر گازوئیل یارانه‌ای در کشور داریم؛ نرخ گازوئیل بر اساس فوب خلیج فارس حدود ۶.۷ سنت است که با احتساب هر دلار ۲۵ هزار تومان، حدود ۱۶ هزار و ۸۰۰ تومان برای هر لیتر خواهد بود.

با این حساب سالانه به دلیل تردد کامیون‌های فرسوده در کشور حدود ۲۷ هزار میلیارد تومان هدر می‌رود.

 نوسازی ناوگان جاده ای با مشارکت تولیدکنندگان داخلی ادامه دارد

 صدر الله بمانا مشاور رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای گفت: طبق قراردادی که با تولید کنندگان داخلی منعقد شده ۱۵ هزار دستگاه کامیون باید نوسازی شوند که از این تعداد یک هزار و ۵۰۰ دستگاه توسط تولیدکنندگان داخلی نوسازی می‌شوند. همچنین برای نوسازی بیش از ۱۹ هزار دستگاه اتوبوسْ مینی بوس و سواری بین شهری هم با تولید کنندگان داخلی قرارداد منعقد شده است. 

به گفته مشاور رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای در امر نوسازی قیمت خودرو‌ها طبق قرارداد با کارخانه‌ها بیش از ۳ میلیارد تومان است برای هر ۱۹ هزار دستگاه حداقل قیمت را لحاظ کرده ایم و از سوی دیگر طبق تفاهم نامه منعقد شده حدود ۸۰ درصد قیمت خودرو از طریق تسهیلاتی است که به کارخانجات پرداخت می‌شود.

 همچنین داریوش امانی رئیس سازمان راهداری و حمل ونقل جاده‌ای درباره آخرین وضعیت نوسازی ناوگان جاده‌ای گفت: واردات کامیون‌های کارکرده زیر ۳ سال اروپایی، قانون است و همزمان که ترخیص داریم، واردات هم انجام می‌شود.

 او گفت: ترخیص این ناوگان تسهیل شده و تا جایی که قانون اجازه می‌دهد، کار‌های آن‌ها انجام می‌شود اما مشکل در جایی است که واردکننده باید ضوابط و مقررات را رعایت می‌کرد یا از آن اطلاع داشت؛ به هر حال دنبال آن هستیم که اگر مشکلی هست، مرتفع شود و کامیونی که وارد می‌شود را شماره گذاری کنیم.

واردات کامیون، اتوبوس و ماشین آلات راهداری

رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای درباره مصوبه ۱۴ اسفند مجلس در زمینه واردات ۱۰ هزار دستگاه کامیون، ۱۰ هزار دستگاه اتوبوس و ۵ هزار دستگاه ماشین آلات راهداری و راهسازی گفت: ما در بحث ماشین آلات راهداری خواهان صدور مجوز مجلس بودیم به خصوص که ماشین آلات فعلی دارای فرسودگی شدید هستند. یکی از خواسته‌ها این بود تا بدون اینکه پرداخت عوارض واردات داشته باشیم ماشین آلات راهداری وارد کنیم و بخش خصوصی هم از مجاری قانونی و با پرداخت عوارض آن اقدام به واردات ماشین آلات راهداری کند.

نوسازی کامیون‌های فرسوده یکی از مهم‌ترین برنامه‌هایی است که همواره دولت ها بر اجرای آن تاکید داشته اند و تاکنون در حوزه نوسازی کامیون‌ها ۲ هزار دستگاه کامیون وارد کشور شده که از این تعداد حدود یک هزار دستگاه پلاک گذاری شده است. همچنین مجلس مجوز واردات ۱۰ هزار دستگاه کامیون، تریلی، تریلی یخچالدار و کشنده، تعداد ۱۰ هزار دستگاه اتوبوس برون شهری و درون‌شهری، یک هزار دستگاه واگن و واگن یخچال دار و ۵ هزار دستگاه دستگاه ماشین آلات سنگین راهسازی اعم از نو ساخت یا حداکثر ۵ سال ساخت را داده است.

مقرر شده است سازمان راهداری از منابع خود بین ۶ درصد تا ۹ درصد تسهیلات و یارانه پرداخت کند به طوری که از تسهیلات ۱۸ درصد متقاضی تنها ۶ درصد آن را پرداخت می‌کند.

حال که سال ۱۴۰۰ به اتمام رسیده  و هنوز بخش زیادی  از وعده ا‌ی که  برای نوسازی ناوگان فرسوده جاده‌ای داده شده باقی مانده باید منتظر ماند و دید دولت سیزدهم برای بزرگترین اقدام در حوزه حمل ونقل جاده‌ای چه گام‌هایی را در سال جدید بر می دارد. در سال گذشته به دستور رستم قاسمی و سیدرضا فاطمی امین وزرای راه و شهرسازی و صنعت، معدن و تجارت طرح جدیدی برای نوسازی ناوگان جاده‌ای از سوی سازمان راهداری تدوین شده و قرار است در شورای اقتصاد مطرح و تصویب شود. بر این اساس ۱۳۶ هزار کامیون، ۲۲ هزار مینی‌بوس و ۹ هزار دستگاه اتوبوس فرسوده از محل تولید داخل نوسازی خواهند شد. مشکلات طرح‌های قبلی در طرح جدید رفع شده، اما هنوز هیچ اقدامی در این خصوص انجام نشده است.