در نقاشی‌های به‌جامانده از قرن هفدهم، مردانی که شغل‌های مهمی در روزگار خودشان داشته‌اند، همگی با موهای سفید مجعد تصویر شده‌اند. اگر برای‌تان سوال پیش آمده که چرا آن‌ها خودشان را به چنین شکل‌وشمایلی درمی‌آوردند، جوابش در کلاه‌گیس است؛ مد محبوبی که در آن دوره متولد شد، تاریخ پرفراز و نشیبی را پشت ‌سر گذاشت و تا زمان ما –البته به‌صورتی متفاوت- دوام آورد. در اطلاعات عمومی این هفته به‌مناسبت روز کلاه‌گیس، مرور مختصری داریم بر تاریخچه استفاده از موی مصنوعی و ظهور و سقوط این مد را بررسی می‌کنیم.

بیشتربخوانید

• سرقت مسلحانه از خانه‌ها با کلاه گیس

تولد؛ وسیله‌ای برای پنهان کردن بیماری
در قرن هفدهم، خط مو یکی از جنبه‌های مهم مد و زیبایی و مشخصه مردان خوش‌تیپ بود اما متأسفانه در آن دوران بیماری سیفلیس شیوع بسیاری داشت و عوارضش یعنی طاسی و ریزش موی تکه‌ای، تهدیدی جدی برای زیبایی به‌شمار می‌رفت. کلاه‌گیس به کمک کسانی آمد که دوست داشتند شرم ناشی از ابتلا به سیفلیس را پنهان و با موهای خوب و زیبا، برای خودشان وجهه مناسبی دست‌وپا کنند اما استفاده از موی مصنوعی تا وقتی موهای دو پادشاه شروع به ریختن نکرد، رایج نشد. لویی چهاردهم، پادشاه فرانسه، در 17سالگی ریزش مو را تجربه کرد. عجب مصیبتی! اما پادشاه بیدی نبود که با این بادها بلرزد، پس 48 سازنده کلاه‌گیس استخدام کرد تا مشکلش را مخفی کند.

همتای انگلیسی او، شاه چارلز دوم هم چند سال بعد مجبور شد تاکتیک مشابهی را پیش بگیرد چون موهایش زودتر از زمان معمول شروع به سفید شدن کرد. به این‌ترتیب مد پوشیدن کلاه‌گیس متولد شد، از دربار به بازرگانان رسید و کم‌کم راهش را به زندگی مردم عادی باز کرد؛ البته نه‌ خیلی عادی. سفارش دادن کلاه‌گیس و هزینه مراقبت از آن، چیزی نبود که از عهده همه مردم بربیاید پس موی مصنوعی به نماد ثروت تبدیل شد.

سقوط؛ نماد اشرافی‌گری
کلاه‌گیس تقریبا به همان‌ سرعتی که محبوب شد، در سرازیری سقوط افتاد؛ هزینه و فلسفه آن دلایلی بود که برای کلاه‌گیس دشمن تراشید. در عصر روشنگری، وضعیت اسفبار زندگی مردم عادی مورد توجه قرار گرفت و صرف هزینه‌های گزاف برای مد و مو، نماد اشرافی‌گری تلقی می‌شد. نجیب‌زاده‌ها سرشان را در گیوتین از دست می‌دادند و اشراف سرشان را با مبالغ هنگفت، تزیین می‌کردند.

به این‌ترتیب دشمنی جدی با کلاه‌گیس و دوره زوالش شروع شد. آن‌قدر که تا سال‌ها بعد نامحبوب باقی ماند تا این‌که سروکله سینما پیدا شد و به کلاه‌گیس روی خوش نشان داد. با این‌حال استفاده نمادین از کلاه‌گیس هیچ‌وقت به‌طور کامل از بین نرفت. قضات بریتانیایی همچنان به‌عنوان یک رفتار تشریفاتی، کلاه‌گیس می‌پوشند اما موهای مصنوعی امروز دیگر نه نمادی از ثروت هستند و نه نشانه اشرافی‌گری. میراث ماندگار کلاه‌گیس به شکل متفاوتی به زندگی امروز راه یافت؛ در دوره ما موهای مصنوعی به شیوه‌ای طبیعی و غیرقابل تشخیص روی سر مردم می‌نشیند و کمتر کسی است که با دیدن آن‌ها به یاد جد بزرگ‌شان، کلاه‌گیس‌های اغراق‌شده بیفتد اما خب از آن‌جایی‌که مد همیشه در حال تغییر و البته تکرار است، اصلا بعید نیست که روزی دوباره کلاه‌گیس‌های بزرگ و تصنعی به زندگی برگردند و نماد خوش‌تیپی شوند.

منبع: روزنامه خراسان