به گزارش حوزه میراث و گردشگری  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، دومین اثر بزرگ طبیعی ایران در چهل‌وسومین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در باکو آذربایجان در فهرست جهانی قرار گرفت. همچنین در پی ثبت جنگل های هیرکانی محمدحسین طالبیان معاون میراث فرهنگی یادداشتی در این باره نوشت:

«بسمه تعالی

در چهل و سومین اجلاس میراث جهانی در باکو آذربایجان، جنگل‌های هیرکانی، دومین پرونده بزرگ طبیعی ایران به عنوان بیست و چهارمین اثر ثبت جهانی ایران در فهرست جهانی یونسکو قرار گرفت.

میراث جهانی یونسکو نام عهدنامه‌ای بین‌المللی است که در تاریخ شانزده نوامبر ۱۹۷۲ میلادی به تصویب کنفرانس عمومی یونسکو رسید. موضوع آن حفظ آثار طبیعی، تاریخی و فرهنگی بشر است که اهمیت جهانی دارند و متعلق به تمام انسان‌های زمین، فارغ از نژاد، مذهب و ملیت خاص، می‌باشند. برپایه این کنوانسیون کشور‌های عضو یونسکو، می‌توانند آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی کشور خود را نامزد ثبت به‌عنوان میراث جهانی کنند. ثبت جنگل‌های ارزشمند هیرکانی در فهرست جهانی یونسکو پس از تلاش‌های گسترده سیزده ساله موفقیت افتخار آمیز بزرگی برای جمهوری اسلامی ایران است.

این جنگل‌ها به مساحت دو میلیون هکتار به عنوان یکی از معدود بازمانده‌های جنگل‌های طبیعی جهان در نواری به طول هشتصد و پنجاه کیلومتر در دامنه شمالی البرز و دامنه جنوبی رشته کوه البرز قرار گرفته است. در مجموع سیصد و هفت هزار هکتار از این جنگل‌ها در قالب پانزده قطعه که عموما دارای سابقه حفاظت در قالب مناطق حفاظت شده و ذخیره گاه هستند، به عنوان بافر زون و محدوده اثر ثبت جهانی شده است.

قدمت این جنگل‌ها که به بیست و پنج میلیون تا پنجاه میلیون سال قبل برمی‌گردد، وجود گونه‌های نادر گیاهی و جانوری، وجود درختان دیرزیست وبا قدمت بالا، تنوع زیستی شگفت انگیز، وضعیت مطلوب مناطق تحت حفاظت ار نکات بارز این جنگلهاست. تنوع شرایط اقلیمی و بارندگی به دلیل گسترش در یک نوار ۸۵۰ کیلومتری و از جلگه تا ارتفاعات موجب تنوع بالای گونه‌های گیاهی و جانوری در آن گردیده است. برخی دانشمندان جنگل‌های شمال ایران را کهن‌ترین و منحصر فردترین جنگل‌ها جهان می‌دانند که باید به عنوان میراث گرانبهای بشری حفاظت شوند. این جنگل‌ها در دنیا بی نظیرند و از نظر ذخایر ژنتیکی و تنوع گیاهی دارای ویژگی‌های منحصربه فردی هستند. با وقوع عصر یخبندان و پیشروی یخ‌های قطبی به قسمت‌های جنوبی، بخش اعظم نیم کره شمالی زمین زیر پوشش یخ و سرما قرار گرفت که بسیاری از گیاهان و گونه‌های درختی و برخی از جانوران در این قسمت‌ها از بین رفتند. جنگل‌های نواحی خزری بدلیل عدم یخبندان به سبب آب و هوای معتدل پس از عقب نشینی دوران یخبندان در دوران سوم زمین شناسی که به حدود یک میلیون سال قبل بر می‌گردد محفوظ ماندند.

اگرچه نسل ببر مازندران به عنوان سمبل حیات وحش جنگل‌های هیرکانی، پیش از بین رفته، اما پستاندارانی، چون مرال، شوکا، خرس قهوه ای، گرگ و پلنگ هنوز با جمعیت‌های مناسب در این جنگل وجود دارد. علاوه بر آن، بر خلاف جنگل‌هایی که تعادل آن به هم خورده، اثرات منفی گوزن زرد، مرال و بز وحشی چندان گسترده نیست. تنها گراز جمعیتی بیش از حد نرمال دارد، گر چه این گونه جانوری نیز نقش مثبتی در زیر و رو کردن خاک جنگل و استقرار تجدید حیات دارد. یکی از ارزش‌های بالای این جنگل‌ها وجود درختان دیرزیستی است که سن آن‌ها به صد‌ها سال می‌رسد و کمتر نمونه‌های آن از گونه‌های موجود در جهان یافت می‌شود. ضمن اینکه قرار گرفتن آن در کشور ایران با میانگین بارندگی ۲۵۰ میلیمتر که یک سوم متوسط جهانی است به عنوان یک شگفتی تلقی می‌شود.

برای ثبت جهانی اثر باید حداقل یکی از معیار‌های ذیل را داشته باشد:

پدیده‌ای بی نظیر طبیعی با زمینه‌های استثنایی و زیباشناسی باشد.

نمونه برجسته از مراحل و تغییرات تاریخ زمین‌شناسی باشد.

نمونه برجسته از فرآیند‌های زیست محیطی و بیولوژیکی در تکامل و توسعه زمینی، اکوسیستم‌های ساحلی و دریایی و جوامع از گیاهان و حیوان‌ها باشد.

شامل زیستگاه‌های طبیعی مهم از نظر تنوع زیستی و حاوی گونه‌های در خطر باشد.

تهیه فصول نُه گانه پرونده ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی توسط دکتر سید محسن حسینی استاد دانشگاه تربیت مدرس و تیم کاری او با همکاری تنگاتنگ کارشناسان دفتر ثبت جهانی و حوزه طبیعی اداره کل ثبت معاونت میراث فرهنگی کشور با کیفیتی بسیار عالی به انجام رسیده است.

مشاورین خارجی از بنیاد سوکوی آلمان با همکاری وزارت محبط زیست فدرال آلمان و کارشناسان اتحادیه جهانی حفاطت از طبیعت نیز با او  همکاری داشته اند.

در راستای تهیه پرونده بالغ بر بیست کارگاه آموزشی در ایران و آلمان و جلسات کاری متعددی در ایران و آلمان و فرانسه با هماهنگی سازمان مرکزی و ادارات استانی سازمان میراث فرهنگی برگزار گردیده است.

مشارکت سازمان‌های محیط زیست، جنگل‌ها مراتع و آبخیزداری، میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و کمیسیون ملی یونسکو، دانشگاه‌های تربیت مدرس و تهران، موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، سازمان‌های مردم نهاد و جوامع محلی و رسانه‌ها در این پروزه در سطح بسبار بالایی به ثمر نشست که می‌تواند نمونه‌ای موفق و الگویی برای آینده باشد. برای اجلاس هم وزارت امور خارجه همکاری قابل تقدیری داشته اند.

ثبت این جنگل‌ها می‌تواند موجب حفاظت مطلوب این عرصه‌ها گردد.»

انتهای پیام/