گزارش/
نابودی احزاب فرمایشی در گذر از تونل انقلاب+ تصاویر
در دوران پهلوی به دلیل خفقانی که وجود داشت زمینه شکل‌گیری برای احزاب و تشکل‌ها امکانپذیر نبود اما به مدد انقلاب، آن برهه را از سرگذراندند.
به گزارش خبرنگار حوزه احزاب و تشکل‌های گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، احزاب و تشکل‌ها در زمان پهلوی اوضاع نابسمانی داشتند، به طوری که یا باید مدح شاه و خاندانش را می‌کردند و یا در خفقان می‌ماندند و اجازه‌ای برای عرض اندام نمی‌یافتند، اما با طلوع انقلاب ورق برگشت و فضا برای ظهور و بروزشان فراهم شد.
محمدرضا پهلوی شاه دیکتاتور ایران، تاب نظام دو حزبی در کشور را نداشت و با ادغام دو حزب ایران نوین و مردم، حزبی با عنوان "رستاخیز ملت ایران" را بنا نهاد و نظامی تک حزبی را به وجود آورد. وی به دنبال آن بود که در داخل کشور، مرکز همه قدرتها باشد و از این رو در یازدهم اسفند 1353، طی سخنانی آغاز عصر رستاخیز را اعلام کرد و به این ترتیب احزاب موجود همه برچیده شدند و حزب رستاخیز ملت به عنوان تنها حزب قانونی مطرح شد و مهم‌ترین رسالت خود را بر پایه‌های تحكیم موقعیت شاه و سلسله پهلوی در كشور بنیان نهاد.
شاه در گام بعدی، "امیرعباس هویدا" را كه در تملق‌گویی بی‌همتا بود به سمت دبیركلی این حزب منصوب کرد. اما اوج فرعونیت طاغوت زمانی بیشتر و بیشتر نمایان شد که شاه تهدید کرد هر کس نمیخواهد به عضویت حزب درآید باید کشور را ترک کند که امیرعباس هویدا نیز در ادامه فرمانبری و چاپلوسی از شاه دیکتاتور، طی تلگرافی به استانداری‌ها و فرمانداری‌ها، دستور دایر کردن دفاتری جهت تسهیل در ثبت عضویت همه طبقات مردم در حزب رستاخیز را صادر کرد. رژیم دیکتاتور شاهنشاهی در گام بعدی تمام كارمندان دولت را مجبور به عضویت در حزب کرد و برای تبلیغات بیشتر در خصوص شناساندن حزب به مردم، پنج روزنامه رستاخیز یومیه، رستاخیز كارگران، رستاخیز كشاورزان، رستاخیز جوانان و اندیشه رستاخیز را به عنوان ارگان‌های خبری حزب تأسیس کرد.
همچنین "هوشنگ نهاوندی" و "جمشید آموزگار" به عنوان رهبران دو جناح محافظه‌كار و ترقی‌خواه منصوب شدند تا پوششی برای فرمایشی بودن حزب باشند و با ظاهرسازی‌های خود توجه مردم را از اینكه حزب از بالا تشكیل شده است، منحرف سازند. اما به واقع نقش حزب به شكلی طراحی شده بود كه عملا اعضای آن هیچ نقشی در تصمیم‌گیری‌ها نداشته باشند و فقط دستورات را از مراجع بالا و شخص شاه بگیرند و به اعضای خود دیكته کنند. شاهد این مدعا، آخرین سفیر رژیم پهلوی در انگلیس بود که در خاطرات خود چنین شرح می‌دهد: «گرچه فقط در عرض چند ماه، عده زیادی ظاهرا به عضویت حزب رستاخیز درآمدند، اما گفتنی است كه رستاخیز، علی‌رغم تعداد كثیر اعضایش از كمترین حمایت مردمی برخوردار بود.»
شاه در کتاب "ماموریت برای وطنم" دقیقا به فرمایشی بودن احزابی که ایجاد کرده بود اقرار می‌کند و علت تشکیل چنین احزابی را بی‌سوادی ملت بیان می‌کند و می‌نویسد: «بعضی از افراد از احزاب ما انتقاد می‌کنند به این عنوان که این دو حزب از طرف مردم بنیان‌گذاری نشده و از طرف مقامات عالیه کشور تحمیل گشته‌اند. حتی برخی از بدبینان مدعی هستند که این احزاب دست نشانده مقام سلطنت و دولت هستند. این اشخاص به انگیزه اصلی تشکیل احزاب در کشوری مانند ایران که تازه در مسیر پیشرفت و ترقی افتاده است، دقت نکرده‌اند. در کشور ما با وجود مساعی روزافزونی که پدرم در امر تعلیم و تربیت و توسعه فرهنگی داشت و پیشرفت‌هایی که در این امر در دوران سلطنت من به عمل آمده هنوز بسیاری از افراد مردم بی‌سواد هستند.»
آنگاه که شاه حزب رستاخیز را اعلام کرد، بنیان‌گذار کبیر انقلاب اسلامی در کربلا بودند. به همین دلیل سید حمید روحانی سخنرانى شاه را از رادیو ضبط کرد و به خدمت ایشان در کربلا برد که خوب ضبط نشده بود. سپس نوار دیگرى که بهتر ضبط شده بود از برنامه فارسى رادیو بغداد تهیه کرد و خدمت ایشان برد که در روز 21 اسفند امام(ره) از محل اقامتشان در نجف پیامی را خطاب به ملت مسلمان ایران صادر و شرکت در حزب رستاخیز را تحریم کردند و سرانجام در 8 مهر 1357 به دنبال اوج گیری انقلاب اسلامی بدون برپایی مجلس فاتحه‌ای، خاتمه یافت.
با نگاهی به گذشته می‌توان دید که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی احزاب مستقل امکان ظهور و بروز نداشتند و احزابی مطرح بودند که یا وابسته به جریان‌های فکری غربی و شرقی بودند یا وابسته به دولت و سلطنت. جریان‌های اسلام‌گرا هم برای حرکت در راستای آرمان‌هایشان مجبور بودند فعالیت‌های خود را در خفا انجام دهند.
اما طلوع انقلاب اسلامی در سال 1357 سرآغازی بـر حـضور گسترده و آزادانه احزاب در عرصه سیاسی کشور بـود، بـه گونـه‌ای کـه بلافاصـله پـس از انقـلاب اسلامی، صدها حزب، گروه و انجمن با اندیشه ها و افکار مختلف تشکیل شد. گر چه در سال‌های اولیه، احزاب از قاعده‌مندی برخوردار نبودند، اما تثبیت پایه‌های انقلاب، امکانی برای قاعده‌مند کردن احزاب فراهم آورد و این روزها میبینیم که اصولگرایان، اصلاح‌طلبان و اعتدالیون به راحتی فعالیت می‌کنند و هر تعداد حزبی که می‌خواهند تشکیل میدهند.
گاهی هم برای آنکه شانس خود برای موفقیت در کارزارهای گوناگون سیاسی چون انتخابات را بیشتر و بیشتر کنند، با احزاب همراه خود ائتلاف می‌کنند. احزاب و گروه‌های سیاسی ما به مدد انقلاب اسلامی، آزادانه فعالیت می کنند.
انتهای پیام/
