نویسنده این مطلب درباره چشم انداز تجاری ایران نوشت: «شیر تازه، آنتی بیوتیکها و سیمان: از نظر ایران، کشور همسایه عراق نزدیکترین متحدش در میان کشورهای عربی و نیز بازاری بزرگ برای تولیدات داخلیاش است. ایران و عراق که زمانی با هم دشمن بودند، در سال ۲۰۰۳ و پس از سرنگونی صدام در جنگی که یک رژیم سنی را با دولتی به رهبری اکثریت شیعه دوست جایگزین کرد، به هم نزدیک شدند.»
البته تجارت ایران با جهان عرب تا حد زیادی به عراق محدود شده است؛ زیرا امارات متحده عربی - قطب بزرگ تجاری در منطقه- مقصد اول ایران برای صادرات کالاهایش به نقاط دیگر است. با وجود سودهای آشکار تجارتهای منطقهای بیشتر، مسائل سیاسی یکی از بزرگترین موانع برای تحقق آن محسوب میشود.
هرچند مقامات و تحلیلگران تهران میگویند که سطح بالای امنیت، اقتصاد متنوع و نیروی کار تحصیلکرده ایران، میتواند این کشور را به کانال جدید [اقتصادی] در منطقه بحران زده تبدیل کند، اما جدال قدرت و تنشهای سیاسی، موانعی هستند که از تحقق امیدها برای ایجاد روابط تجاری بهتر، جلوگیری میکنند.
در ادامه این مطلب آمده است: سال گذشته ایران با قدرتهای بزرگ دنیا- آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین و آلمان- برای محدود کردن برنامه هسته ایاش در ازای لغو تحریمهای اقتصادی، توافق کرد و اکنون تجار ایران به طور منظم میزبان هیئتهای تجاری غربی و آسیاییاند.
تجار تهران معتقدند که ایران دیگر فقط بازاری برای جمعیت ۷۸ میلیونی ایران نیست و به لطف موقعیت جغرافیاییاش، که به آن اجازه میدهد به کشورهای عربی در جنوب و غرب، آسیای مرکزی در شمال و افغانستان و پاکستان در شرق دسترسی داشته باشد، باید آن را بازاری برای سیصد میلیون نفر در نظر گرفت.
از صادرات غیرنفتی ایران در سال گذشته به ارزش چهل و دو و چهار دهم میلیارد دلار، شش میلیارد و دویست میلیون دلار آن به عراق، در حدود چهار میلیارد و نهصد میلیون دلار کالاهای غیرنفتی نیز از طریق امارات به دیگر کشورها صادر شده است.
اکنون تجار ایرانی از رزویی سخن میگویند که بتواند دامنه صادرات کالاهای خود را به اکثر بازارهای خاورمیانه توسعه دهند. البته در حال حاضر به جز عمان- که ایران ۳۷۵ میلیون دلار به آن صادرات داشته است- تجار این کشور با دیگر کشورهای حوزه خلیج [فارس]، لبنان و کشورهای عربی شمال آفریقا قابل توجه نیست.
تاجران ایرانی میدانند که برای توسعه تجارت با جهان عرب باید روابط تهران با عربستان سعودی- مهمترین رقیب منطقهای و سنی ایران- بهبود یابد.
نویسنده این مطلب در ادامه نوشت: تهران و ریاض سال گذشته به واسطه تشدید تنشها، روابط دوجانبه را قطع کردند. آنها در جبهههای مختلفی درگیر جنگهای نیابتی هستند. به عنوان مثال در سوریه، ایران از رژیم بشار اسد حمایت میکند و عربستان سعودی یکی از بزرگترین حامیان مخالفان سوری است. ایران، عربستان سعودی را به تامین مالی گروههای تروریستی مثل داعش متهم میکند در حالی که سعودیها میگویند، ایرانیها در امور کشورهای عربی دخالت و آنها را بیثبات میکنند.
امسال عربستان سعودی و بحرین برای کند کردن تلاشهای ایران برای افزایش صادرات نفتش، از طریق تحریم کردن ورود نفت کشهایی که نفت خام ایران را حمل میکنند به آبهایشان، گام برداشتهاند.
البته این اقدام صادرات نفت ایران را تحت تاثیر قرار نداده است- ایران به سرعت تلاش میکند پس از لغو تحریمها، سهم خود را از بازار نفت بازپس گیرد- اما نشان دهنده این موضوع است که در آینده نزدیک روابط تهران و ریاض عادی سازی نخواهد شد.
تنش با عربستان سعودی، روابط تجاری ایران را با دیگر کشورهای عربی که در گذشته روابط نزدیکی با تهران داشتند. به گفته یکی از بانکداران ارشد ایرانی، بانکهای اماراتی از زمانی که ریاض روابطش را با تهران قطع کرده است، در انجام تبادلات مالی با تاجران ایرانی تردید دارند.
اکنون که تحریمهای تجاری علیه ایران لغو شده است، شرکتهای ایرانی کمتر به مسیر دبی برای نقل انتقالات خود وابستهاند. در سال گذشته واردات از امارات در حدود هفت و هشت دهم میلیارد دلار بود که کاهش بسیاری را در مقایسه با واردات دوازده و یک دهم میلیارد دلاری سال قبل از آن نشان میدهد.
فایننشال تایمز در ادامه نوشت: البته تاجران ایرانی از این موضوع که فرصتهای تجاری [در منطقه] از دست میرود، ناراضیاند. مسعود دانشمند، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و امارات، میگوید «چه دوست داشته باشیم چه دوست نداشته باشیم، ما و کشورهای حوزه خلیج فارس با هم همسایهایم و باید روابط تجاری خود را از نو تعریف کنیم. اگر ایران و کشورهای نفت خیز عربی توانمندیهایشان را با هم ادغام کنند، میتوان بازار خوبی برای تولیدات و تجارت ایجاد کرد که بتواند نیازمندیهای کشورهای عربی، آسیای مرکزی و نیز افغانستان و پاکستان را تامین کند.»
در پایان این مطلب آمده است: بازاری که ایران امیدوار است در آینده از آن منتفع شود، سوریه است- جایی که تهران انتظار دارد سرمایه گذاریاش بر روی رژیم آن به ثمر مینشیند. زمانی که جنگ داخلی سوریه تمام شود، این کشور- همانند عراق- به بازار بزرگی تبدیل خواهد شد. این کشور باید بازسازی شود. البته کسی هنوز انتظار ندارد جنگ به زودی پایان یابد.