باشگاه خبرنگاران جوان؛ مهدی سیف تبریزی - نزاع میان ایران و اسرائیل، فراتر از رویارویی‌های نظامی مرسوم، ابعاد پیچیده و چندلایه‌ای دارد که کمتر مورد توجه تحلیلگران قرار گرفته است. در حالی که توجه عمومی بیشتر معطوف به درگیری‌های نظامی، دیپلماتیک و ژئوپلیتیک است، لایه‌های پنهان این نزاع، از جمله استفاده استراتژیک از جرایم سازمان‌یافته و شبکه‌های مافیایی، بخش مهمی از معادلات قدرت در منطقه را شکل می‌دهد. در این این نشست با بهره‌گیری از دیدگاه‌های کارشناسان برجسته، تلاش شده است تصویری جامع از رویکرد‌های نوین در تقابل این دو بازیگر منطقه‌ای ارائه شود.
رویارویی استراتژیک ایران و اسرائیل، با استفاده از راهبرد‌های «موازنه فراگیر» و «جنگ ترکیبی»، به گستره‌ای وسیع‌تر از میدان نبرد سنتی کشیده شده است. از یک سو، اسرائیل با بهره‌گیری از توان اطلاعاتی خود در عرصه جرایم سازمان‌یافته، تلاش می‌کند آسیب‌پذیری‌های داخلی ایران را هدف قرار دهد و از سوی دیگر، آسیب‌پذیری‌های اسرائیل در حوزه کارتل‌های مافیایی و باند‌های تبهکار قومیتی، پتانسیل‌های بالقوه‌ای برای ایران در مقابله با این رژیم فراهم می‌کند. شناخت این ابعاد پنهان، برای درک عمیق‌تر ماهیت این تقابل و پیش‌بینی مسیر آینده آن ضروری است.
در همین راستا، موسسه هم‌اندیشی جهانی راه برتر (کادراس) با همکاری خانه اندیشه ورزان، سلسله نشست‌های «تقابل ایران و اسرائیل؛ ابعاد پیدا و پنهان» را برگزار کرد. جلسه چهارم این نشست با عنوان «امکان سنجی جرائم سازمان یافته در آینده مناقشه ایران و اسرائیل» با حضور دکتر علی اکبر دارینی (پژوهشگر بازدارندگی و امنیت بین الملل)، دکتر حسین آجرلو (کارشناس مسائل خاورمیانه) و دکتر منصور براتی (معاون پژوهشی موسسه کادراس) برگزار شد.

نزاع استراتژیک ایران و اسرائیل؛ فراتر از درگیری نظامی
علی اکبر دارینی در این نشست با اشاره به وضعیت نزاع استراتژیک میان ایران و اسرائیل گفت: “ایران و اسرائیل در یک نزاع استراتژیک پیچیده قرار دارند که فراتر از درگیری‌های نظامی معمول است. ایران برای جبران عدم توازن قدرت با اسرائیل که قدرت هسته‌ای دارد، به ایجاد عمق استراتژیک از طریق متحدین غیردولتی مانند حزب‌الله، حماس و جهاد اسلامی روی آورده است. 
وی در ادامه افزود: «این راهبرد به ایران امکان می‌دهد از مرز‌های ملی خود فراتر رفته و قدرت بازدارندگی ایجاد کند. با این حال، این استراتژی دارای نقص مهمی است: فقدان لایه دوم دفاعی که می‌توانست سلاح هسته‌ای باشد.»

این پژوهشگر امنیت بین‌الملل و بازدارندگی تصریح کرد: «در خاورمیانه، برخلاف سایر نقاط جهان، کشور‌ها از راهبرد موازنه فراگیر یا جنگ ترکیبی استفاده می‌کنند که شامل بهره‌برداری از آسیب‌پذیری‌های داخلی رقیب است. این راهبرد از ضعف دولت‌سازی و ملت‌سازی در منطقه بهره می‌برد.»

دارینی همچنین خاطرنشان کرد: اسرائیل با استفاده از این راهبرد، به دنبال تضعیف ایران از طریق نفوذ اطلاعاتی، خرابکاری، ترور دانشمندان هسته‌ای، و دامن زدن به شکاف‌های قومیتی است. البته اسرائیل نیز دارای آسیب‌پذیری‌هایی است، از جمله محدودیت جغرافیایی و عدم عمق استراتژیک.

این کارشناس مسائل راهبردی با اشاره به تبادل حملات اخیر بین دو کشور اظهار داشت: در تبادل حملات اخیر، هر دو کشور تلاش کرده‌اند کنترل سطح تنش را در دست بگیرند. ایران پس از حمله اسرائیل به سفارتش در دمشق، پاسخی محاسبه‌شده داد تا از جنگ تمام‌عیار جلوگیری کند.

دارینی در پایان تأکید کرد: این رویارویی‌ها نشان داد که هر دو طرف توانایی آسیب رساندن به یکدیگر را دارند، اما هیچ‌کدام خواهان جنگ تمام‌عیار نیستند. راهکار‌های آینده برای ایران شامل تقویت سامانه‌های پدافندی، بهبود توانمندی‌های موشکی و افزایش ظرفیت‌های اطلاعاتی است، در حالی که اسرائیل احتمالاً به دنبال جلب حمایت آمریکا برای اقدامات بیشتر علیه ایران خواهد بود. 

بُعد پنهان نزاع؛ نقش جرایم سازمان‌یافته در استراتژی اسرائیل علیه ایران
حسین آجورلو در این نشست با اشاره به رویکرد‌های موجود در عرصه نزاع ایران و اسرائیل گفت: «در عرصه نزاع بین ایران و اسرائیل، دو رویکرد کلاسیک قابل مشاهده است: افزایش توان تسلیحاتی و اتحادسازی. کشور‌های منطقه، از جمله ایران و اسرائیل، به سمت تقویت قدرت نظامی خود حرکت می‌کنند. اسرائیل با برخورداری از قدرت هسته‌ای، موازنه قدرت را به نفع خود تغییر داده، در حالی که ایران با ایجاد محور مقاومت، نوعی اتحادسازی را دنبال می‌کند. جالب اینجاست که اسرائیل امروز بیش از ایران، از قدرت نظامی روزافزون ترکیه نگران است، زیرا ترکیه در حال ورود به عرصه جنگنده‌های نسل پنجم و ششم و تبدیل شدن به قدرتی بین‌المللی است.»

وی در ادامه افزود: «بُعد پنهان نزاع ایران و اسرائیل در حوزه جرایم سازمان‌یافته بسیار قابل توجه است. رژیم صهیونیستی با برخورداری از توان اطلاعاتی بالا و ارتباط مستقیم با حدود ۱۸۰ سرویس امنیتی بین‌المللی، در عرصه جرایم سازمان‌یافته فعالیت گسترده‌ای دارد.

این جرایم به سه دسته تقسیم می‌شوند: جرایم سازمان‌یافته امنیتی مستقیم (ایجاد گروه‌های قاچاق با هدف امنیتی)، غیرمستقیم (استفاده ابزاری از کارتل‌های جرایم سازمان‌یافته برای ناکارآمد نشان دادن سیستم حکمرانی ایران)، و ادراکی (نامشروع‌سازی از طریق جنگ تبلیغاتی).

این پژوهشگر مسائل خاورمیانه تصریح کرد: اقدامات اسرائیل در این زمینه شامل تأمین مالی گروه‌های تروریستی و مافیایی، تسهیل اطلاعاتی برای قاچاقچیان، مسلح کردن اقلیت‌های قومی، اخلال در نظم اقتصادی کشور، ترویج فساد اخلاقی و اداری، و انجام جرایم سایبری می‌شود.

آجورلو همچنین خاطرنشان کرد: «نکته قابل تأمل این است که میزان واقعی فساد در ایران بسیار کمتر از کشور‌هایی مانند ترکیه، مصر و حتی امارات متحده عربی است، اما ادراک فساد در ایران بسیار بالاست. این شکاف بین واقعیت و ادراک، نتیجه جنگ روانی و رسانه‌ای است که توسط رسانه‌هایی مانند ایران اینترنشنال پیگیری می‌شود.» 

این پژوهشگر مسائل خاورمیانه در پایان تأکید کرد: «در حالی که سیاستمداران سالم در ایران بیشتر از کشور‌های همسایه هستند، تصویری که از ایران ارائه می‌شود، کشوری غرق در فساد است. این تصویرسازی بخشی از راهبرد اسرائیل برای نامشروع‌سازی و ناکارآمد نشان دادن نظام حکمرانی ایران است.»

کارتل‌های مافیایی؛ بُعد پنهان نزاع ایران و اسرائیل
منصور براتی در این نشست با اشاره به تقابل ایران و اسرائیل گفت: «تقابل ایران و اسرائیل در سال‌های اخیر شباهت‌هایی با رفتار اسرائیل در جنگ شش روزه ۱۹۶۷ دارد، زمانی که این رژیم مساحت تحت اشغال خود را سه برابر افزایش داد. امروزه نیز شاهد گسترش نفوذ اسرائیل در سوریه، لبنان، نوار غزه و کرانه باختری هستیم. برای تحلیل این تقابل می‌توان از چارچوب‌های مختلفی استفاده کرد، از جمله رویکرد کلاسیک (افزایش توان تسلیحاتی و اتحادسازی)، جنگ ترکیبی، جنگ شناختی و مکتب کوپنهاگ که به مفاهیمی، چون امنیتی‌سازی و مجموعه امنیتی منطقه‌ای می‌پردازد.»

وی در ادامه افزود: «بُعد مهم و پنهان نزاع ایران و اسرائیل در حوزه جرایم سازمان‌یافته و کارتل‌های مافیایی است. در اسرائیل، باند‌های مافیایی متعددی فعالیت دارند که می‌توانند پتانسیل‌های مناسبی برای بهره‌برداری ایران در این تقابل باشند.

مهم‌ترین این گروه‌ها عبارتند از: ورات کرم’ (باند کرم) که از دهه ۱۹۵۰ در زمینه سرقت، اخاذی و قاچاق مواد مخدر فعال بوده است؛ "big four" (چهار بزرگ) متشکل از چهار خانواده آلفروم، ابوت بود، روزشتاین و ابرگیل که در حوزه‌های قاچاق مواد مخدر، فحشا، قمار، باج‌گیری و پولشویی فعالیت دارند؛ و مافیای قفقازی‌ها که بیشتر در شمال و جنوب سرزمین‌های اشغالی حضور دارند.

معاون پژوهشی موسسه کادراس تصریح کرد: «قدرتمندترین کارتل‌های مافیایی در اسرائیل، مافیای روس‌تبار و عرب‌تبار هستند که پتانسیل زیادی برای استفاده در راستای اهداف ایران دارند. مافیای روس‌تبار با بیش از یک میلیون و ۲۵۰ هزار عضو، نفوذ گسترده‌ای در نهاد‌های مالی و سیاسی اسرائیل داشته و در زمینه قاچاق انسان، بهره‌کشی جنسی، قاچاق مواد مخدر و پولشویی فعال است. مافیای عرب‌تبار نیز با ساختاری قبیله‌ای و سلسله‌مراتبی، در مناطقی، چون الجلیل، یافا، مثلث شمالی و رمله فعالیت می‌کند. پنج خانواده قدرتمند این مافیا عبارتند از: خانواده جرایشی، ابوسید، حمد، ابواللطیف و حبیبی که در حوزه‌های قاچاق مواد مخدر، اسلحه، اخاذی، قمار و پولشویی تخصص دارند.»

براتی همچنین خاطرنشان کرد: «گروه‌های دیگری نیز در اسرائیل فعالیت دارند، از جمله مافیای بادیه‌نشین‌ها در منطقه نقب و جنوب مرز مصر که علی‌رغم عرب بودن، همکاری خوبی با اسرائیل دارند و در قاچاق، سرقت از پایگاه‌های نظامی، اخاذی، قتل و قاچاق اسلحه فعال هستند. همچنین مافیای اتیوپی‌تبار‌ها که با مافیای قفقازی‌ها در تضاد هستند.»
معاون پژوهشی موسسه کادراس در پایان تأکید کرد: «ضعف سیستم امنیتی اسرائیل در کنترل جرایم در جامعه عربی، باعث شده جرم و جنایت در این بخش از جامعه اسرائیل بسیار بیشتر از میانگین باشد و فضای مناسبی برای رشد باند‌های مافیایی فراهم شود.»