یکی دو سالی می‌‏شود که مشکل ازدواج‌‏های زودهنگام در دیار ترشیز در صدر آسیب‌‏های اجتماعی قرار گرفته است.

مادر عروسک‌ها در خانه بخت
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان؛ بنا به آمار ارائه شده از سوی اداره ثبت احوال این شهرستان، از مجموع هزار و 813 مورد واقعه ازدواج در سال 94، سن دختران در نیمی از آن‌ها بین 10 تا 19 سال بوده است. در سال ماقبل آن نیز در هزار و 962 واقعه ازدواج، سن دختران در 986 مورد همین میزان بوده است و این امر نگرانی‌‏هایی را در پی داشته است.
 
به‏‌ویژه آنکه سن ازدواج شاید تنها موضوعی باشد که در مباحث مربوط به جوانان هیچ‌‏وقت از داغی نیفتاده و معیاری است که بالارفتن و پایین آمدن آن همیشه حساسیت‌‏های روانشناسان و جامعه‌‏شناسان را برانگیخته است.
 
این در حالی است که سازمان ملل در تعریف ازدواج زودهنگام بیان می‌‏کند: «ازدواج زودهنگام عبارتست از هر ازدواجی که در سنین زیر ١٨سالگی صورت گرفته، در صورتی‏ که دختر از نظرجسمی، فیزیولوژیکی و روانی برای فرزندآوری آماده نیست».
 
در اکثر توافقنامه‏‌های بین‌‏المللی، حداقل سن ازدواج برای مردان و زنان ١٨ سال تعیین شده، اگرچه ممکن است دختران در سنین پایین به بلوغ جنسی برسند، ولی اغلب از نظر فیزیولوژیکی، برای فرزندآوری و از نظر روانی، برای ازدواج و پذیرش مسئولیت‏‌های زندگی خانوادگی آماده نیستند. هرچند با توجه به اینکه ازدواج زودهنگام معمولاً با نوعی اجبار همراه بوده و رضایت کامل زوجین در آن لحاظ نمی‌‏شود و مشکلات روانی در آینده گریبان‌گیر خانواده‏‌ها می‌‏شود.
 
بیانیه جهانی حقوق بشر در سال ١٩۴٨ بیان می‏‌کند که ازدواج باید با رضایت کامل و آزاد طرفین باشد، ولی در اغلب موارد این والدین هستند که فرزندان خود را مجبور به ازدواج در سنین پایین می‏کنند.
 
اگرچه آن‌ها ممکن است در زمان ازدواج، رضایت خود را اعلام کنند، ولی به علت سن و سال کم عملاً درک درستی از ازدواج نداشته و رضایت آن‌ها به صورت آزاد نبوده است. هم‏چنین ازدواج زودهنگام اغلب یک عمل سنتی است که از طریق عرف و آداب و رسوم محلی مورد پشتیبانی قرار می‌‏گیرد.
 
ازدواج‌‏های زودرس فرصت رشد را از افراد می‌‏گیرد
 
یک روانشناس و استاد دانشگاه در کاشمر در خصوص خطر ازدواج‏‌های زودهنگام معتقد است؛ در پژوهش‏‌های انجام شده در منطقه کاشمر، بیش از 50 درصد طلاق‏‌ها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم با ازدواج‏‌های زودرس و سن کم زنان و مردان و ازدواج نابهنگام آنان ارتباط دارد.
 
محمدرضا ابراهیمی گفت: این موضوع متأسفانه با توجه به قرار گرفتن دیار ترشیز اعم از کاشمر، خلیل‏‌آباد و بردسکن در بن‌‏بست و به تبع آن رکود و سکون و یک‌نواختی در سنن و آداب و رسوم آن‌ها و مسائل مبتلا به آن در حوزه روانشناسی اجتماعی دیده می‌‏شود و ما با معضلی به نام یک‌دستی و تأثیرناپذیری فرهنگی این منطقه از دیگر فرهنگ‏‌ها مواجهیم؛ به طوری‏که منطقه همپا با سایر مناطق رشد یافته در کشور از حیث مسائل فرهنگی و اجتماعی رشد نکرده است.
 
وی ادامه داد: هرچند امروزه با رشد وسایل ارتباط جمعی، اینترنت و... تغییراتی را شاهد هستیم اما به‌طور کلی آسیب‌‏زنندگی ازدواج‌‏های زودرس در تحقیقات مختلف دنیا اثبات شده؛ به طوری‏که در بسیاری از کشورها عدم رعایت سن قانونی به عنوان یک جرم تلقی می‌‏شود اما متأسفانه در کشور ما این‌‏گونه نیست و در منطقه ترشیز آسیب‌‏های ناشی از آن دیده می‌‏شود.
 
ابراهیمی به بیان عوامل گرایش مردم به ازدواج‌‏های زودرس پرداخت و گفت: یکی از این عوامل مسائل اقتصادی است؛ به طوری‏که در ذهن عوام نیروی مذکر به عنوان نیرویی کارآفرین و فعال و مولد محسوب می‏‌شود که بودنش می‌‏تواند باصرفه باشد اما نیروی مؤنث، نیرویی مصرف‏‌کننده است و در درون خانواده این نگاه وجود دارد که در اولین فرصت باید ازدواج کند و تحت کفالت فرد دیگری درآید تا از تحمیل بار اقتصادی بیشتر به خانواده جلوگیری شود.
 
وی افزود: این نکته مهم ظرایفی دارد، به‌ویژه آنکه در مناطق روستایی و روستاهای پراکنده منطقه که شغل غالب آن‌ها کشاورزی است و با مشکلات متعدد اقتصادی دست و پنجه نرم می‌‏کنند، معضل ازدواج‌‏های زودرس ارتباط مستقیم دارد. به جز این، ما شاهد ازدواج‌‏های فامیلی برای جلوگیری از تقسیم مایملک و اموال خانواده هستیم تا با درگیر شدن در ازدواج‏های فامیلی، اصل اموال خانواده ثبات یابد و افراد در کنار هم باشند. بدین‌‏ترتیب سن ازدواج پایین می‌‏آید و با رسیدن دختران به سن بلوغ، خانواده‏‌ها به خواستگاری دختر فامیل می‌‏روند.
 
ابراهیمی عامل دیگر در بروز ازدواج‌‏های زودرس را، مسائل اجتماعی دانست و تصریح کرد: بر اساس جامعه‏‌شناسی، رفتار مردم، به دلیل کشاورزی بودن منطقه، رسیدن به محصول سالیانه است. این موضوع در فرهنگ و نگاه مردم نیز تأثیر گذاشته و از لحاظ روانشناسی در درون خانواده مطرح است، لذا فرزند باید زود به بار برسد و دختران با توجه به مولد بودن بیشتر در معرض ازدواج‌‏های زودرس هستند.
 
وی نگاه خاص مذهبی به ازدواج در منطقه را در بروز این ازدواج‌‏ها مؤثر دانست و گفت: فضای مذهبی در منطقه باعث شده تا برای دوری از گناه و رفتن به سمت عمل خیر، ازدواج‌‏های زودهنگام رقم بخورد، به طوری‏که با توجه به متدین بودن مردم و پایبندی به اخلاقیات در باور مردم چنین است که اگر می‌‏خواهیم گناهی صورت نگیرد فرزندان را به ازدواج وادار کنیم، زیرا از نظر آنان ازدواج، مانع درگیر شدن افراد به رفتارهای گناه‌آلود است.
 
وی تصریح کرد: این موضوع مهم همواره مورد غفلت قرار گرفته که در ازدواج‌‏های زودرس فرصت زیادی از افراد جامعه گرفته می‌‏شود.
 
ابراهیمی اعلام کرد: در این‏گونه ازدواج‌‏ها با تعدادی دختربچه رو به‌ روییم که به خانه شوهر می‌‏روند و این امر موجب وارد شدن آسیب‌‏های جدی جسمی و روانی به آنان می‏‌شود.
 
وی افزود: دخترکانی که زود ازدواج می‏‌کنند در بزرگسالی افراد سرد مزاجی هستند. شیوع افسردگی، اقدام به خودکشی یا همسرکشی، نوعی احساس عدم رضایت از زندگی زناشویی و تباه پنداشته شدن عمر در آنان دیده می‏‌شود که این حالات در رفتار فرزندانی که پرورش می‌‏دهند نیز تأثیرگذار است و آسیب‌‏های ناشی از آن دامن‏‌گیرشان می‏‌شود.
 
ضرورت آگاهی‌‏بخشی به جامعه
 
بی‏‌شک فقر فرهنگی، پایبندی به اصول و رعایت سنن قدیمی و سنتی توسط برخی خانواده‌‏ها سبب شده تا دختران و پسران کم‌سن و سال حتی نوجوان خود را گرفتار معضلات متعدد ناشی از ازدواج زودهنگام کنند. ازدواج دختر و پسر در دوران کودکی یا نوجوانی، تبعات منفی و آسیب‌‏های اجتماعی زیادی را در آینده بر آنان تحمیل خواهد کرد، زیرا بچه‏‌هایی که هنوز به بلوغ فکری مناسب و سطح آگاهی کامل از شرایط زندگی نرسیده‌‏اند، باید بار سنگین زندگی را ناخواسته و تنها بر اساس خودخواهی‏‌های والدین بر دوش کشند.
 
والدین بر اساس باورهای غلط خود باعث می‌‏شوند فرصت انتخاب از دختران و پسران‏شان که به قدرت عقلانی و حتی جنسی کامل نرسیده‏‌اند، گرفته شود و زوج کم سن و سال مجبور است از کودکی یکسری مسئولیت‌‏های سنگین زندگی را به دوش بکشد.
 
به گفته ابراهیمی برای کاهش خطرات و آسیب‌‏های ازدواج‏‌های زودهنگام باید دست به کار شد چه بسا نتیجه اقدامات انجام شده یک یا دو دهه بعد مشخص می‏‌شود.
 
وی گفت: باید به خانواده‌‏ها این آگاهی را داد که فرزندان‏شان را زودهنگام درگیر تشکیل خانواده نکنند بلکه فرصت تحصیل و رشد به آن‌ها بدهند تا در ده بیست سال آینده شاهد کاهش آمار طلاق باشیم.
 
ابراهیمی اظهار کرد: با توجه به وجود این ذهنیت که ازدواج زودرس دینی و شرعی تلقی می‏‌شود باید با استفاده از منابر و مجالس مختلف، روحانیون به ‌ویژه در روستاها، مردم را از انجام این امر پرهیز دهند، چه بسا در اسلام هم منفعت و ضرر مطرح است و آنچه ضرر داشته باشد حرام است از این‌‏رو منفعت در این است که دختران و پسران دوران رشد و بلوغ را با آرامش طی کرده و از فرصت رشد استفاده کنند و با آگاهی و خواست، تن به ازدواج دهند، زیرا در ازدواج‌‏های زودرس فقدان آزادی و انتخاب را می‏‌بینیم، نه خواستی وجود دارد و نه آزادی در انتخاب، لذا پدر و مادر برای ازدواج فرزندشان تصمیم می‌‏گیرند و نوعی معامله و داد و ستد در این امر دیده می‏‌شود که ارکان زندگی اجتماعی سالم را به لرزه در می‌‏آورد زیرا در اغلب ازدواج‏‌هایی که به طلاق ختم می‌‏شود می‌‏بینیم هیچ خواست، انتخاب و آگاهی نسبت به ازدواج وجود نداشته و تحمیلی است.
 
وی معتقد است؛ علاوه بر آگاهی دادن به مردم، مداخله دولت در این زمینه ضروری است و نیاز هست که سخت‏گیری قانون در این زمینه بیشتر شود.
 
ابراهیمی گفت: اگرچه پیش‏‌بینی‌‏هایی شده اما به بندهای قانونی عمل نمی‌‏شود و جدیتی در پیگیری آن‌ها صورت نمی‏‌گیرد.
 
این استاد دانشگاه اظهار کرد: اطلاع‌‏رسانی و آموزش مهارت‌‏های زندگی به والدین به‌‏ویژه در مناطق محروم و روستایی در زمینه عوارض و عواقب جبران‏‌ناپذیر ازدواج‌‏های زودهنگام و دوران کودکی بسیار ضروری است.
 
به گفته وی وسایل ارتباط جمعی و شبکه‏‌های اجتماعی و نشریات باید به پیامدهای ازدواج‏‌های زودهنگام بپردازند و با مضامین آگاهی‌بخش جامعه را نسبت به این خطرها آشنا کنند.
 
منبع: سلامت نیوز
 
انتهای پیام/
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.