ردپای شعر اعتراضی از «منا» تا اعدام «شیخ نمر»
در زمانه‌ای که شاید «یزیدیان» زمان از این و آن سو سر بر آورده‌اند، دیگر جای برای اشعار اعتراضی هم دیده میشود.
به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ از دیرباز تا کنون شاعران بسیاری بر عرصه وجودی ادبیات کهن کشورمان قدم گذاشته‌اند و برخی قد علم کرده‌اند و تاثیرگذاری اشعارشان چه به لحاظ محتوایی و چه به لحاظ مردمی همچنان مشهود است.
ایرانیان از ابتدا با شعر و شعرسرایی و به کل «سخن به لطافت ادبی گفتن» مشهورند. مشهورند و مانوس. این انس و حال خوش شاید در آداب آیینی‌شان بیشتر ملموس و مشهود باشد، آنجا که در اعیاد و شب‌های بلند یلدا از سالیان دور، حافظ را کنار دست خود دارند.
شعر، ابزاری مهم و پویا برای تاثیرگذاری بر اذهان عمومی است. لطافت بیان شاعر و گاه حتی زبان کوبنده‌اش می‌تواند در با اهمیت‌جلوه دادن یک مسئله در میان مردم موثر باشد.
شاید و نه، قطعا از همین روست که رهبر معظم انقلاب هم همواره با دید دیگری به شاعران کشورمان بالاخص شاعران آیینی، توجه دارند. از همین روست که هر سال به فراخور زمان و در زمانی پایدار البته (نیمه ماه رمضان) شاعران آیینی گرد ایشان جمع می‌شوند و تازه‌ترین اشعار آیینی خود را می‌خوانند.
رسالت شعر تاثیرگذاری بر مردم یک جامعه است. در برخی موارد حتی این تاثیرگذاری دامنه فراگیرتری هم به خود می‌گیرد، گاه سرایش یک شعر با هدف تاثیرگذاری بر جان و اندیشه مردم جهان انجام میشود.
شعر آیینی در کشورمان از دیرباز وجود داشته. نمونه بارز آن ترکیب‌بند بلند و شهیر محتشم کاشانی در رثای سالار شهیدان است (باز این چه شورش است که در خلق عالم است). اما در زمانه‌ای که شاید یزیدیان زمان از این و آن سو سر بر آورده‌اند، دیگر جای برای اشعار اعتراضی و بیداری و رهایی هم دیده میشود. اشعاری که این اواخر و در این چند ماهه، بارها و بارها نظاره‌گر آن‌ها بوده‌ایم.
از اشعاری که در رثای 175 شهید غواص زنده به گور شده سال‌های جنگ تحمیلی‌مان سروده شد تا اشعاری برای فاجعه منا و بی‌کفایتی آل سعود در برگزاری مراسم آیینی حج امسال. اتفاقی که در آن حجاج بسیاری از کشورمان به شهادت رسیدند.
اما روزهایی است که باز هم نمونه‌ای دیگر از این اشعار اعتراضی و بیدارگرانه در میان شاعران آیینی کشورمان به ظهور نشسته.
شیخ نمر باقر‌النمر معروف به شیخ النمر یک مجتهد شیعه و فعال حقوق بشر عربستان، که مدتی در مقابل رژیم عربستان قد علم کرده بود، بعد از پشت سر گذاشتن چندین بار بازداشت شدن در بامداد روز شنبه 11 دی ماه 1394 اعدام شد.
این واقعه واکنش‌های سیاسی اجتماعی زیادی را در بسیاری از کشورها، از جمله کشور خودمان داشت. نه تنها در میان سیاستمداران که در میان شاعران متعهد.
در گفتگو با چند تن از شاعران دریافتیم که اعدام شیخ النمر آغاز یک حرکت علیه آل سعود و نابودی آن است.
* حسین صیامی که درباره شیخ شعری سروده بود؛ گفت: با توجه به اینکه ماجرا‌های ایشان را پیگیری می‌کردم و سابقه فعالیت‌ها و تحصیلات ایشان در ایران برایم قابل اهمیت بود، به این نتیجه رسیدم که خون این شهید دامن آل سعود را می‌گیرد و می‌تواند یک حرکت باشد علیه آل سعود و اقداماتش.
برخی از ابیات شعری را که او برای شیخ نمر سروده در ادامه می‌خوانید:
وقتی خبر رسید و دلم بی‌قرار شد/ ابیات نو رسیده من داغدار شد
پیشانی زمین عرق شرم ریخته است/ دست خودش نبود اگر شرمسار شد
کشتند عشق را و جهان هم سکوت کرد/ دنیا چقدر مرده و بی اعتبار شد
خونی که ریختند مدال شهامت است/ دیدیم اینکه خون سند افتخار شد
«هرگز نمیرد آنکه دلش زنده شد به عشق»/ الحق که نام شیخ نمر ماندگار شد
* نفیسه السادات موسوی شاعر دیگری است که در پی حادثه اعدام شیخ نمر، شعری در اعتراض به این عمل ناجوانمردانه سروده است:
با این همه جنایتِ بی وقفه، همچنان/ دنیا سکوت کرده و ای ننگ بر جهان!
اینجا کمر به قتلِ گلِ سرخ بسته‌اند/ با هرچه شد، به هر روشی، سخت و ناگهان
آنقدر پشت هم، همه خون گریه کرده‌ایم/ بر غربت همیشگیِ شیعه، بی‌امان-
حالا که آسمان نرسیده ست تا زمین/ می‌ترسم این زمین برود سمت آسمان!
ما با دلِ شکسته خود، داد می‌زنیم/ عَجِّل علی ظُهورِکَ یا صاحبَ الزّمان!
او در مصاحبه‌ای درباره حس و حال خود برای سرودن این اشعار اعتراضی و آیینی به خبرنگار ما گفت: بعد از جنگ‌هایی که سبب کشته‌شدن شیعه‌ها و وقوع فاجعه دردآور منا شد، وظیفه خودم دانستم برای همدردی با ملتم از زبان ادبیات استفاده کنم.
ایمان کریمی هم دیگر شاعری است که با وی در این باب به گفتگو نشسته‌‌ایم. او درباره این مساله گفت: با توجه به فشار‌هایی که روی شیعه هست و گروهک‌هایی که علیه شیعه قد علم کرده‌اند و با هم متحد شده‌اند، شیخ نمر نیز از این وضعیت در کشور خودش ناراضی بود و عربستان هم که دید نمی‌تواند مقابلش بایستد و شیخ حرف حق را می‌زند، اقدام به اعدام او کرد. ما هم که جزو جامعه ادبی هستیم خواستیم با زبان شعر با جامعه شیعه همدردی کنیم.
او در ابیاتی در پی اعدام شیخ نمر سروده است:
هنوز هم نشده شعله پشت در خاموش/ به سازمان ملل رفته این خبر، خاموش
"نِمَر" اشاره سبابه‌اش برای جهاد.../ بشر اشاره کند پیک نامه بر خاموش
شبیه خار به بوم زمانه می‌سوزد/ نمی‌شود اثر مرد باهنر خاموش
هزار تکه اگر هم شود نمی‌میرد/ که دیده است شود ذره‌ای گهر خاموش؟
«شعر ثروت ملی است»، این جمله رهبر انقلاب اسلامی است. شعر ابزاری توانمند برای یک ملت در بیان و بقای آرمان‌های حاکم بر آن جامعه است. ابزاری که می‌تواند در تداوم این آرمان‌ها و هویت‌بخشی به مردم آن موثر باشد.
انتهای پیام/
در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان مطرح شد؛
توضیحات مدیر شبکه نسیم درمورد برنامه مهران مدیری و جناب خان
