کافه کتاب/ 140
ادبیات دفاع مقدس با گذشت زمان پخته‌تر می‌شود
ادبیات دفاع مقدس را نمی‌توان در یک ظرف زمانی خاص نگاه کرد بلکه با گذر زمان کامل‌تر می‌شود.
حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ محسن مطلق متولد 1348 تهران است. در نوجوانی به جبهه‌های جنگ رفت و تحت تأثیر آن فضا تا پایان جنگ در جبهه ماند. مطلق کار نوشتن درباره جنگ را با کتاب «زنده باد کمیل» آغاز کرد و چند کتاب دیگر مثل «مرد ایمان»، «مخمل بادها»، «نگاه شیشه‌ای»، «مهاجر مهربان»، «یک روز یک مرد» و مجموعه داستان «آنجا که من بودم» از جمله کارهای اوست. در ادامه گفتگوی ما را با محسن مطلق می‌خوانید.
*آقای مطلق تفاوت ادبیات پایداری با دیگر حوزه‌های ادبیاتی در چیست؟
ادبیات دفاع مقدس چیزی نیست که بخواهیم آن را با دیگر گونه‌های ادبی مقایسه و در آخر نتیجه‌گیری کنیم، ادبیات جنگ پیش از اینکه به نگارش در بیاید، توسط سربازان و رزمندگان خلق شده. دفاع مقدس این طور نیست که در یک ظرف زمانی خاص به آن نگاه کنیم بلکه هر چه می‌گذرد، این ادبیات پخته‌تر و کامل‌تر می‌شود. حتی کارهای دیگری که با سوژه دفاع مقدس مثل فیلم، شعر و... تهیه می‌شود، نسبت به سال‌های پیش قوی‌تر می‌شود.
*ما چقدر توانسته‌ایم ادبیات دفاع مقدس خود را به جوامع دیگر معرفی کنیم؟
دفاع هشت ساله ایران در مقابل عراق نسبت به دیگر رویداد‌ها متفاوت است. به همین دلیل ورود محققان و دانشجویان برای مطالعه و تحقیق در این حوزه کمی دشوار و ناممکن است. اما نکات مثبتی برای معرفی این ادبیات به جهانیان صورت گرفته است. به عنوان مثال در زمینه خاطرات شهدا خیلی خوب عمل کرده‌ایم، این خاطرات برای فیلم‌سازان می‌تواند یک سوژه مناسب باشد. از نظر من برای دیدن نتایج ادبیات دفاع مقدس در جهان نباید عجله کرد.
*ادبیات دفاع مقدس در میان مردم تا چه اندازه آشناست؟
کسانی که در جبهه‌های جنگ مقابل دشمن ایستادند، از میان همین مردم بودند و نمی‌توان بین این افراد با دیگر مردم دیوار کشید، ولی ذائقه‌های مردم در دوره‌های مختلف متفاوت است، به عنوان مثال در دهه 60 مردم امداد‌های غیبی و مسائل مربوط به جنگ را دوست داشتند، در دهه هفتاد به سراغ اشخاصی همچون شهید چمران رفتند و در دهه هشتاد به بررسی سود و زیان جنگ پرداختند. در کل وقتی اثری به چاپ پنجاهم می‌رسد یعنی مورد استقبال و علاقه مردم بوده است.
*روند فعلی داستان‌نویسی در حوزه دفاع مقدس را چطور ارزیابی می‌کنید؟
داستان‌نویسان جنگ، داستان‌نویسان تجربی هستند. کسانی که در جنگ حضور داشتند و با انگیزه شخصی خود توأم با علاقه به مقوله جنگ پرداختند. اما داستان‌نویسان جدید در حوزه جنگ تحمیلی هیچ کدام آکادمیک نیستند. وقتی کسی با علاقه وارد این حوزه می‌شود و سال‌های سال می‌نویسد، کارش مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد. گاه مردود و گاه مورد تأیید واقع می‌شود.
*چه چیزهایی باعث قوت گرفتن ادبیات دفاع مقدس شد؟
در وهله اول حمایت مردم به واسطه استقبال از ادبیات جنگ و در وهله دوم انگیزه‌های شخصی انسان‌هایی که در این سال‌ها قلم زده‌اند.
*اگر بخواهید یکی از کتاب‌های دفاع مقدس را که برای خودتان جذاب بوده به خوانندگان پیشنهاد کنید، چه کتابی را معرفی می‌کنید؟
از نظر من مردم باید کتاب‌هایی را بخوانند که هم جنگ را لمس و هم زندگی را درک کنند. بنابراین کتاب «زندگی خوب بود» اثر حسن رحیم‌پور را پیشنهاد می‌کنم.
*برگ برنده یا نقطه عطف داستان‌نویسی دفاع مقدس چیست؟
بهترین کار بودن در کنار کسانی است که جنگ را لمس کردند و صحنه‌های آن را از نزدیک دیده‌اند، کسانی که پس از جنگ زنده ماندند و جامعه امروز را دیدند. همه این‌ها دریای سوژه برای کسانی است که تصمیم دارند وارد این حوزه شوند و در آخر، بهترین امتیاز درک فضای جنگ و جامعه امروز در کنار یکدیگر است.
گفتگو از: اکرم رضایی ثانی
انتهای پیام/
در گزارش باشگاه خبرنگاران جوان بخوانید؛
اجرای دستورالعمل نحوه محاسبه خسارت افت قیمت وسایل نقلیه از امروز ۱ دی آغاز می‌شود
