کافه کتاب/ 132
داستان‌نویسی باید پشت سر تحقیق و پژوهش حرکت کند
داستان‌های جنگ به قدری فراز و فرود دارند که نیازی به تخیل نیست.
حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ جواد کامور بخشایش در اول مرداد 1353 در بخشایش دیده به جهان گشود. وی دوران اول تا سوم را به صورت جهشی گذراند و دوره راهنمایی را در مدرسه شهید فکوری و دبیرستان را در مدرسه امام علی ابن ابی‌طالب گذراند. پس از دریافت دیپلم فرهنگ و ادب، برای ادامه تحصیل راهی تهران شد و دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی را گذراند.
از آثار این نویسنده دفاع مقدس می‌توان به: «نامی که ماند»، «خاطرات سید کاظم اکرمی»، «جای امن گلوله»، «خاطرات سید مرتضی رضوی»، «تاریخ آغاز فراماسونری در ایران» و «گزارش یک طرح» اشاره کرد.
*موضوع دفاع مقدس چه ویژگی‌هایی داشت که موجب شد شما به عنوان یکی از نویسندگان این حوزه باشید؟
من متولد سال 53 هستم و با توجه به رشد و نموّ من که محدود به همان دوران جنگ می‌شود و این یکی از دغدغه‌هایی است که در آن زمان میان مردم حضور جدی داشت و من از همان دوران کودکی و نوجوانی به این جنگ خانمان‌سوز حساس شده بودم. به یاد دارم که مادران زمانی که فرزند و همسرشان در جنگ بودند از من درخواست می‌کردند، برایشان نامه بنویسم. تقریبا همه این شرایط ریز و درشت موجب شد من به موضوع جنگ و رشادت‌ها و فداکاری‌ها علاقه‌مند شوم و بعدها هم در فضای جدیدی از این موضوع وارد شدم.
*روند فعلی داستان‌نویسی در حوزه دفاع مقدس را چطور ارزیابی می‌کنید؟
داستان‌نویسی باید پشت سر تحقیق و پژوهش حرکت کند، زیرا ما هر قدر در حوزه تحقیق و پژوهش عمیق عمل کنیم و جنگ را آنگونه که بوده جلوه بدهیم، داستان‌نویس کارش آسوده‌تر می‌شود. او شاید واقعیت‌های جنگ را ندیده ولی این واقعیت ملموس با بررسی متن‌های تحقیق، پژوهش کامل و جامع در نگارش داستان زیباتر جلوه می‌کند. داستان جنگ به قدری فراز و فرود دارد که نیازی به تخیل ندارد، داستان ما می‌تواند یکی از داستان‌های قوی در ادبیات جنگ در دنیا باشد که متأسفانه در حال حاضر ضعیف عمل می‌کند.
*چه موانعی بر سر راه این روند می‌بینید؟
ما سوژه‌های زیادی برای کار داریم. داستان‌نویسان ما باید به سمت این سوژه‌ها بیایند. به عنوان مثال در کل دنیا یک داستان قوی و قدرتمند را می‌بینیم که چندین سال تحقیق و پژوهش پشت آن قرار دارد و در آخر با قلمی به یک اثر ماندگار تبدیل می‌شود ولی ما چون آن شرایط تحقیق و پژوهش پیش از نگارش را رعایت نمی‌کنیم، موجب می‌شود داستان‌هایمان قوت و اعتبار پیدا نکند. وقتی تحقیق و پژوهش پشت کار باشد می‌بینیم که کار در نهایت عالی جلوه می‌کند.
*از نظر شما کتاب‌های دفاع مقدس ما در خارج از کشور بازخورد دارد؟
بله، در حال حاضر با توجه به شرایط ترجمه در کشور، آثار خوبی مانند کتاب «دا» و «پایی که جا ماند» به زبان‌های دیگر ترجمه شده است. باید در کار ترجمه فرامرزی عمل کنیم و نوع ترجمه به گونه‌ای باشد که با فرهنگ کشور مقصد ارتباط و همخوانی داشته باشد.
*آقای بخشایش شما سفارشی هم کار می‌کنید؟
وقتی سوژه یا موضوعی برای کار به من معرفی می‌شود، اگر نتوانم با آن موضوع ارتباط برقرار کنم هرگز به سمت آن نخواهم رفت و بحث سفارشی‌نویسی را در خصوص خودم رد می‌کنم. اگر نویسنده نتواند با موضوع ارتباط برقرار کند، کار شکلی سفارشی به خود می‌گیرد. اما من همیشه اگر نتوانم با موضوع ارتباط برقرار کنم، همان ابتدا آن را رد می‌کنم و به هیچ وجه سراغش نمی‌روم.
*صحت و سقم خاطراتی که از زندگی رزمندگان و شهدا می‌نویسید را از کجا به دست می‌آورید؟
این یک پروسه طولانی است و هر خاطره‌ای باید راستی‌آزمایی شود. ما آثار زیادی در این زمینه داریم که باید از طریق اسناد و مدارک برجای مانده و گفتگو با راوی از زوایای مختلف واکاوی شود. ما در این حوزه بسیار بسیار نسبت به اتفاقات رخ داده حساسیت داریم و صحت و سقم آن را با مراجعه به منابع و مآخذ معتبر به دست می‌آوریم.
*در حال حاضر به کار دیگری به جز نوشتن مشغول هستید؟
من در کنار نوشتن، کار تدریس در دانشگاه را هم بر عهده دارم.
*تعریف شما از اهل قلم چیست؟
اهل قلم کسانی هستند که دغدغه فرهنگ را دارند و از فرماندهان فرهنگ این کشور هستند.
*برای رسیدن به نقطه ایده‌آل ادبیات چه کار باید کرد؟
به نظرم باید کارهای ساختاری بیشتری انجام دهیم و ادبیات دفاع مقدس را در دل جامعه و متن کتاب‌های درسی برد تا فرزندان این مرز و بوم را با هویت واقعیشان آشنا کرد، این هویت واقعی همان هویت دیروز است که امروز باید با آن بیش از پیش آشنا شد.
گفتگو از: اکرم رضایی ثانی
انتهای پیام/
