قدمت این استان به اواخر هزاره دوم قبل از میلاد باز میگردد و مرکز آن «زنگان» (به معنای برگرفته از کتاب زند) نام داشته که در دوره پس از اسلام، به دلیل مشکل بودن تلفظ به «زنجان» تغییر پیدا کرده است.
استان زنجان از زمانهای گذشته به خاطر قرار گرفتن در حاشیه جاده ابریشم و نیز راه تجاری مسیر هند و چین به قاره اروپا از اهمیت زیادی برخوردار بوده است.
در میان آثار بیشمار تاریخی استان زنجان، بازار این شهر از جذابیت و پویایی خاصی بهرهمند است.
بازار زنجان طولانیترین بازار کشورمان است. ساخت این بازار در سال 1205 و در زمان حکومت آقا محمدخان قاجار آغاز و پس از 8 سال در دوران سلطنت فتحعلی شاه قاجار به پایان رسید، البته در گذر زمان قسمتهای دیگر نیز به این بازار افزوده شده است.
این بازار به دو قسمت شرقی و غربی به نام بازار بالا و پایین تقسیم شده و راستهها، دالانها، مساجد، حمامها و بازار بسیاری را شامل میشود.
از نظر نوع فعالیت بازار زنجان دارای 8 راسته است که از آن جمله میتوان به راسته کفاشها، بزازها، زرگرها اشاره کرد. این بازار حدود 1000 مغازه را در خود جای داده و محلی برای فعالیت 50 نوع شغل متفاوت است. 56 ورودی، بازار زنجان را به شهر ارتباط میدهند.
اما بازار زنجان تنها از لحاظ تجاری حائز اهمیت نیست بلکه سبک معماری به کار رفته در ساخت این بازار آن را به اثری تاریخی و بیبدیل در عرصه هنر معماری تبدیل کرده است.
در معماری این بازار از روشهای رایج تزیینی در دوران قاجار استفاده شده است.
برای مثال انواع مختلفی از طاق و قوسهای هلالی شکل، جناغی، گهوارهای و ضربی در این بازار وجود دارند که در آنها آجرچینی در طرحهای گوناگون هندسی به کار رفته است.
نمونههایی از کاشیکاریها در طرح قاجاری را میتوان در داخل و خارج از راستهها، مساجد، گرمابهها و کاروانسراها به چشم دید.
سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در سال 1374 مجموعه بازار زنجان را به دلیل ارزشهای بالای تاریخی و فرهنگیاش در فهرست آثار ملی کشور جای داد.
گزارش از: زهرا علی اکبرلو
انتهای پیام/