کافه کتاب/ 102
اهالی قلم، از بی‌توجهی‌ها نگران هستند
اهالی قلم همواره نگرانند که آثارشان مورد توجه مخاطبین نباشد.
حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ علی‌اکبر والایی داستان‌نویسی را به طور جدی از 1364 آغاز و از سال 1356 همکاری‌اش را با برنامه «قصه ظهر جمعه» رادیو شروع کرد. وی داستان‌نویس ادبیات پایداری است و بیشتر در گروه سنی نوجوان در زمینه ادبیات دفاع‌مقدس فعالیت دارد. سه مجموعه داستان «مشق خاک»، «آوای پرستوها» و «زندگینامه شهید حاج احمد» از جمله آثار اوست.
*موضوع ادبیات پایداری چه ویژگی‌هایی دارد که باعث می‌شود شما یکی از نویسندگان در این حوزه باشید؟
ادبیات پایداری یک ضرورت و یک نیاز و در واقع انجام وظیفه از سوی نویسندگانی بود که در این حوزه مسئولیت‌پذیر هستند.
با توجه به بزرگی موضوع جنگ تحمیلی در کشور ما به آن خیلی در عرصه نویسندگی پرداخته شده و از نظر کمی و کیفی هنوز کارهای زیادی می‌توان انجام داد. این در حالی است که در همه جای دنیا با موضوع جنگ‌های رخ داده در کشورهایشان، کارهای زیادی انجام داده‌اند ولی ما کم‌تر به مسأله جنگ توجه داشته‌ایم. البته از کارهای خوبی که ارائه شده است هم نمی‌توان غافل بود.
*روند فعلی ادبیات پایداری را چطور ارزیابی می‌کنید؟
در دهه 70 خیلی امیدوار‌کننده نبود ولی پس از آن در دهه 80 و طی 10، 12 سال اخیر پیشرفت کیفی خوبی داشته و نویسندگان ما کارهای در خور تأملی را ارائه داده‌اند اما متأسفانه از نظر کمی رشد چشمگیری نداشته است و البته با توجه به بحران در نشر که در سال‌های اخیر دامن‌گیر کتاب شده است، شاهد آثار اندکی در این حوزه هستیم.
*نویسندگان جوانی که به تازگی در این حوزه قلم به دست گرفته‌اند تا به امروز چقدر موفق بوده‌اند؟
گرچه نویسندگان جوان جنگ را تجربه نکرده‌اند ولی کارهای خوبی در کارنامه کاریشان دیده می‌شود. نویسندگانی که تجربه حسی از جنگ دارند کارشان عمق بیشتری دارد. اما نو‌قلمان آثار قابل تأملی از لحاظ خلاقانه‌بودن و دیگر جهات ارائه کرده‌اند.
*چه موانعی بر سر راه روند ادبیات پایداری وجود دارد؟
عمده‌ترین مانع، حمایت‌های مقطعی از سوی مسئولین و متولیان فرهنگ بود که نویسندگان را به نوشتن جذب کرد ولی بعد از مدتی آن‌ها را رها کردند و این اتفاق باعث شد نویسندگان به سختی دنبال ناشر باشند، کتاب‌هایشان را چاپ کند و این موضوع دامن‌گیر بسیاری از نویسنده‌ها شد. این مشکل به ادبیات پایداری لطمه خواهد زد زیرا محرکی که نویسندگان را به جلو ببرد وجود ندارد.
*فکر می‌کنید نوشتن در حوزه ادبیات پایداری برای نسل جدید که بیشتر وقت خود را در فضای مجازی می‌گذارند، می‌تواند جذاب باشد؟
این مسأله ارتباطی به فضای مجازی ندارد. برای سوق دادن نسل جوان به سمت مطالعه در وهله اول، ایجاد نیاز به مطالعه و اینکه کتاب چه مزایایی می‌تواند برایشان داشته باشد، باید مطرح شود. البته باید دقت کرد جوانان بیشتر چه چیزهایی را می‌پسندند.
*آقای والایی شما بیشتر از نوشتن لذت می‌برید یا خواندن؟
من بیشتر از نوشتن لذت می‌برم ولی خواندن را به عنوان یک نیاز واجب می‌دانم. البته اگر کار خوب و فاخری را بخوانم حتما از آن لذت خواهم برد، ولی هر دو وجه برایم لذت‌بخش هستند.
*چه مسائلی ذهن شما را برای نوشتن آماده می‌کند؟
اولین موضوع برای من سفر است، زیرا سفر الهام‌بخش بوده و باعث فعال‌شدن ذهن خیال‌انگیز من می‌شود. دومین موضوع تنهایی و خلوت و فاصله‌گرفتن از فضای شلوغ شهری است که از نظر روحی برای من حائز اهمیت است.
*برای رسیدن به نقطه ایدهآل ادبیات چه باید کرد؟
باید موانع و مشکلاتی که در زمینه‌های نشر وجود دارد را مرتفع کرد که موجب تنزل نشر کتاب شده است. بحران نشر مانع بزرگی است و اگر این مانع برداشته شود، آثار برجسته‌ای در سطح جهان می‌توانیم ارائه کنیم.
*آینده ایدهآل ادبیات پایداری را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
اگر دوران بحران نشر را پشت سر بگذاریم، وضعیت کتابخوانی در جامعه بهبود یابد و مردم را با کتاب آشتی بدهیم تا شرایط متعادل شود، من به شخصه افق روشنی را می‌بینم، زیرا ما نویسندگان شاخص و توانایی داریم که می‌‌توانند به صورت یک قطب به دنیا مطرح شوند ولی متأسفانه متولیان فرهنگی از نویسندگان غافل هستند. اگر مسؤلین حمایت کنند و یک حمایت سازمان‌یافته انجام شود و جامعه کتاب خواندن را یک نیاز بداند، از هر دو وجه جامعه ادبی ما دچار تحول خواهد شد.
*تعریف شما از اهل قلم چیست؟
اهل قلم کسانی هستند که دغدغه‌هایشان موضوع ادبیات و نوشتن است، آن‌ها همیشه نگران هستند که مردم به آثارشان توجه کنند. اهل قلم گاهی از شدت این نگرانی‌ها دچار اندوه می‌شوند زیرا با سختی و مشقت و تحمل دشواری‌های زیاد راه را پیموده‌اند.
گفتگو از: اکرم رضایی ثانی
انتهای پیام/
قلم تا چه قلمی باشد.