حوزه رادیو تلویزیون گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران - لیلا سلمانی؛ «و ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم»، «شبی که از هزار ماه برتر است»، «عبادت در شب قدر بهتر است از عبادت در هزار ماهی که در آن شب، قدر نباشد»، «راز سعادتمند شدن انسان‌ها در شب قدر عمل اختیاری صالح است»، «خوشبخت و سعادتمند آنکه، آنگاه که سپاه خواب حمله می‌آورد، زمین را فرش و دشت خود را بالش قرار می‌دهد. آنانند حزب خدا، همانا تنها آنان رستگارانند».

فرا رسیدن بهترین لحظات عرفانی در باشکوه‌ترین روزها و شب‌های سال عنوانی را همراه خود کرده است به نام «قدر».

«شب قدر»، هنگامه‌ای که سرنوشت آدمیان خاکی با تمام فراز و فرودهای یکساله‌اش مقدر خواهد شد. در زمانه‌ای که انسان‌های آشنا و غریبه درپی رسیدن به اهداف و خواسته‌های خود، گذران عمر می‌کنند لمس چنین ثانیه‌هایی به منظور خلوت با خود و خالق و یا درک‌ معنای واقعی هستی و آدمیت و با وجود عوامل گوناگون به شکل برجسته‌تری مطرح می‌شوند. از جمله این عوامل می‌توان به نقش رسانه در مطرح کردن و همراه شدن با افراد جامعه در مناسبت‌های خاص اشاره کرد. در بین رسانه‌های مختلف، آنکه به صورت دیداری در تعامل بیشتری با مردم قرار دارد تلویزیون است. تلویزیون و برنامه‌های مختلف آن در ایام ویژه سال از جمله ماه مبارک رمضان نقشی پررنگ و قابل اعتنا را دارا است ساخت برنامه‌های مناسبتی در سیما بخصوص در ایام ماه مبارک رمضان، چند سالی است که به طور خاص مورد توجه برنامه‌سازان و مدیران شبکه‌های مختلف قرار گرفته و آنان را برای ساخت برنامه‌های هرچه بهتر و با کیفیت‌تر به تکاپو انداخته است در بین برنامه‌های ساخته شده برای این ایام چند روزه و به دلیل مقارن شدن آن با شهادت حضرت علی (ع) و شب‌های قدر روند برنامه‌سازی تغییر کرده و حتی کمی ویژه‌تر به آن پرداخته می‌شود. به همین منظور با وجود سریال‌ها و ویژه برنامه‌های ساخته شده مخصوص به ماه مبارک در این چند شب به شکل قابل ملاحظه‌ای تغییرات محسوس در برنامه‌های سیما دیده می‌شود از جمله ساخت مینی سریال‌های چند قسمتی، مراسم پخش دعا و نیایش از اماکن زیارت‌گاهی، سخنرانی‌های مذهبی و برنامه‌هایی از این دست که می‌توان به شکل بسته‌ای جداگانه به آن نگریست که در دل برنامه‌های تدارک دیده شده‌ی یک ماهه گنجانده می‌شوند، اما موضوعی که قابل تأمل است ساخت مینی سریال‌های مخصوص به شب‌های قدر است که در شبکه‌های مختلف و در چند سال اخیر و امسال می‌توان آنها را مشاهده کرد.

از کسانی که تاکنون به ساخت این مجموعه‌ها پرداخته‌اند، می‌توان به مجید مظفری (شب‌های روشن)، نوید مهین‌دوست، احمد معظمی، محمود معظمی (شاید برای شما هم اتفاق بیفتد) و احمد کاوری (دیگری) اشاره کرد.

محمود عزیزی، داریوش ارجمند، گوهر خیراندیش، حمیدرضا پگاه، سعید نیکپور، حسن جوهرچی، روناک یونسی، زهرا سعیدی، کامران تفتی، لیلا بلوکات، الهام حمیدی، فلورا سام، علیرضا جلالی‌تبار، مریم امیرجلالی، جعفر دهقان و ... از جمله بازیگرانی هستند که در اینگونه سریال‌ها نقش‌آفرینی کرده‌اند. بازیگران و کارگردان‌هایی که علاوه بر فعالیت در کارها و ایام مختلف تجربه حضور در این دست از مجموعه‌ها را نیز داشته‌اند.

از جمله کسانی که در این ایام به ساخت سریال‌هایی مناسبتی پرداخته‌اند فلورا سام است. سام با ساخت سریال‌هایی همچون «ناز و نیاز»، «تا رهایی» و «راز پنهان» جزء کارگردان‌هایی بوده که تاکنون حضور پررنگی در این عرصه داشته است. وی با قرار دادن مضامین مذهبی و اخلاقی در کارهایش بحث‌های آموزشی را نیز مدنظر قرار داده است با توجه به اینکه نگارش فیلمنامه در ساخته‌های سام برعهده خود اوست، بنابر این ارتباط بین فیلمنامه و کارگردانی این آثار به خوبی در کارهای او رصد می‌شود، از جمله ویژگی‌های بارز دیگری که در سریال‌های سام دیده می‌شود، وقوع اتفاقات مختلف خانوادگی و معضلات روز اجتماعی است که کم‌وبیش در بطن جامعه وجود داشته و البته با توجه به زمان پخش و مناسبت ساخت آنها، اضافه شدن نکات مذهبی، نزدیکی به خداوند، عتاب و توبه و مسائلی از این دست نیز در آنها نهفته است.

کارگردان بعدی که تابحال دو بار تجربه ساخت مینی سریال‌های ویژه شب‌های قدر را تجربه کرده حسین تبریزی است. وی با ساخت مجموعه‌های «کیفر» و «بوی باران» توانسه تا در این شب‌ها برای ساعتی از قاب‌ جادویی سیما همراه سیر معنوی خانواده‌ها شود. در کارهای تبربزی نیز مانند دیگر آثار ساخته شده در شب‌های قدر مضامین آشنای عرفانی و دینی وجود دارد. 

از برنامه‌های دیگری که شبکه‌های سیما در لیالی قدر به صورت زنده و یا تولیدی آنها را پخش می‌کنند برنامه‌های ترکیبی هستند. برنامه‌هایی که از شهرهای مختلف مذهبی، اماکن متبرکه و زیارتگاه‌ها با حضور مردم و سخنرانان و کارشناسان مذهبی به دعا و نیایش و عزاداری می‌پردازند.

با تمام این تفاسیر و با توجه به جایگاه ویژه این شب‌ها، شبکه‌های سیما وظیفه خطیری را برعهده دارند، چرا که افراد با توجه به حال و هوای حکمفرما در این ایام خواهان مشاهده‌ی برنامه‌های پرمحتوا از قاب تلویزیون هستند. برنامه‌هایی که با نظاره آنها آموزه‌های مثبت و کاربردی به مخاطب القا شود. بنابر این مسئولیت سنگینی برعهده برنامه‌سازان و مدیران فعال در امر برنامه‌سازی قرار دارد اگر از منظر جامعه‌شناسی دین به این مقوله بنگریم خواهیم دید که تلفیق مذهب و دین و فاکتورهای جذاب برنامه‌سازی در ایام ویژه اجزایی جدایی‌ناپذیر از یکدیگر هستند.

به گفته‌ «وبر» جامعه‌شناس آلمانی "دین جهت دهنده جامعه است". بنابر این می‌توان از این گفته چنین نتیجه گرفت که تدارک برنامه‌های خاص در ایامی خاص نیازمند اندیشه و جستجو برای پی بردن به نیازهای مخاطب است. عملی که در این چند ساله با ساخت برنامه‌های گوناگون در سیما دیده می‌شود، اما این کافی نیست، چرا که ذائقه مخاطب روز به روز تغییر کرده و سیر صعودی را طی می‌کند. پس بهتر است با توجه به مقوله دین و مذهب و ارتباط آن با برنامه‌های سیما، درشب‌های قدر و تمام ایام ویژه، این موضوع مورد توجه ویژه قرار بگیرد. در شب‌هایی که مردم در لحظات سحر به شب زنده‌داری پرداخته و مشغول دعا و نیایش هستند، نمایش تصاویر ناب و انتقال نکات مفید اثرگذاری بسزایی دارد.

در شبی که از هزار ماه والاتر است همراه کردن سیل عظیم مخاطبان با ویژگی‌هایی مخصوص به خود و در هر شرایطی و با هر جایگاهی از اهداف برنامه‌های سیما است هدفی که در سال‌های پیش نیز موفق به کسب نمره قابل قبولی از جانب مخاطب شده است، چرا که توانسته بیننده را همراه خود کرده و نکته‌های لازم را به آنان انتقال دهد، در نهایت رسانه دیداری ما در راستای جلب رضایت مردم و کسانی که به طور دقیق آن را رصد می‌کنند در تکاپو بوده تا بتوانند با استفاده از عوامل مختلف به برنامه‌سازی استاندارد و درخور توجه هرچه بیشتر و بهتر نزدیک شود و این امر در شب‌های قدر و ایام شهادت حضرت علی (ع) نیز روندی ادامه‌دار خواهد بود. شب‌هایی که حال و هوای مردم و برنامه‌سازی قرابت بیشتری با هم داشته و مردم با تمایل بیشتری همراه قاب‌ جادویی خواهند شد.

هر گنج سعادت که خدا داد به حافظ         از یمن دعای شب و ورد سحری بود 

انتهای پیام/