به گزارش
خبرنگار دولت باشگاه خبرنگاران، دولت یازدهم پس از روی کارآمدن خود برنامه‌های متعددی را در زمینه اقتصاد و همچنین افزایش بهره‌وری وزارتخانه‌های اجرایی مطرح کرد.
دولت تدبیر و امید در اولین گام از این برنامه‌ها اصلاحیه لایحه بودجه 92 را در کوتاه‌ترین و بالاترین دقت توسط کارشناسان خبره در این زمینه زیر نظر محمدرضا نوبخت معاون برنامه‌ریزی رئیس‌جمهور تدوین و به مجلس تقدیم کرد.
یکی از نکات قابل توجه دولت که در تنظیم بودجه اصرار دارد ایجاد بودجه‌ریزی عملیاتی یعنی مبتنی بر عملکرد است. که دولت تدبیر و امید قصد دارد طبق گفته نوبخت بودجه سال آینده خود را بر همین اساس تدوین و تقدیم مجلس کند.
طبق گفته نوبخت نیز بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد می‌تواند راهگشای بسیاری از مشکلات اقتصادی باشد و همچنین تدوین بودجه براین اساس نیز در شفافیت‌سازی ردیف‌های بودجه بسیار تأثیرگذار است.
بنا به این گزارش، نظام بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد به عنوان یک نظام مدیریتی برای ارتقای کارآیی و اثربخشی مصرف منابع سازمانی مورد توجه جدی دولت‌ها بوده است که در این گزارش نیز تعریف و اهداف کلی بودجه‌نویسی بر اساس عملکرد مورد تحلیل قرار گرفته است.
در این نظام بودجه‌ای نیز اعتبارات بر مبنای عملکرد واحدهای سازمانی در راستای تولید محصولات و یا دستیابی به پیامدها تخصیص می‌یابد و بدین ترتیب سازمان‌ها به سمت افزایش شفافیت در نحوه مصرف منابع برای انجام فعالیت‌ها تولید خروجی‌ها و دستیابی به اهداف و استراتژی‌ها و همچنین پاسخگوی بیشتر سوق پیدا می‌کند.
بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد طبقه‌بندی عملیات به نحوی است که هدف‌ها شفاف‌تر بیان می‌شوند و ارزیابی بودجه آسان تر بوده و در روش هزینه‌یابی آن ارتباط بین داده و ستانده مورد توجه قرار می‌گیرد.
بنابراین مهمترین هدف نظام بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد اصلاح نظام مدیریت بخش عمومی و افزایش اثربخشی مخارج این بخش است.
بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد عبارت است از روش‌ها و سازو‌کارهایی که ارتباط بین اعتبارات تخصیص یافته به دستگاه‌های اجرایی را با خروجی‌ها و پیامد‌های آنها از طریق بکارگیری اطلاعات عملکردی در تخصیص منابع تقویت می‌سازد.
با توجه به این تعریف از بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد که موضوع اساسی در نظام بودجه‌ریزی عملیاتی از سوی کارشناسان مشاهده می‌شود که اولین موضوع نیز عملکرد سازمانی دستگاه‌هاست که اعتبارات بودجه‌ای در قبال ارزیابی‌های بعمل آمده از عملکرد سازمانی تخصیص می یابد و بدیهی است همواره ارزیابی عملکرد بر مبنای یک هدف از پیش تعیین شده انجام می‌شود.
برنامه‌ریزی برای تعیین اهداف کمی سالانه و چند ساله و ارزیابی عملکرد بر مبنای هدف‌ها در نظام بودجه‌ریزی بر عملکرد ضروری است و همچنین ارزیابی عملکرد در سطح خروجی‌ها، فعالیت‌ها و پیامدها دارای کاربرد است و همچنین درسطح خروجی‌ها موضوع کارآیی درسطح پیامدها موضوع اثربخشی و در سطح فعالیت‌ها ارتباط مولد یا غیر‌مولد آنها در تولید خروجی‌ها و نیز دارای ارزش افزوده بودن یا نبودن مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد.
یکی از موضوعاتی که در تدوین نظام بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد مورد تأکید و توجه قرار می‌گیرد بهای تمام شده خواهد بود. زیرا دومین عنصر اصلی یک نظام بودجه‌ریزی عملیاتی بعد از ارزیابی عملکرد سازمان در قبال تحقق اهداف سالانه موضوع میزان منابع قابل تخصیص بر مبنای عملکرد به دست آمده است که عامل اصلی و محوری در این مرحله محاسبه بهای تمام شده هر یک از واحد محصول (کالا یا خدمت) است.
سومین رکن اساسی در بودجه‌ریزی عملیاتی بسیار خواهد بود کارآیی و اثربخشی است تولید محصولات و خدمات بیشتر و با کیفیت بالاتر با بودجه کمتر نسبت به گذشته است این به معنای افزایش کارآیی سازمان در نحوه مصرف منابع برای تولید خروجی ها و به عبارت دیگر مدیریت بهای تمام شده است.
متعاقب آن درجه تحقق اهداف ناشی از تولید خروجی‌های مرتبط و میزان همبستگی آنها مورد بررسی و در خصوص اداره یا افزایش و کاهش سطح تولید خروجی‌ها تصمیم‌گیری می‌شود بنابراین با توجه به نکات فوق الذکر سه عنصر اصلی در نظام بودجه‌ریزی قابل توجه است که عبارتند از: برنامه‌ریزی، محاسبه بهای تمام شده و ارزیابی عملکرد که علاوه بر سه عنصر فوق نیز سه عنصر دیگر که با عناصر توانمندساز معروف هستند به منظور کارکرد هر چه بهتر سه عنصر اولیه به آنها اضافه می‌شوند که عبارتند از نظام انگیزشی، انعطاف مدیریتی و نظام پاسخگویی و مدیریت تغییر.
با توجه به مطالب پیش گفته اهداف نهایی از اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی به شرح زیر است.
- تغییر رویکرد از ورودی محوری و تأکید بر ورودی ها و منابع به خروجی محوری و نتایج
- برقراری ارتباط شفاف میان منابع صرف شده و خروجی ها
- تبدیل اسناد بودجه به ابزاری برای برنامه ریزی اقتصادی و مدیریت علمکرد سازمانی
- اختصاص اعتبارات بودجه ای در ازای ارائه خدمات مطلوبتر به جای صرف منابع بیشتر
- افزایش انگیزه مدیران و کارکنان برای ارائه خدمات با هزینه کمتر و کمیت و کیفیت بالاتر
- متناسب سازی اختیارات و مسئولیت های مدیران
- استاندارد سازی خدمات از طریق شناسایی شیوه های برتر ارائه خدمات و ترویج و تعمیم آنها
در همین راستا نیز محمدباقر نوبخت معاون برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رئيس‌جمهور در اولین همايش هم‌انديشي اجراي بودجه‌ريزي مبتني برعملكرد كه در
محل اين معاونت برگزار شد، گفت: بودجه‌ريزي عملياتي امروز در كشور نه تنها
يك ضرورت و يك روش بهينه است بلكه يك الزام قانوني هم هست.
وي
افزود: بودجه‌نويسي عملياتي نيز در بند سياست‌هاي ابلاغي كلي مقام معظم
رهبري و همچنين در برنامه پنجم توسعه به صورت كاملا واضح تصريح شده است و
همچنين در قانون نيز در ماده 219 بر ايجاد بودجه‌ريزي عملياتي تاكيد شده
است.
سخنگوي دولت در ادامه سخنان خود با اشاره به وظيفه قوه
مجريه در تدوين بودجه‌ريزي عملياتي گفت: نخستين وظيفه دولت در اين زمينه
تهيه و تنظيم بودجه از لحاظ شكلي، زماني و محتوايي است كه در تمام اين سه
زمينه قانون بايد رعايت شود
معاون برنامه‌ريزي
رئيس‌جمهور تاكيد كرد: در بودجه نويسي بايد از بودجه ريزي عملياتي استفاده
كنيم تا برنامه‌ها و اهداف بلند مدت و استرات‍ژي‌هاي دولت در يك برنامه
جامع پوشش داده شود.
نوبخت با بيان اينكه دولت قصد دارد در يك يا دو سال آينده بودجه‌ريزي عملياتي را
براي تمام دستگاه‌ها تدوين كند، گفت: بودجه ريزي عملياتي موجب شفاف‌سازي
خواهد شد.
