به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران،«اين يك پيام به شماست سؤال نپرس، اين پيام را براي 7 نفر ارسال كن، يك نفر در قزوين ارسال نكرد به بيماري سرطان مبتلا شد و يك نفر در شيراز به 7 نفر فرستاد و 20 ميليون پول به حسابش آمد.»
شما هم حتماً از اين نوع پيامك‌ها هر از گاهي دريافت مي‌كنيد. عده‌اي با توسل به اعتقادات مردمي پيامك‌هايي مي‌فرستند كه با ترس يا تشويق همراه است. ارسال‌كنندگان ناشناس سعي مي‌كنند گيرنده پيامك را با ترساندن از عاقبت كار به اجراي دستور وادارند و اين پيامك‌ها روزبه‌روز در حال افزايش است.
اما ريشه اين پيامك‌ها از كجاست؟ چقدر واقعيت دارند چقدر خرافه هستند؟ و آيا براي شناسايي ارسال‌كنندگان اين گونه پيامك‌ها و برخورد با آن‌ها اقدامي مي‌شود يا نه؟
آغاز خرافهنويسيپيامكهايي كه امروز به اين شكل ارسال مي‌شوند ريشه تاريخي دارند و اگرچه زمان دقيقي براي آغاز اين گونه خرافه‌ها وجود ندارد ولي برخي آن را به پيام‌هايي كه يك عده آدم متعصب منتشر مي‌كردند نسبت مي‌دهند.
احمد صداقت دوست، كارشناس الهيات در اين خصوص مي‌گويد: «قبل از اين كه تلفن‌هاي همراه و سيستم پيامكي رونق پيدا كنند روش برگه‌نويسي رونق داشت، يعني عده‌اي روي برگه‌ها يك ماجراي دروغين را مي‌نوشتند و از گيرنده مي‌خواستند آن را پس از بازنويسي به چند نفر ارسال كند، معمولاً اين چرخه خيلي زود متوقف مي‌شد چرا كه اكثراً حوصله‌اي براي بازنويسي نداشتند و يا به اين خرافات اعتماد نمي‌كردند.
پس از رونق تلفن همراه و پيامك‌نويسي شكل اين خرافه تغيير يافت و به شكل جديد در گوشي‌هاي تلفن‌همراه جابه‌جا شد، طبعاً چون ديگر نيازي به نوشتن مجدد آن نبود به همين دليل چرخه مورد نظر طولاني‌تر از قبل مي‌شد و مي‌شود، البته شكل جديدي هم وجود دارد، با رونق اينترنت و به ويژه شبكه‌هاي اجتماعي، افراد اقدامات جديدي را انجام مي‌دهند، مثلاً از دوستان خود مي‌خواهند موضوعي را shere كنند (به اشتراك بگذارند) يا لايك كنند (علامت پسنديدم را كليك كنند) اينها اشكال جديدي است كه با پيشرفت فناوري به اين خرافه راه‌هاي جديدي بخشيده است.»
خرافه استچقدر مي‌توان به اين پيامك‌ها اعتماد كرد؟ احمد صداقت دوست توضيح مي‌دهد: «همه علما و مراجع بزرگوار چنين اقدامي را ناشي از خرافات دانسته‌اند. اگر مبناي اقدامات ديني ما بر پايه قرآن، آيات و روايات باشد، شما متوجه خواهيد شد كه در هيچ كجاي منابع ديني ما چنين چيزي نيامده. ضمن اين‌كه نمي‌توان مدعي بود اگر فلان كار را بكنيد حتما فلان اتفاق براي شما رخ مي‌دهد يا فلان اتفاق رخ نمي‌دهد يا فلان مجازات در انتظار شماست يا فلان پاداشي را مي‌گيريد.
دين برنامه و روش زندگي است و مجموعه فراميني است كه از شما يك آدم خوب مي‌سازد. در كنار اين برنامه و روش البته دعا و توسل وجود دارد. ما در شرع اصلي داريم اگر دعايتان مستجاب نشد حتما منفعتي و سودي در آن است يعني چنين نيست كه حتماً يك نذر يا يك دعا در نهايت به آن نتيجه‌اي كه شما مي‌خواهيد منجر شود.»
خوش‌بيني، بدبيني، واقعبينيوقتي چنين تصوري در مورد دعا وجود دارد و افراد مذهبي مي‌دانند هر دعايي مستجاب نمي‌شود و اصولاً قرار نيست حتماً دعاها به استجابت برسد پس چرا همچنان اين خرافات وجود دارد و رونق پيدا مي‌كند؟
رضا غياثي، جامعه‌شناس در اين خصوص مي‌گويد: «اعضاي يك جامعه هميشه در يك سطح نيستند، هستند كساني كه روحيه خوش باوري دارند و نسبت به حواشي اطراف واكنش‌هاي مثبت نشان مي‌دهند.
اين محصول تفكر خاصي در جامعه است؛ تفكري كه مي‌خواهد نشان دهد دين قادر به انجام امور ماورايي است، در واقع خرافه آن بخشي را شامل مي‌شود كه از دايره عقل خارج است. ترويج خرافه بين آن قشر صورت مي‌گيرد كه غالباً صاحب كمترين اطلاعات هستند و زياد در مورد مسائل فكر نمي‌كنند. اين بخش از جامعه منتظرند تا يك اتفاق ماورايي آن‌ها را به موفقيت برساند و در نتيجه به چنين اقداماتي اعتماد مي‌كنند.
وي افزود:در بحث ترويج و انتشار پيامك‌هاي اين‌چنيني ما مي‌توانيم سه حالت خوش‌بيني، بدبيني و واقع‌بيني را در نظر بگيريم. خوش‌بيني اين است كه بگوييم جهالت عده‌اي از افراد منشأ انتشار اين پيامك‌هاست.
بدبيني يعني اين‌كه ما دنبال يك اتفاق توطئه‌آميز باشيم ولي من قائل به واقع‌بيني هستم يعني معتقدم اولاً منشأ بسياري (نه همه) از اين پيامك‌ها ايجاد فضاي فكري منفي نسبت به معنويت است و در اين راه جهالت برخي افراد هم به ترويج آن كمك مي‌كند. چندي پيش در عربستان چنين اتفاقي رخ داد و بعداً معلوم شد پشت قضيه وهابي‌ها قرار دارند كه با هدف ضربه زدن به تفكر شيعه اقدام به انتشار يك پيغام مي‌كنند.
درون كشور هم افرادي هستند كه به خرافه روي مي‌آورند و عامل اشاعه چنين پيامك‌هايي مي‌شوند كه معمولاً برخي زنان به خاطر روحيه محافظه‌كاري بيشتر مردان تحت تاثير قرار مي‌گيرند و به انتشار آن اقدام مي‌كنند.
اقدام حقوقياما اگر بحث توطئه در ميان است و اگر عده‌اي در حال خدشه وارد آوردن به اعتقادات و باورهاي مردم هستند چگونه مي‌توان با آن‌ها برخورد كرد و آيا قانون چنين راهكاري را در نظر دارد؟
سما عزتي، حقوقدان در اين رابطه مي‌گويد: اگر مشخص شود اين اتفاقات بر مبناي توطئه صورت مي‌گيرد مي‌توان از طريق مدعي‌العموم عليه ارسال‌كنندگان اين گونه پيامك‌ها به عنوان توهين به اعتقادات مردمي، تشويش اذهان عمومي و ترويج خرافات اعلام جرم كرد. البته اين نوع جرايم با شكايت فردي به نتيجه نمي‌رسد بلكه حتماً بايد از طريق مدعي‌العموم و جمع‌آوري مستندات و دلايل لازم و كافي جهت ارائه در دادگاه صورت گيرد و طبيعي است كه اين اتفاق زمانبر خواهد بود.
بررسي پليسيپليس فتا هنوز نيازي به بررسي موضوع به صورت كارشناسي نديده است، شايد اين موضوع به قدري عادي شده كه اين پليس نيازي به بررسي آن نمي‌بيند. از سرهنگ احمدرضا رستمي، رئيس پليس فتاي مازندران پرسيدم آيا چنين پيامك‌هايي در استان مازندران بيشتر ديده مي‌شود و موردي براي بررسي آن وجود داشته و آيا پليس فتا رأساً وارد اين كلاهبرداري اينترنتي شده است؟
سرهنگ رستمي به شوك گفت: «تا به امروز شكايتي از دريافت چنين پيامك‌هايي دريافت نشده و گزارش‌هايي نيز در اين خصوص دريافت نكرده‌ايم. اما اگر احساس شود كه توطئه‌اي پشت اين پيامك‌ها وجود دارد يا كسي مي‌خواهد از اين طريق سودجويي و كلاهبرداري كند پليس فتا با قدرت وارد اين پرونده مي‌شود و موضوع را بررسي مي‌كند.»
وي افزود: «اگر شهروندان اطلاعاتي دارند كه نشان مي‌دهد اين پيامك‌ها با هدف‌هاي خاصي به ديگران ارسال مي‌شود مي‌توانند اطلاعات خود را در اختيار پليس فتا قرار دهند تا پيگيري‌هاي لازم صورت گيرد.»
مخابرات پيامك نميفرستددر حالي كه عده‌اي گمان مي‌كنند ارسال برخي از اين‌گونه پيامك‌ها از طريق رسانه‌هاي مربوط به مخابرات و همراه اول صورت مي‌گيرد ولي كارشناس 0992 همراه اول اين موضوع را رد مي‌كند.
تماس‌هاي خبرنگار شوك با روابط عمومي جهت گرفتن پاسخ دقيق از روابط عمومي همراه اول بي‌ثمر مي‌ماند، در اين ميان يكي از كارشناسان 0992 همراه اول پس از بررسي‌هاي لازم مي‌گويد: «شركت همراه اول سامانه‌اي براي ارسال اين‌گونه پيامك‌ها ندارد و قطعاً اين پيامك‌ها از مبدأ شماره‌هاي شخصي به مشتركان ارسال مي‌شود و اين مسأله از اختيار شركت همراه اول و مخابرات خارج است»./ایران
