هر شب با قرآن/مسیح کلمه ای از کلمات خدا
بر آنیم تا در این مجال، قطعاتی کوتاه و بلند از کتاب وحی را با نگاهی به بازتاب آن در ادب پارسی، پیشکش طالبان حق و جوینگان حقیقت کنیم تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.
مجله شبانه باشگاه خبرنگاران،
آیه 45 سوره آل عمران
إِذْ قالَتِ الْمَلائِکَةُ يا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُکِ
بِکَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسيحُ عيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجيهاً فِي
الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبينَ
یاد آر هنگامی را که فرشتگان گفتند ای مریم، همانا که خداوند تو را بشارت می دهد به کلمه ای از کلمات خویش که نام آن کلمه مسیح است و او عیسی فرزند مریم است که در دنیا و آخرت وجاهت و آبرویی عظیم دارد و از مقربان درگاه است.
*در این مقام فرشتگان الهی با مریم سخن می گویند که ای مریم، خداوند تو را بشارت می دهد به اینکه یکی از کلمات خود را که نام آن کلمه مسیح است و او را عیسی بن مریم خواهند خواند در دل تو می افکنیم و او کلمه ای بدیع و زیبا و عزیز و نازنین در دنیا و آخرت خواهد بود و از کلماتی است که در حریم قرب الهی جای خاص دارد. از این آیه می توان دریافت که کلمات الهی بر خلاف کلمات آدمیان ، موجودات عینی و خارجی و تعینات گوناگون هستی اند و آن کلمات خود عین معنی می باشند الا آنکه برای هدایت مردمان بر آن کلمه اسمی می گذارند تا مردمان آن را شناسایی و بدان اشارت کنند. اینها جز نام نیست، کلمه درخت همان است که در صحرا مشاهده می شود. بنابراین به قول مولانا:
*محیی الدین همه پیامبران را کلمات الهی دانسته و از هر کلمه ای حکمتی و معرفتی چون در و گوهر برآورده و آن در و گوهر را در کتابی با عنوان «جواهرات حکمت» به اهل معرفت عرضه کرده است. این کتاب مشتمل بر27 فصل است که از آدم تا خاتم حکمت وجودی هر پیامبر الهی را که در قرآن نام برده شده با تفسیری بر آنچه در قرآن درباره آنها آمده بیان کرده است، از جمله عنوان فص مربوط به حضرت مسیح چنین است: «فص حکمة نبویه فی کلمة عیسویه».
*مسیح کلمه بشارت است یعنی وجود او تمام خبر خوش و نشاط و شادمانی است که جان نبوت است و این خبر خوش است که می تواند مردگان را زنده کندتا به شوق آن خبر سر از خاک برآرند:
*البته هر پیامبری آورنده آن خبر خوش است الا آنکه مظهر تام این بشارت و نبوت را محیی الدین در وجود مبارک حضرت عیسی نهاده است. کلمه عیسی در لغت نیز به معنی بشارت است، چنانکه کلمه انجیل نیز به همین معناست.
*در معنای وسیع تر، همه انسانها چون مسیح روح خدا هستند که خداوند فرمود«نفختُ فیه من روحی» و روح القدس و روح الامین نیز علی الدوام بر انسانهای پاک و از خویش رسته ظاهر می شود و در آنها می دمد و هزاران مسیح عشق و هنر و زیبایی و الهامات معنوی و حکمت اشراقی به دنیا می آیند.
*اشارت دیگری به بشارت حضرت عیسی و معجزات و کرامات او و تعمیم معنی مسیح و روح القدس به همه زمانها و مکانها در ادب پارسی:
*در این مقام فرشتگان الهی با مریم سخن می گویند که ای مریم، خداوند تو را بشارت می دهد به اینکه یکی از کلمات خود را که نام آن کلمه مسیح است و او را عیسی بن مریم خواهند خواند در دل تو می افکنیم و او کلمه ای بدیع و زیبا و عزیز و نازنین در دنیا و آخرت خواهد بود و از کلماتی است که در حریم قرب الهی جای خاص دارد. از این آیه می توان دریافت که کلمات الهی بر خلاف کلمات آدمیان ، موجودات عینی و خارجی و تعینات گوناگون هستی اند و آن کلمات خود عین معنی می باشند الا آنکه برای هدایت مردمان بر آن کلمه اسمی می گذارند تا مردمان آن را شناسایی و بدان اشارت کنند. اینها جز نام نیست، کلمه درخت همان است که در صحرا مشاهده می شود. بنابراین به قول مولانا:
اسم کم جو رو مسما را بجو مه به بالا دان نه اندرآب جو (مثنوی)
*محیی الدین همه پیامبران را کلمات الهی دانسته و از هر کلمه ای حکمتی و معرفتی چون در و گوهر برآورده و آن در و گوهر را در کتابی با عنوان «جواهرات حکمت» به اهل معرفت عرضه کرده است. این کتاب مشتمل بر27 فصل است که از آدم تا خاتم حکمت وجودی هر پیامبر الهی را که در قرآن نام برده شده با تفسیری بر آنچه در قرآن درباره آنها آمده بیان کرده است، از جمله عنوان فص مربوط به حضرت مسیح چنین است: «فص حکمة نبویه فی کلمة عیسویه».
*مسیح کلمه بشارت است یعنی وجود او تمام خبر خوش و نشاط و شادمانی است که جان نبوت است و این خبر خوش است که می تواند مردگان را زنده کندتا به شوق آن خبر سر از خاک برآرند:
شــــــاخ گل از اضــطــــراب بلــبل با آنـــهـمــه خـــــــــار ســـر بــرآورد(سعدی)
مژده ای دل که مسیحا نفسی می آید که ز انفاس خوشش بوی کسی می آید(حافظ)
مژده ای دل که مسیحا نفسی می آید که ز انفاس خوشش بوی کسی می آید(حافظ)
*در معنای وسیع تر، همه انسانها چون مسیح روح خدا هستند که خداوند فرمود«نفختُ فیه من روحی» و روح القدس و روح الامین نیز علی الدوام بر انسانهای پاک و از خویش رسته ظاهر می شود و در آنها می دمد و هزاران مسیح عشق و هنر و زیبایی و الهامات معنوی و حکمت اشراقی به دنیا می آیند.
هم از الله در پیش تو جانی ست که از قدوس اندر وی نشانی ست
اگر یابی خلاص از نفس ناسوت درآیی در جناب قدس لاهوت
هرآنکس کو مجرد چون ملک شد چو روح الله بر چارم فلک شد(گلشن راز)
گر روی پاک و مجرد چو مسیحا به فلک از فروغ تو به خورشید رسد صد پرتو (حافظ)
اگر یابی خلاص از نفس ناسوت درآیی در جناب قدس لاهوت
هرآنکس کو مجرد چون ملک شد چو روح الله بر چارم فلک شد(گلشن راز)
گر روی پاک و مجرد چو مسیحا به فلک از فروغ تو به خورشید رسد صد پرتو (حافظ)
*اشارت دیگری به بشارت حضرت عیسی و معجزات و کرامات او و تعمیم معنی مسیح و روح القدس به همه زمانها و مکانها در ادب پارسی:
گر ز مسیح پرسدت مرده چگونه زنده کرد بوسه بده به پیش او، برلب ما که همچنین (دیوان شمس)
فیض روح القدس ار باز مدد فرماید دگران هم بکنند آنچه مسیحا می کرد (حافظ)
آن مسیح حُسن را دانم که می دانی کجاست باکسی کز عشق اوبسته است زناری بگو (دیوان شمس)
فیض روح القدس ار باز مدد فرماید دگران هم بکنند آنچه مسیحا می کرد (حافظ)
آن مسیح حُسن را دانم که می دانی کجاست باکسی کز عشق اوبسته است زناری بگو (دیوان شمس)
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
دل نوشته همسر شهید بلباسی؛
بین من و خانطومان یک عزیز است + عکس
دلایل افول سنگربان اول تیم ملی؛
وقتی «علی بیرو» روبروی موفقیت کلین شیت کرد
