کوفتگی چیست؟
در اثر برخورد ضربه مستقیم به بافت غیر استخوان و نرم یا بافت زیر جلدی باعث بروز آسیبی می شود که کوفتگی نام دارد (بافت نرم بدن عبارت از پوست رگهای خونی اعصاب ماهیچه ها، وترها ،رباط ها ،غدد و آستر پوشش اعضاء است)
در بسیاری از ورزشها، ورزشکاران ضربه میخورند و دچار کبودی و کوفتگی میشوند. هنگامی که عضلهای آسیب میبیند و دچار کوفتگی میشود، ممکن است خونریزی داخلی داشته باشد. در این صورت بدن شروع به ترمیم خود میکند. ممکن است در این شرایط استخوان در داخل بافت ماهیچهای شروع به رشد و ساخته شدن کند که به آن myositis ossificans گفته میشود.
بنابراین این شرایط غیر عادی است و برای ورزشکارانی که دچار کوفتگی شدید میشوند، زمان طولانی تری را با دردسپری می کنند . طبق گفته جرالد استرلینگ، پزشک ورزشی از دانشگاه لویولا در 95 درصد موارد این مشکل با استراحت و حرکت ندادن عضو آسیب دیده درمان میشود. بنابراین ورزشکار آسیب دیده باید یک ماه از ورزش کنارهگیری کند. اگر استراحت کافی باشد، عوارض طولانی مدتی ایجاد نمیشود.
ممکن است برای ورزشکاران سخت باشد که مدت طولانی ورزش نکنند به همین دلیل اکثرآنان استراحت کافی نمیکنند. اگر ورزشکار خود را مجبور به ادامه ورزش در این شرایط کنند، اوضاع تنها برای او سختتر خواهد شد و درمان صورت نمی گیرید.
از شایعترین کوفتگی ها کوفتگی ساق پا آرنج و بازو است.
علائم و نشانه های کوفتگی
1- کبود شدن پوست و بافت های زیرین
2- تورم موضعی سطحی و عمقی
3- حساسیت محل آسیب دیده اما به طوری که هنگام حرکت درد اضافی وجود ندارد.
4- احساس سفتی وقتی فشار به محل آسیب دیده اعمال می شود.
5- تغییر رنگ پوست که با قرمزی شروع و به طرف کبودی و سیاه شدن پیشرفت می کند.
6- محدودیت حرکت با توجه به محل آسیب
7- خواب رفتگی و بی حسی موضعی به خصوص در دستها
8- زخم یا پارگی پوست در محل کوفتگی به خصوص در زانو
عوامل ایجاد کوفتگی
1- ضربات مستقیم
2- افتادن بر روی بدن
3- تصادفات
4- فشار جسم سنگین
5- خونریزی همزمان با آسیب بافت ماهیچه
6- کمبود خون در عضلات (کم خونی موضعی)
7- سوء تغذیه شامل کمبود ویتامین
8- نداشتن محافظ کافی روی بدن
9- سابقه بیماری خونی هموفیلی
10- استفاده از داروهای ضد انعقاد یا آسپرین
11- نداشتن آمادگی جسمانی کافی
ورزش هایی که کوفتگی بسیار همراه دارد
انواع ورزش هایی که منجر به شیوع این عارضه می شوند تمام ورزش هایی است که در آن درگیری و مبارزه بین حریفان وجود دارد
1- فوتبال (بازو پاها دستها ران شانه کفل مچ پا آرنج ساق پا و ...)
2- کشتی (صورت دستها پاها شانه تنه و ...)
3- بسکتبال (شانه ها سینه ها پاها صورت کفل آرنج بازوهاو ...)
4- ورزشهای رزمی (ساعد صورت کفل مچ دستها و پاها آرنج ساق پا تنه سر و...)
5- انواع دوها (زانوها پاها مچ پاها و...)
6- بوکس (صورت مچ دست شانه تنه و...)
7- اسکی (پا پشت پا گردن زانو لگن و...)
8- ژیمناستیک (شانه آرنج دست گردن مچ پا مچ دست تنه و ..)
درمان کوفتگی در ورزش
به توصیه و پیشنهاد پزشکان متخصص به طور خلاصه، برخورد با کوفتگی چند مرحله دارد. در قدم اول استراحت عضو مبتلا است؛ به طوری که اگر عضو آسیبدیده، بازو یا شانه باشد، آن را به گردن آویزان میکنیم، یا اگر عضو آسیبدیده یکی از اندامهای تحتانی (برای مثال ران یا ساق) باشد، از آتل یا بانداژ استفاده میکنیم. ناحیه دچار کوفتگی در هنگام استراحت باید بالاتر از سطح بدن قرار داده شود؛ برای مثال، با استفاده از یک بالش در زیر آن. در نهایت باید گفت هر چه ورم در آن ناحیه کمتر باشد، درد ناشی از آن کمتر خواهد بود.
در مرحله حاد، یعنی در لحظات و ساعتهای اولیه کیسه یخ مفید خواهد بود، اما بعد از 24 ساعت، باید از کیسه آب گرم استفاده کنیم.
همچنین پزشکان معتقدند به هیچ وجه نباید عضو دچار کوفتگی را به صورت مطلق و دائم بی حرکت باشد و فقط در مراحل ابتدایی برای مدت کوتاه بی تحرکی کافیست. بی تحرکی کامل تصوری غلط است که در گذشته رایج بوده، اما ارتوپدی جدید بر حرکت دادن یا به عبارتی راه انداختن هر چه سریعتر اندام تاکید میکند. البته محدودیتهایی در این مسیر وجود دارد، یعنی اگر خونریزی زیر پوستی یا داخل عضلانی داشته باشیم باید صبر کنیم تا این توده خونریزی (هماتوم) جذب شود و بعد از آن حرکت را شروع کنیم.
درمان کوفتگی در ورزش با گیاهان
در نظر داشته باشید که اگر کوفتگی در مراحل ابتدایی است باید از دستورالعمل استراحت یخ بانداژ فشاری و بالانگه داشتن عضو اسیب دیده استفاده کرد ولی اگر کوفتگی در مرحله بالاتری باشد می توان علاوه بر درمان های پزشکی از این موارد سنتی نیز بهره ببریم.
گل گاو زبان : ریشه این گیاه اثر قاطع و موثر بر کوبیدگی دارد به شرط اینکه ضماد ریشه تازه و له شده آن را بر روی محل کوفتگی قرار دهند.
گندم : اگر آرد گندم را بر روی پوست مالش دهیم التهاب و ورم کوفتگی را فرو می نشاند البته آرد گندم همراه با سبوس بهتر است همچنین گندم پخته همراه روغن زیتون برای بر طرف کردن ورم مفید است.
روغن بابونه : مالیدن روغن بابونه به محل کوفتگی آنرا درمان می کند برای این عمل روغن را باید به طوری روی موضع مالید که جذب بدن شود.
جعفری : له شده جعفری در رفع خون مردگی و ضرب دیدگی محل کوفتگی با قرار دادن بر روی عضو آسیب دیده موثر است.
برگ هلو : له شده برگ تازه هلو اثر آرام کننده التهاب و تورم محل کوفتگی دارد و ضماد حاصل از قطعات برگ هلو و جعفری در روغن زیتون برای رفع اثر ضرب در کوفتگی موثر است ضماد مورد نظر را باید بر روی عضو گذاشته و با چیز تمیزی روی آن را بست.
برگ توت : ضماد برگ و ساقه نازک توت برای کوفتگی که در اثر ورزش ایجاد شده موثر است.
(طیبه خزاعلی)