شناسنامه شخصیت‌های معمای شاه؛
چه کسی باعث سرکوب قیام مردم تبریز شد؟
اسکندر آزموده از نظامیانی بود که با ایجاد حکومت نظامی و برخوردهای خشن با مردم، منجر به شهادت عده‌ای در تبریز شد.
به گزارش خبرنگار حوزه رادیو تلویزیون گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ تاریخ موجب می‌شود تا علاوه بر شناختن و برخورد با انسان‌های برجسته در زمینه‌های گوناگون، گذر زمان را در انسان‌های بزرگ و یا کسانی که فریفته پول، قدرت و ثروت شده اند ببینیم.
گذشته و تاریخ کشور ما نیز خالی از این آدم‌ها نیست و هر برهه‌ای داستانی پر از شخصیت‌های مختلف را در بر می‌گیرد. یکی از این مقاطع دوران انقلاب اسلامی است. مقطعی که مدتی است با پخش مجدد سریال «معمای شاه» حال و هوای روزهای نه چندان دور سرزمینمان را با افراد موثر در آن زمان روایت می‌کند.
از جمله گروه‌هایی که در زمان شاه به اشکال گوناگونی، روی شکل‌گیری اوضاع آن روزها تأثیر می‌گذاشتند، نظامیان و ارتشبدهایی بودند که نامشان کمابیش در تاریخ معاصر حک شده است.
تیمسار سپهبد اسکندر آزموده که بیژن علی محمدی نقش وی را در معمای شاه ایفا می‌کند، از جمله این نظامیان است. وی تحصیلات خود را در مدرسه متوسطه نظام ۱ و دانشکده افسری ادامه داد و در سال ۱۳۱۲ وارد ارتش شد.
آزموده در ۱۳۳۲ در جریان شکل‌گیری توطئه براندازی دولت دکتر محمد مصدق، سرهنگ دوم پیاده و فرمانده هنگ پهلوی بود و دعوت سرهنگ نصیری را برای شرکت در کودتا بر ضد دولت پذیرفت. او با برگزاری جلساتی، افسران را برای شرکت در کودتا ترغیب می‌کرد.
دستگیری سرهنگ ممتاز فرمانده هنگ جمشیدآباد و مأمور حفاظت از منزل نخستوزیر؛ استقرار بخشی از نیروهای خود در نزدیکی منزل دکتر مصدق، دستگیری سرتیپ ریاحی رئیس ستاد ارتش و قطع مخابرات مرکز بازار در شب 24 مرداد از جمله اقدامات وی در این کودتا بود. کودتایی که پس از آن برای مدتی وی دستگیر و حبس شد.
فرماندهی تیپ یکم کوهستانی و تیپ یکم زرهی را بر عهده گرفت و بعد از آن به عنوان معاون نماینده نظامی ایران به انگلستان مأمور شد و در عین حال به فراگرفتن دوره تاکتیک نظامی پرداخت. او در ادامه با درجه سرلشکری به فرماندهی لشکر آذربایجان و فارس منصوب شد. در خرداد ۱۳۴۲ او که فرمانده لشکر تبریز بود، با اجرای طرح «شیر» و آمادهباش همه نیروها از هر حرکتی در تبریز جلوگیری کرد.
فرماندهی لجستیکی نیروی زمینی در 1344 ، سپهبدی و آجودان لشکری شاه از جمله دیگر سمت های وی بود.
آزموده پس از بازنشستگی در سال ۱۳۴۷ از سوی جمشید آموزگار وزیر دارایی دولت هویدا به معاونت وزارت دارایی و سرپرستی کل گمرک منصوب شد و تا سال ۱۳۵۳ در این مقام ماندگار بود. او از دی ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۶ استاندار آذربایجان شرقی بود.
در ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ با اوج گیری انقلاب، مردم تبریز نیز مانند دیگر نقاط ایران درصدد برآمدند تا مراسم چهلم شهدای قم را برگزار کنند اما این حرکت از سوی استاندار آذربایجان در تبریز سرکوب شد و عده‌ای در درگیری با نیروهای دولتی کشته و مجروح شدند. آزموده حکومت نظامی در شهر برقرار کرد ولی آرامش به شهر بازنگشت. از این رو شاه او را مقصر اصلی آشوب دانست و او در نهم اسفند از استانداری عزل و به تهران فراخوانده شد. سپهبد اسکندر آزموده پس از عزل از استانداری به انگلستان رفت و در سال ۱۳۷۷ در همان کشور درگذشت.
گزارش از فاطمه شهدوست
انتهای پیام/
گذشته و تاریخ کشور ما نیز خالی از این آدم‌ها نیست و هر برهه‌ای داستانی پر از شخصیت‌های مختلف را در بر می‌گیرد. یکی از این مقاطع دوران انقلاب اسلامی است. مقطعی که مدتی است با پخش مجدد سریال «معمای شاه» حال و هوای روزهای نه چندان دور سرزمینمان را با افراد موثر در آن زمان روایت می‌کند.
از جمله گروه‌هایی که در زمان شاه به اشکال گوناگونی، روی شکل‌گیری اوضاع آن روزها تأثیر می‌گذاشتند، نظامیان و ارتشبدهایی بودند که نامشان کمابیش در تاریخ معاصر حک شده است.
تیمسار سپهبد اسکندر آزموده که بیژن علی محمدی نقش وی را در معمای شاه ایفا می‌کند، از جمله این نظامیان است. وی تحصیلات خود را در مدرسه متوسطه نظام ۱ و دانشکده افسری ادامه داد و در سال ۱۳۱۲ وارد ارتش شد.
آزموده در ۱۳۳۲ در جریان شکل‌گیری توطئه براندازی دولت دکتر محمد مصدق، سرهنگ دوم پیاده و فرمانده هنگ پهلوی بود و دعوت سرهنگ نصیری را برای شرکت در کودتا بر ضد دولت پذیرفت. او با برگزاری جلساتی، افسران را برای شرکت در کودتا ترغیب می‌کرد.
دستگیری سرهنگ ممتاز فرمانده هنگ جمشیدآباد و مأمور حفاظت از منزل نخستوزیر؛ استقرار بخشی از نیروهای خود در نزدیکی منزل دکتر مصدق، دستگیری سرتیپ ریاحی رئیس ستاد ارتش و قطع مخابرات مرکز بازار در شب 24 مرداد از جمله اقدامات وی در این کودتا بود. کودتایی که پس از آن برای مدتی وی دستگیر و حبس شد.
فرماندهی تیپ یکم کوهستانی و تیپ یکم زرهی را بر عهده گرفت و بعد از آن به عنوان معاون نماینده نظامی ایران به انگلستان مأمور شد و در عین حال به فراگرفتن دوره تاکتیک نظامی پرداخت. او در ادامه با درجه سرلشکری به فرماندهی لشکر آذربایجان و فارس منصوب شد. در خرداد ۱۳۴۲ او که فرمانده لشکر تبریز بود، با اجرای طرح «شیر» و آمادهباش همه نیروها از هر حرکتی در تبریز جلوگیری کرد.
فرماندهی لجستیکی نیروی زمینی در 1344 ، سپهبدی و آجودان لشکری شاه از جمله دیگر سمت های وی بود.
آزموده پس از بازنشستگی در سال ۱۳۴۷ از سوی جمشید آموزگار وزیر دارایی دولت هویدا به معاونت وزارت دارایی و سرپرستی کل گمرک منصوب شد و تا سال ۱۳۵۳ در این مقام ماندگار بود. او از دی ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۶ استاندار آذربایجان شرقی بود.
در ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ با اوج گیری انقلاب، مردم تبریز نیز مانند دیگر نقاط ایران درصدد برآمدند تا مراسم چهلم شهدای قم را برگزار کنند اما این حرکت از سوی استاندار آذربایجان در تبریز سرکوب شد و عده‌ای در درگیری با نیروهای دولتی کشته و مجروح شدند. آزموده حکومت نظامی در شهر برقرار کرد ولی آرامش به شهر بازنگشت. از این رو شاه او را مقصر اصلی آشوب دانست و او در نهم اسفند از استانداری عزل و به تهران فراخوانده شد. سپهبد اسکندر آزموده پس از عزل از استانداری به انگلستان رفت و در سال ۱۳۷۷ در همان کشور درگذشت.
گزارش از فاطمه شهدوست
انتهای پیام/
