سياست افراطي كنترل جمعيت، ميراث دولت هاشمي و خاتمي

تداوم سیاست کنترل جمعیت در سال‌‌‌‌های دولت کارگزاران که " دوبچه کافی است" چندی است که مورد انتقاد بسیاری از بزرگان و کارشناسان نظام قرار گرفته است.

به گزارش خبرنگار علمي پزشكي باشگاه خبرنگاران؛ رهبرمعظم انقلاب با بیان انتقاد از تداوم سیاست کنترل جمعیت بیان داشتند: "در اوائل دهه هفتاد اجراي اين سياست بنابر مصالحي، صحيح بود اما ادامه آن در سالهاي بعد خطا بود."

بين سال‌هاي 65 تا 71 بود كه نهاد كنترل جمعيت با بسيج كردن تمام دستگاه‌هاي تبليغاتي و اجرايي در نظر داشتند رشد جمعيت كشور را به متوسط جهاني برسانند، سياستي كه در آن زمان مورد توافق بسياري از مسئولان امر و كارشناسان كنترل جمعيتي بود اما ادامه آن در سال‌هاي بعد قدري جاي تامل داشت.

ایران در بازه سال‌های 65 تا 68 دارای یک رشد جمعیتی چشمگیر بود و اين رشد جمعيتي عددي بين 3.7 تا 6.2 را نشان مي‌داد که این امر موجب شد تا كارشناس خبره خطر انفجار جمعيت را برای كشور گوش زد کنند و دولت وقت نیز در راستای سياست کنترل جمعیتی با بسیج کردن تمام دستگاه های تبلیغاتی و اجرایی کشور در مدت زمان سال 65 تا سال 71 توانست موضوع انفجار جمعیتی را کنترل كرده و رشد جمعیتی ایران را به حد متوسط جهانی نزديك كند. در انتهاي سال 1371 بود كه ميزان باروري به رقم 2.1 كاهش پيدا كرد اما آن چیزی که مدیران به آن توجه نکرده بودند تندروی در این مسئله بود تا صاحبنظران در زمینه رشد و جمعیت با ابراز نگرانی از تندروی دولت وقت(دولت هاشمي رفسنجاني) در کنترل جمعیت خواستار تجدید نظر سیاست های جمعیتی کشور شوند.

***دولت هاشمي طلايه دار سياست نابودي جمعيت

با كنترل جمعيت در اوايل دهه 70 اما دولت در سياست‌هاي كنترل جمعيت خود تجديد نظر نكرد و كماكان براي كنترل جمعيت كشور رديف بودجه مالي در نظر مي‌گرفت چرا كه در آن سال‌ها دولت هاشمي در صدد جا انداختن شعار "دو بچه کافی است" بود.

سياست‌هاي غلط دولت هاشمي تا بدان جا ادامه پيدا كرد كه مسئولان امر در دولت وي بدون در نظر گرفتن هشدارهاي كارشناسان جمعيتي و نهادهاي مسئول در كشور، براي كنترل جمعيت طرح ارائه مي‌كردند و بودجه اختصاص مي‌دادند تا اين سياست غلط ايران را به سمت رشد منفي جمعيت هدايت كند.

در واقع يك سازماندهي براي بررسي وضعيت جمعيت كشور با بدنه كارشناسي خبره صورت نگرفت و يك آهنگ يكنواخت در موضوع كنترل رشد جمعيت ادامه يافت.

***دولت خاتمي دنباله رو دولت هاشمي

هشدارهاي مراجع تقليد و دلسوزان نظام كافي نبود تا اينكه با كنار رفتن دولت هاشمي دولت اصلاحات نيز جا پاي دولت هاشمي گذاشت.

با روي كار آمدن دولت خاتمي نه تنها  بودجه در نظر گرفته شده براي كنترل جمعيت تغييري نكرد، بلكه در طي ساليان حضور اين دولت بر مسند كار بودجه كنترل جمعيت افزايش نيز داشت.

در واقع از سال 71 تا پايان دولت اصلاحات بويژه در دولت خاتمي با همراهي كابينه در طي مدت 15 سال چنان ضربه‌اي به ميزان رشد جمعيت كشور وارد كردند كه علاوه بر نهادهاي داخلي مسئول نهادهاي بين المللي نيز از آغاز فاز جديدي از جمعيت سالمندي كشور خبر دادند و بيان كردند ايران جز 10 كشوري است كه به سرعت به سمت جمعيت كهن سالي حركت مي‌كند به طوري كه طي سال‌هاي آينده جايگاه ششم جهان را در جمعيت سالمندي به خود اختصاص خواهد داد.

بر اساس گزارشي كه از سوي سازمان ملل در سال 2010 منتشر شد آمده بود كه اگر ایران به همین صورت به ادامه جایگزینی جمعیتی بپردازد و برنامه‌ای برای تعادل آن نداشته باشد در 80 سال آینده 47 درصد آن را افراد سالمند بالای 60 سال در برمی‌گیرند و این درحالی است که در خاورمیانه کشورهای عربستان و قطر دارای بیشترین رشد جمعیتی در میان سایر کشورهای منطقه هستند.

***کاهش جمعیت در ایران واقعيت تلخی که در حال شکل گیری است

کاهش جمعیت و جایگزینی آن در کشور نه تنها در حوزه اقتصاد ضربات سنگینی را وارد خواهد کرد بلکه در عرصه امنیتی و نظامی و سیاسی نیز کشور را با مشکل مواجهه خواهد ساخت.

از یک سو جمعیت سالمند کشور در حال افزایش است که این امر موجب خواهد شدکه چتر حمایتی دولت در خصوص بیمه بازنشستگی،تامین اجتماعی و... افزایش یابد که به معنای باری مضاعف بر دوش بخش اقتصادی دولت است که با وجود 47 درصد سالمند در 80 سال آینده بخش عظیمی از قوای اقتصادی کشور مصروف تامین هزینه های حمایتی مذکور خواهد شد.

این نکته را نیز باید مورد توجه قرار داد که پایین آمدن نرخ رشد جمعیتی به معنای کاهش نیروی کار است و این به معنای وارد کردن نیروهای کار و تکنسین ها از سایر کشورهای جهان است که خود راه دیگری برای گسترش فرهنگ بیگانه در کشور خواهد بود و علاوه بر این نکته باید به خروج ارز و تبعات اقتصادی آن نیز توجه کرد.

***رشد جمعيت ايران 34 سال ديگر به صفر مي‌رسد

در همين حال مدير كل دفتر آمار و اطلاعات جمعيتي و مهاجرت ثبت احوال در مصاحبه با ايلنا گفت: پيش بيني مي‌كنيم در سال 1410 تا سال 1420 اگر رشد جمعيت از اين مقدار كمتر نشود، جمعيت كشور در نهايت به صد ميليون نفر افزايش يابد و سپس متوقف خواهد شد و به رشد جمعيتي صفر خواهد رسيد. در واقع براي سال 1425 با شرايط موجود رشد جمعيتي صفر را پيش بيني مي‌كنيم.

***سياست‌هاي افراطي كاهش جمعيت ساختار جمعيت را به هم ريخت

در برنامه‌ريزي‌هاي انجام شده قرار بود در سال 90 نرخ رشد جمعيت كشور به 3.2 درصد برسد اما نرخ رشد جمعيت به سرعت كاهش يافت به طوري كه متوسط تعداد فرزند به سطح جانشيني يعني زير 1.2 رسيده و احتمال منفي شدن رشد جمعيت و بعد از آن به هم ريختن ساختار جمعيت وجود دارد.

***سياست اشتباه كنترل جمعيت و هشدارهاي رهبر معظم انقلاب

رهبر انقلاب با بیان انتقاد از تداوم سیاست کنترل جمعیت بیان داشتند: "در اوائل دهه هفتاد اجراي اين سياست بنابر مصالحي، صحيح بود اما ادامه آن در سالهاي بعد خطا بود."
رهبر معظم انقلاب هم با تعدیل جمعیتی در زمان حاضر مخالف بوده و در این زمینه در ديدار با كارگزاران نظام فرمایشاتی را بیان داشتند.ایشان در خصوص جمعیت فرمودند: "من این را همین جا عرض بکنم؛ جمعیت جوان و بانشاط و تحصیلکرده و باسواد کشور، امروز یکى از عاملهاى مهم پیشرفت کشور است.

در همین آمارهائى که داده میشود، نقش جوانهاى تحصیلکرده و آگاه و پرنشاط و پرنیرو را مى‌بینید. ما باید در سیاست تحدید نسل تجدیدنظر کنیم. سیاست تحدید نسل در یک برهه‌اى از زمان درست بود؛ یک اهدافى هم برایش معین کردند. آنطورى که افراد متخصص و عالم و کارشناسان علمىِ این قسمت تحقیق و بررسى کردند و گزارش دادند، ما در سال 71 به همان مقاصدى که از تحدید نسل وجود داشت، رسیدیم. از سال 71 به این طرف، باید سیاست را تغییر میدادیم؛ خطا کردیم، تغییر ندادیم. امروز باید این خطا را جبران کنیم. کشور باید نگذارد که غلبه‌ى نسل جوان و نماى زیباى جوانى در کشور از بین برود؛ و از بین خواهد رفت اگر به همین ترتیب پیش برویم؛ آنطورى که کارشناسها بررسى علمى و دقیق کردند. اینها خطابیات نیست؛ اینها کارهاى علمى و دقیقِ کارشناسى‌شده است. اگر چنانچه با همین وضع پیش برویم، تا چند سال دیگر نسل جوان ما کم خواهد شد - که امروز قاعده‌ى جمعیتى ما جوان است - و بتدریج دچار پیرى خواهیم شد، بنابراين مسئولان بايد با جديت در سياست كنترل جمعيت تجديد نظر كنند و صاحبان رسانه و تريبون از جمله روحانيون در جهت فرهنگ سازي اين موضوع اقدام كنند".

***جمعیت 150 میلیونی را اولین بار امام مطرح کردند

ايشان در بخش ديگري از فرمايشات خود در جمع كاگزاران نظام فرمودند: "بعد از گذشت چند سال، جمعیت کشور هم کاهش پیدا خواهد کرد؛ چون پیرى جمعیت با کاهش زاد و ولد همراه است. یک زمانى را مشخص کردند و به من نشان دادند، که در آن زمان، ما از جمعیت فعلى‌مان کمتر جمعیت خواهیم داشت. اینها چیزهاى خطرناکى است؛ اینها را بایستى مسئولین کشور بجد نگاه کنند و دنبال کنند. در این سیاست تحدید نسل حتماً بایستى تجدیدنظر شود و کار درستى باید انجام بگیرد. این مسئله‌ى افزایش نسل و اینها جزو مباحث مهمى است که واقعاً همه‌ى مسئولین کشور - نه فقط مسئولین ادارى - روحانیون، کسانى که منبرهاى تبلیغى دارند، باید در جامعه درباره‌ى آن فرهنگ‌سازى کنند؛ از این حالتى که امروز وجود دارد - یک بچه، دو بچه - باید کشور را خارج کنند. رقم صد و پنجاه میلیون و دویست میلیون را اول امام گفتند - و درست هم هست - ما باید به آن رقمها برسیم".

پس از فرمايشات مقام معظم رهبري بود كه دكتر محمد اسماعيل مطلق، مدير كل سلامت، خانواده، جمعيت و مدارس وزارت بهداشت با صدور بيانيه‌اي از صفر شدن رديف بودجه براي كنترل جمعيت خبر داد.

در بخشي از اين بيانيه آمده است: با توجه به رهنمودهاي مقام معظم رهبري در سال 1390 مبتني بر پرداختن به افزايش جميعت، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي همه برنامه‌ها را در راستاي پرداختن به اهداف سلامت خانواده‌ها و با توجه ويژه به سلامت مادران، نوزادان و كودكان و سلامت باروري منعطف نموده است. لذا در اين ارتباط اعتبار ذيل رديف 129000 با كد طبقه بندي 30306 براي كمنترل جمعيت در سال جاري حذف شده و صفر مي‌باشد.

***اقدامات عملي وزارت بهداشت براي افزايش جمعيت

بعد از انتشار بيانيه صفر شدن رديف بودجه كنترل جمعيت توسط وزارت بهداشت بود كه دكتر محمد اسماعيل مطلق در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران گفت: ما نه تنها در راستاي كنترل جمعيت برنامه‌اي نداريم بلكه برنامه ريزي‌هايي هم براي اقدامات تشويقي در خصوص افزايش باروري‌هاي ايمن در اين اداره انجام داده‌ايم.

 ما در اين اداره كل به سلامت باوروري و خانواده مي‌پردازيم و در واقع هيچ قانون، برنامه و يا مصوبه‌اي براي كنترل جمعيت در اين وزارتخانه وجود ندارد./ع

گزارش از ليلا علي ن‍ژاد
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۱
Iran (Islamic Republic of)
فرزانه صیفوری
۲۲:۰۶ ۰۶ بهمن ۱۳۹۷
باسلام و احترام
مسئول محترم دقبقا تعداد جمعیت جوان و تحصیلکرده در دولت هاشمی را می خواستم. پیدا نکردم. ایمیل کنید ممنون می شوم.
آخرین اخبار