باشگاه خبرنگاران جوان؛ عرفانه نعمتیان - به گفته محسن کریمی سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری، تالاب بین‌المللی چغاخور و اراضی حاشیه آن، با مختصات جغرافیایی ۳۱ درجه و ۵۴ دقیقه تا ۳۱ درجه و ۵۶ دقیقه عرض شمالی و ۵۰ درجه و ۵۲ دقیقه تا ۵۰ درجه و ۵۶ دقیقه‌ی طول شرقی در قسمت شرق استان و در ۶۰ کیلومتری جنوب شهرکرد (مرکز استان) قرار دارد.

وی افزود: حوضه آبریز این تالاب بین عرض جغرافیایی ۳۱ درجه و ۵۰ دقیقه و ۴۸/۱۳ ثانیه تا ۳۱ درجه و ۵۷ دقیقه و ۱۴/۹ ثانیه عرض شمالی و طول ۵۰ درجه و ۴۸ دقیقه و ۲۵/۲۱ ثانیه تا ۵۰ درجه و ۵۷ دقیقه و ۱۲/۲۶ ثانیه طول شرقی و از شمال تا جنوب شرقی تالاب کشیده شده است.

کریمی اضافه کرد: در یک نگاه کلی فرم توپوگرافی دریاچه و اراضی اطراف آن به گونه‌ای است که چاله و دشت میانه کوهی را ایجاد کرده و ارتفاعات بر آفتاب در شمال، شاپورناز در غرب و کلار در جنوب دورتادور آن را احاطه کرده‌اند.

وی بیان داشت: خط‌الرأس این ارتفاعات حوضه آبریز چغاخور را شکل می‌دهد. این ارتفاعات در ناحیه کوهستانی زاگرس واقع گردیده و درنتیجه فعالیت‌های تکتونیکی شکل‌گرفته‌اند و تقریباً تمامی جهات اطراف دریاچه را محاصره کرده‌اند.

کریمی اضافه کرد: در یک نگاه کلی تالاب چغاخور یکی از ۱۰۵ تالاب مهم کشور برای پرندگان آبزی و یکی از مناطق IBA در ایران محسوب می‌شود. مطابق طبقه‌بندی تالاب‌های مهم کشور، این تالاب در جایگاه ششم قرار دارد و با توجه به این که تعداد قابل توجهی از گونه‌های پرنده در خطر تهدید جانی و یک درصد از گونه‌های منطقه جغرافیایی زیستی یا مسیر مهاجرت آنها را نگه‌داری می‌کند، حائز این اهمیت شناخته شده است.

وی افزود: با توجه به غنای تنوع زیستی و سایر ارزش‌ها در سال ۱۳۷۸ به منطقه شکارممنوع و در سال ۱۳۸۹ ثبت تالاب‌های بین المللی رامسرگردید.

کریمی تصریح کرد: این تالاب از نظر شرایط بین المللی، به عنوان بیست و سومین تالاب بین المللی ایران در فهرست تالاب‌های عضو کنوانسیون رامسر و در ذخیره‌گاه زیست‌کره تنگ صیاد- سبزکوه واقع شده است. تالاب چغاخور طی سه نوبت (۳۰/۹/۸۴ و ۱/۳/۹۱ و ۲۷/۵/۹۷) به عنوان منطقه شکارممنوع و در سال ۱۳۸۹ به عنوان تالاب بین المللی پذیرفته شد.

وی گفت: مساحت بخش آبی تالاب ۱۵۰۰ هکتار و منطقه شکار ممنوع آن ۲۴۳۰ هکتار و مساحت حوضه آبریز آن ۱۱۳۰۰ هکتارمی باشد.

کریمی افزود: متوسط طول تالاب چغاخور ۵۴۰۰ متر و عرض آن نیز بین ۲۵۰ تا ۴۰۰ متر در بخش‌های مختلف متغیر است. عمق تالاب بین ۳ تا ۶ متر متغیر می‌باشد.

وی گفت: حداکثر و حداقل ارتفاع تالاب نسبت به سطح دریا به ترتیب ۲۲۷۷ و ۲۲۷۱ متر می‌باشد.

کریمی اظهار داشت: براساس روش اقلیم شناسی دومارتن اقلیم منطقه نیمه خشک می‌باشد.

وی تصریح کرد: میانگین بارندگی بلند مدت ۵۱۸ میلیمتر، متوسط دمای سالانه حدود ۵/۱۰ درجه سانتی‌گراد می‌باشد. سردترین ماه سال با متوسط ۹/۷- درجه سانتی‌گراد در دی ماه و گرم‌ترین ماه سال با متوسط حداکثر حدود ۲/۳۱ درجه سانتی‌گراد در تیر ماه می‌باشد.

کریمی خاطر نشان کرد: بر اساس مطالعات انجام شده در این تالاب ۱۲۱ گونه گیاهی شناسایی شده است.

وی بیان داشت: از انواع آنها می‌توان هزارنی، ۶ گونه جگن، ۵ گونه سازو، قاشق واش، ۵ گونه هفت بند، سیزاب جویباری، یال اسبی را نام برد. وجود گیاهان بن در آب (مانند سازو) همچون یک بیوفیلتر برای تالاب عمل می‌کنندو حد فاصل تالاب و اراضی کشاورزی قرار گرفته‌اند. گونه‌های غوطه ور (مانند هفت بند) در ارائه خدمات اکوسیستمی تالاب نقش مهمی دارد.

کریمی گفت: پرندگان: از ۴۷ گونه نام برده شده در تالاب چغاخور ۲۸ گونه مهاجر، ۱۸ گونه مهاجر و بومی و یک گونه بومی می‌باشد. از انواع گونه‌های مهاجر می‌توان به اردک ارده‌ای، گیلار، خوتکای ابرو سفید، اردک تاجدار، اردک بلوطی اشاره کرد. از انواع مهاجر و بومی فیلوش، نوک پهن، کشیم بزرگ و کوچک را می‌توان نام برد. لازم به یادآوریست با توجه به تغییرات اقلیمی ایجاد شده و اقدامات حفاظتی انجام شده در حال حاضر ۵۷ گونه پرنده در تالاب شناسایی شده است.

وی افزود: هم چنین در این تالاب ۱۱ گونه ماهی شامل ماهی گورخری، سیاه ماهی، شاه کولی، حداقل ۳ گونه دوزیست و ۷ گونه خزنده شناسایی شده است.

کریمی اضافه کرد: منابع اصلی آب تالاب آب‌های زیرزمینی با منشأ کارستیک، رواناب‌های سطحى از حوضه آبریز و بارندگی می‌باشد. همچنین‌ای تالاب از نوع لاکوسترین (دریاچه‌ای) است. ۱۱ چشمه در ضلع جنوبی تالاب وجود دارد که تامین کننده آب تالاب می‌باشند. این چشمه‌ها عبارتند از: چشمه گلوگرد، تنگ سیاه، متویی، ساکی آباد، خدرآباد، سیف آباد، آوردگان، سنگ چین، دستگرد، حاج علی، برد حیدر بک.

وی اظهار داشت: کارکرد‌های تالاب عبارتست از حمایت از تنوع زیستی آبزی منطقه، منظره و چشم‌انداز، تغذیه سفره آب‌های زیرزمینی، تعدیل آب و هوای پیرامون، کاهش آلودگی و جلوگیری از تشکیل یک کانون ریزگرد استانی و از جمله کارکرد‌های خدماتی آن می‌توان به اکوتوریسم، تفریحات، آموزش تحقیقات علمی و ارزش‌های فرهنگی و آبرسانی منطقه‌ای اشاره نمود.

کریمی افزود: انـواع پرنـدگان از جملـه فلامینگـو، پلیـکان، انـواع حواصیـل، کشـیم و گونـه هـای بـا ارزش جهانـی ماننـد خــروس کولــی دشــتی، عقــاب خالــدار بــزرگ، اردک مرمــری، اردک سرسـفید و اردک بلوطـی سـالانه بـرای زمسـتان گذرانـی یـا مهاجـرت تـالاب چغاخـور را انتخـاب میکننـد.

وی گفت: سـمور آبـی (شـنگ)، گربـه وحشـی و خـرس قهـوه‌ای از پسـتانداران منطقـه و انــواع مارهــا و قورباغــه و ماهیانــی چــون ماهــی کپــور و ماهــی اندمیــک گورخــری زاگــرس از گونــه هــای مهــم ایــن تــاالب هســت. پوشــش گیاهــی تــاالب و اراضــی پیرامونــی تحـت تاثیـر نظـام هیدرولوژیـک تـالاب قـرار داشـته و گیاهـان آب دوســت و آبــزی در آن غالــب اســت. ایــن تــاالب در اکوتوریســم، تامیـن معیشـت (دامـداری و زنبـورداری)، تامیـن آب، آمـوزش، تحقیقــات علمــی و فرهنگــی نقــش دارد.