باشگاه خبرنگاران جوان ؛ استان کوهستانی لرستان با ظرفیت ۴۶۰ هزار هکتار منطقه حفاظت شده و شکار و صید ممنوع با مساحتی معادل ۲۸ هزار و ۳۰۶ کیلومتر مربع در غرب ایران بعنوان یکی از استان‌های زاگرس نشین، رشد و ساماندهی چشمگیری در حوزه ارتقای سطح مناطق تحت مدیریت محیط زیست و حتی رشد جمعیت گونه‌های نادر داشته است.

این استان به واسطه ۳۵ قله بالای سه هزار و ۵۰۰ متر و شرایط اقلیمی چهار فصل یکی از پناهگاه‌های منحصر‌به‌فرد تنوع زیستی در سطح کشور به شمار می‌رود و بنا بر مطالعات کارشناسان به دلیل شاخص‌های جغرافیایی منحصر‌به‌فرد بیش از ۲۵ درصد تنوع زیستی کشور شامل ۳۶۸ گونه جانوری و یک هزار و ۷۰۰ گونه گیاهی در آن شناسایی شده است.

شرایط توپوگرافی و کوهستانی بودن وضعیت جغرافیایی لرستان و تنوع آب و هوایی نیز یکی از مزیت‌های تنوع زیستی این استان است، چنانکه کمترین ارتفاع استان در پلدختر با ۳۰۰ متر و بیشترین ارتفاع در اشترانکوه با چهار هزار و ۸۰ متر از سطح دریا است و این موضوع زمینه حضور گونه‌های جانوری از جمله پلنگ و همچنین چندین گونه جانوری اندمیک (منحصر‌به‌فرد) را در استان فراهم کرده است.

لرستان با واقع شدن میان رشته کوه‌های زاگرس نقش مهمی در اکوسیستم این منطقه و کشور دارد، به نحویکه از مجموع ۶ میلیون هکتار جنگل‌های زاگرس ۱.۲ میلیون هکتار آن در این استان قرار دارد.

حفظ و حراست محیط زیست در جوامع امروزی یکی از شاخص‌های توسعه پایدار است که خوشبختانه طی سال‌های گذشته به این مهم پرداخته شده است، بطوریکه وسعت مناطق تحت مدیریت لرستان چند برابر و تنوع جمعیت گونه‌های جانوری و گیاهی در این مناطق رشد قابل قبولی داشته است.

به گفته برخی کارشناسان، لرستان بعنوان ایرانی کوچک تقریبا تمام انواع آب و هوایی ایران را در فصول مختلف تجربه می‌کند که نتیجه این تنوع آب و هوایی، غنای گیاهی و جانوری است و اکثر گونه‌های کشور در این استان موجود هستند.

برخی از گونه‌های جانوری لرستان بعنوان گونه‌های چتری بیانگر تنوع زیستی بسیار متنوع این استان است و از طرفی جانورانی همچون سمندر لرستانی، انواع گربه سانان، وزغ لرستانی و سه گونه ماهی کور غار، گونه‌های منحصر به این استان هستند.

۱۵۰ گونه جانوری در لرستان شناسایی شده که از این تعداد پنج گونه جانوری شامل وزغ لرستانی، سمندر لرستانی و سه گونه ماهی کور غار به عنوان گونه‌های جانوری اندمیک ثبت جهانی شده است.

کل (پازن کوهی)، بز، خوک وحشی، پلنگ ایرانی، خرس قهوه‌ای، کفتار، گرگ، روباه معمولی، خرگوش، تشی، گربه وحشی، دلیجه، کلاغ نوک سرخ، کرکس، سارگپه پا بلند، عقاب طلایی، شاهین، بالابان، کبوتر چاهی، انواع سهره‌ها، شاه بوف، کبک، تیهو، کبوتر جنگلی، قمری، چرخ ریسک بزرگ، سنگ چشم خاکستری، کمر کلی، کمر کلی کوچک، چکاوک از مهمترین گونه‌های جانوری این استان بشمار می‌روند.

در شرایطی که لرستان دارای تنوع قابل توجهی از حیات وحش است و وجود امکانات لازم برای تداوم حیات آنان امری بدیهی به نظر می‌رسد، تغذیه مناسب حیات وحش استان در روز‌های سرد و برفی در زیستگاه‌های آنها امری بدیهی است.

تمهیدات لازم برای کمک رسانی و امداد به حیات وحش لرستان

مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: با توجه به شرایط جوی و بارش برف و برودت هوا در اکثر نقاط استان، امکان دارد گونه‌های جانوری وحشی به مناطق مسکونی در اطراف روستا‌ها و حتی بافت‌های شهری نزدیک شوند.

کامران فرمان پور افزود: از تمامی هم استانی‌ها و علاقمند به محیط زیست، تقاضا می‌شود در صورت مشاهده این موضوع، ضمن اطلاع به ماموران محیط زیست با شماره تماس شبانه روزی ۱۵۴۰ و یا مراجعه به نزدیکترین اداره یا پاسگاه محیط زیست، نهایت همکاری را برای جلوگیری از وارد آمدن هر گونه آسیب به این گونه‌های جانوری ارزشمند به عمل آورند.

وی ادامه داد: ادارات حفاظت محیط زیست در سطح استان در صورت لزوم همانند سال‌های گذشته، تمهیدات لازم را برای کمک رسانی و امداد به حیات وحش استان، انجام خواهند داد.

توزیع علوفه خشک در پناهگاه حیات وحش سفیدکوه لرستان

مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: در پی بارش برف و کولاک، علوفه خشک در پناهگاه حیات وحش سفید کوه ازنا توزیع شد.

فرمان پور افزود: با توجه به بارش شدید برف، برودت هوا در مناطق کوهستانی و پیشگیری از هرگونه مشکل برای حیات وحش با هدف تأمین منابع غذایی، برنامه توزیع علوفه و دانه در پناهگاه حیات وحش سفید کوه ازنا و سایر نقاط انجام شد.

وی با بیان اینکه علوفه کافی برای توزیع در مناطق تحت مدیریت استان تهیه شده است، گفت: علوفه دهی به حیات وحش در فصل زمستان و هنگام برف و کولاک برای تأمین تغذیه حیوانات انجام می‌شود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان بیان کرد: از عموم مردم درخواست می‌شود با توجه به شرایط نامساعد جوی، در صورت نزدیک شدن پرندگان و پستانداران به کنار جاده یا مناطق مسکونی حاشیه شهر به خصوص اماکن روستایی، با خودداری از آزار یا کشتن آنها، با سامانه ۱۵۴۰ تماس بگیرند و مأموران محیط زیست را از ورود جانواران به محل سکونت خود آگاه کنند.

فرمان پور با هشدار به متخلفان زیست محیطی گفت: اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان تعداد ماموران یگان حفاظت در مناطق کوهستانی، ارتفاعات و زیستگاه‌های حساس را افزایش داده تا علاوه بر حفاظت از گونه‌های جانوری از بروز هرگونه تخلف زیست محیطی جلوگیری کنند.

تامین غذای حیات وحش در ایام سرد سال

مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: هر ساله برودت و سرمای هوا باعث می‌شود حیات وحش در ارتفاعات دسترسی کمتری به علوفه داشته و ناچار به حرکت به سمت دامنه‌ها و مناطق پایین‌تر شوند که ممکن است تهدید‌هایی برای حیوانات به همراه داشته باشد.

فرمان پور اضافه کرد: در زمان پایین آمدن حیات وحش از ارتفاعات ممکن است در معرض خطر مواجهه با شکارچیان غیرمجاز، برخورد با وسایل نقلیه و ورود به روستا‌ها و مکان زندگی روستائیان شوند که باعث تهدید برای آنها می‌شود.

وی اظهار داشت: توزیع علوفه بین مناطق به منظور پیشگیری از خطرات احتمالی برای حیات وحش در ایام سرد سال در دستور کار قرار می‌گیرد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان با بیان اینکه تعداد روستا‌های استان در مناطق گذر حیات وحش زیاد است ادامه داد: در این راستا جهت ممانعت از حضور حیات وحش در مناطق زندگی روستائیان هنگام سرما و نبود مواد غذایی، حفاظت محیط زیست علوفه مورد نیاز را توزیع می‌کند.

فرمان پور با اشاره به پراکندگی مناطق در سطح استان و احتمال گرفتاری حیات وحش در مناطق پرخطر عنوان کرد: محیط بانان استان با فداکاری و تلاش شبانه روزی در جهت حراست و حفاظت از حیات وحش تلاش می‌کنند.

وی با اشاره به توزیع علوفه خشک در پناهگاه حیات وحش سفیدکوه یادآور شد: به منظور تامین غذای حیات وحش علوفه خشک در پناهگاه سفیدکوه لرستان توزیع شد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان اظهار داشت: با توجه به بارش شدید برف و برودت هوا در مناطق کوهستانی به منظور پیشگیری از هرگونه مشکل برای حیات‌وحش جهت تامین منابع غذایی، برنامه توزیع علوفه در پناهگاه سفیدکوه ازنا و سایر نقاطی که امکان حضور حیات وحش وجود دارد، توسط محیط بانان استان صورت گرفت.

فرمان پور گفت: علوفه کافی جهت توزیع در مناطق تحت مدیریت استان تهیه شده است و در مواقع ضروری که حیات وحش با مشکلی در این زمینه رو‌به‌رو شوند توسط محیط بانان در این زیستگاه‌ها توزیع می‌شود.

وی با هشدار جدی به متخلفان زیست محیطی، گفت: اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان ضمن اقدام به افزایش تعداد ماموران یگان حفاظت در مناطق کوهستانی، ارتفاعات و زیستگاه‌های حساس و همچنین با هوشمندسازی مناطق حفاظت شده استان، در صورت مشاهده و یا گزارش هرگونه آسیب به حیات وحش، با متخلفین برخورد قاطع و قانونی خواهد کرد.

رصد مناطق تحت مدیریت لرستان در قالب ۲۰ تیم حفاظتی

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی حفاظت محیط زیست لرستان گفت: در روز‌های سرد سال به دلیل کمبود تغذیه در زیستگاه‌های حیات وحش ممکن است این گونه‌های جانوری به سمت مناطق مسکونی حرکت کنند که در این صورت مخاطراتی برای حیات وحش و جوامع محلی خواهد داشت.

محمدنبی حسنوند افزود: با توجه به اینکه حرکت حیات وحش به سمت مناطق مسکونی خطرات ۲ طرفه ایجاد می‌کند با اعلام هشدار‌های لازم و لزوم رعایت موارد حفاظتی به جوامع محلی در خصوص سعی در حفاظت این گونه‌های جانوری شده است.

وی با بیان اینکه ایجاد استرس برای حیات وحش تهدیداتی برای جوامع محلی در پی خواهد داشت؛ اظهار داشت: بر این اساس به جوامع محلی تاکید شده است از دادن غذا به حیوانات خودداری شود، چراکه علاوه بر اینکه خطراتی برای افراد به دنبال خواهد داشت، باعث بروز بیماری در حیات وحش نیز خواهد شد.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی حفاظت محیط زیست لرستان با تاکید بر ممنوعیت دادن غذا به حیات وحش عنوان کرد: در موارد خاص اداره کل حفاظت محیط زیست اقدام به تغذیه رسانی به حیات وحش به ویژه علف خواران کرده و با ساز وکار‌های لازم و رعایت اصول ایمنی جهت پرهیز از آسیب به زیستگاه وحیات وحش تغذیه لازم در اختیار حیات وحش قرار خواهد گرفت.

حسنوند ادامه داد: در این راستا امسال در مناطق پناهگاه حیات وحش سفیدکوه ازنا علوفه بهداشتی ومورد تایید توزیع شده است.

وی گفت: با توجه کاهش دما و سرمای هوا طی روز‌های اخیر افزایش گشت و کنترل در سطح مناطق تحت مدیریت انجام شده و تمام شهرستان‌ها و مناطق در قالب ۲۰ تیم در این ایام مستمر است.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی حفاظت محیط زیست لرستان افزود: همچنین هشدار‌های لازم بصورت حضوری به جوامع محلی و دهیاری‌ها جهت رعایت نکات ایمنی وعدم آسیب رسانی به حیات وحش داده شده و توسط رسانه‌های سراسری در این زمینه اطلاعیه‌هایی نیز صادر شده است.

حسنوند با اشاره به توزیع ۲ تن علوفه در مناطق تحت مدیریت استان افزود: به منظور حفاظت از حیات وحش استان شکارچیان متخلف دستگیر و به مراجع قضایی معرفی شدند.

وی با اشاره به تشکیل تیم واکنش سریع در اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان اظهار داشت: برای جلوگری از بروز خطرات احتمالی در داخل شهر‌ها یا مناطق نزدیک به زیستگاه‌های حیات وحش تیم‌های حفاظتی مجهز به تجهیزات لازم شبانه روزی فعال شده است که تاکنون خوشبختانه هیچ موضوعی مبنی بر حضور حیات وحش در مناطق مسکونی نشده است.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی حفاظت محیط زیست لرستان با اشاره به بارندگی‌های اخیر گفت: در حال حاضر مناطق تحت مدیریت استان در شرایط خوبی برای تغذیه حیات وحش قرار دارند و بارندگی‌ها نقش مهمی در تامین منابع آبی و غنی شدن این منابع داشته‌اند و فاکتور حیاتی در ماندگاری حیات وحش در زیستگاه‌ها دارند.

حسنوند افزود: با تلاش‌های انجام شده وضعیت جمعیتی حیات وحش استان در شرایط مطلوبی قرار دارد و خوشبختانه از ورود هر گونه بیماری جلوگیری شده است.

سرشماری حیات وحش در ۲۲ منطقه تحت مدیریت استان انجام شده است

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی حفاظت محیط زیست لرستان گفت: سرشماری حیات وحش این استان با اولویت گونه‌های علف خواران شاخص کَل، بز، قوچ و میش با حضور تیم‌هایی از مجموعه محیط بانان، کارشناسان و مدیران مربوطه در حال انجام است.

حسنوند با بیان اینکه در این سرشماری جمعیت گونه‌های رصد شده حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد افزایش داشته است، بیان کرد: سرشماری پاییزه حیات وحش هر ساله در مناطق تحت مدیریت، شکار ممنوع و زیستگاه‌های حساس استان با هدف پایش و برآورد جمعیت گونه‌های علف خوار و شاخص انجام می‌شود.

وی اظهار داشت: این سرشماری هرساله آذرماه به منظور احصای حداقل جمعیت گونه‌های علف خوار شاخص، بررسی روند جمعیتی، امنیت و ارزیابی کیفیت زیستگاه با توجه به وضعیت جوی و اقلیمی استان در دستور کار قرار می‌گیرد.

حسنوند عنوان کرد: در این سرشماری، پایش با استفاده از تجهیزات لازم از جمله جی پی اس (مکان یابی)، دوربین چشمی، تلسکوپ و پهپاد در گذرگاه‌های مورد نظر انجام می‌شود و گونه‌های شاخص حیات وحش از جمله کل، بز، قوچ و میش شمارش شد.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی حفاظت محیط زیست لرستان تاکید کرد: عمده‌ترین مناطق پایش حیات وحش و گونه‌های شاخص استان مناطق تحت مدیریت، شکار ممنوع و در مواردی زیستگاه‌های حساس استان هستند که امسال شاخص‌ترین مناطق حفاظت شده در این سرشماری سفید کوه خرم اباد و سفید ازنا؛ اشترانکوه بود که به لحاظ جمعیتی در شرایط مطلوبی بودند..

حسنوند افزود: با توجه به مشاهدات انجام شده و رصد‌های دوره‌ای از مناطق تحت مدیریت استان، جمعیت حیات وحش و گونه‌های شاخص افزایش یافته که ناشی از عوامل متعددی از جمله اقدامات حفاظتی، امنیتی و برنامه ریزی دقیق، همراهی و همدلی جوامع محلی و مردمی و حمایت انجام شده از گونه‌های شاخص است.

وی اظهار داشت: نتایج داده‌های حاصل از سرشماری در برنامه ریزی‌های آینده برای حفاظت، ارتقای امنیت و افزایش جمعیت گونه‌های شاخص در دستور کار قرار خواهد گرفت.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی حفاظت محیط زیست لرستان گفت: تاکنون بیش از یکهزار و ۷۵۰ گونه گیاهی در استان شناسایی، گزارش و ثبت شده است که تعداد بسیاری از آنها بومی، اندمیک و خاص استان هستند، همچنین ۲۳۸گونه پرنده، ۴۴ گونه پستاندار، ۵۵ گونه خزنده، پنج گونه دوزیست و حدود ۲۰ گونه ماهی در رودخانه، تالاب و دریاچه‌های کوهستانی لرستان شناسایی و ثبت شده‌اند.

حسنوند افزود: سازمان محیط زیست کشور و به تبع آن لرستان همواره تلاش می‌کنند با جلوگیری از تخریب و هدر رفت منابع طبیعی و حیات وحش، نمونه‌هایی از این مواهب الهی را به شکل طبیعی و بکر جهت استفاده‌های مختلف و نسل‌های آتی، تحت حفاظت و حمایت خود قرار دهند به نحوی که تاکنون توانسته‌اند ۱۱.۳۷ درصد از کل مساحت استان را تحت عناوین اثر طبیعی – ملی (غار ماهی کو ر)، پناهگاه حیات وحش سفیدکوه ازنا - دورود و سمندرلرستانی یک (وژن آب بخش پاپی)، مناطق حفاظت شده (اشترانکوه، سفید کوه خرم آباد، قالیکوه الیگودرز و شادابکوه پلدختر) ثبت کنند و با توجه به ضوابط قانونی به صورت مستقیم مدیریت نمایند.

وی اظهار داشت: همچنین برنامه ریزی لازم به منظور احیای زیستگاه‌ها و زیست بوم‌های استان در اولویت کاری قرار گرفت و با ارسال طرح و پیشنهاد‌های تخصصی جهت ارتقا و افزایش سطح حفاظتی مناطق شکار ممنوع (حدود ۸۳/۴ درصد) به سازمان متبوع جهت سیر مراحل قانونی، اقداماتی انجام شده است و در صورت تصویب و ثبت پیشنهادات ارسالی، سطح مناطق تحت مدیریت محیط زیست استان به ۲۲/۱۶ درصد افزایش خواهد یافت.

وی گفت: همچنین در این راستا شناسنامه مناطق تحت مدیریت و مناطق شکار و صید ممنوع استان تهیه شده است.

منبع: ایرنا