علیرضا شریفی یزدی، روانشناس اجتماعی و عضو هیات علمی دانشگاه با بیان اینکه بررسی خشونت بدون در نظر گرفتن قشربندی اجتماعی، یک تحلیل ناقص خواهد بود، گفت: عوامل ایجاد خشونت در طبقات فرودست، میان‌دست و فرادست جامعه متفاوت است. برای مثال، در جوامعی که شکاف طبقاتی عمیق‌تر می‌شود، احساس بی‌ثباتی اقتصادی در میان طبقات پایین افزایش یافته و این امر مستقیماً به افزایش رفتار‌های خشونت‌آمیز منجر می‌شود.

اقتصاد نقش کلیدی در وقوع خشونت دارد

وی با تاکید بر اینکه اقتصاد نقش کلیدی در وقوع خشونت دارد، اظهار داشت: زمانی که ابتدایی‌ترین نیاز‌های انسان با درآمد‌ها همخوانی نداشته باشد، جامعه در معرض تنش دائمی قرار می‌گیرد. این تنش، افراد را در موقعیت‌های ناپایدار روانی قرار می‌دهد، به‌گونه‌ای که ممکن است یک جرقه ساده به خشونت فردی یا حتی ناآرامی‌های اجتماعی گسترده تبدیل شود.

شریفی یزدی گفت: در گذشته، اخبار مربوط به خشونت با تأخیر و محدودیت بیشتری منتشر می‌شد، اما امروزه به دلیل گسترش شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های نوین، انتشار سریع این اخبار باعث تکرار و تشدید خشونت در جامعه می‌شود. تحقیقات جهانی نشان داده است که وقتی اخبار خشونت‌آمیز یا خودکشی به‌طور گسترده پوشش داده می‌شود، میزان این رفتار‌ها در جامعه افزایش می‌یابد.

رسانه بدون سوگیری خبر خشونت را منتشر کند

وی با تاکید بر اینکه رسانه‌ها به عنوان رکن چهارم دموکراسی باید در نحوه انتشار اخبار خشونت‌آمیز دقت کنند، تصریح کرد: نخستین وظیفه آنها ارائه واقعیت بدون سوگیری است. دومین وظیفه، تحلیل این رخداد‌ها به جای صرفاً انتقال آنهاست. رسانه‌ها نباید تنها به انتشار اخبار خشونت‌آمیز بپردازند، بلکه باید به دلایل بروز این خشونت‌ها، راهکار‌های پیشگیری و پیامد‌های اجتماعی آن را نیز بپردازند.

این روانشناس افزود: تجربه‌های جهانی و پژوهش‌های علمی بیانگر آن است که مجازات‌های شدید، تأثیر بازدارندگی چندانی ندارند. برای مثال، در کرمان گروهی که مرتکب جنایت‌های هولناک شدند، به سرعت محاکمه و در ملأ عام اعدام شدند، اما ۴۸ ساعت بعد همان جنایت دوباره تکرار شد. بررسی‌ها نشان داد که برخی از عاملان جرم جدید، خود شاهد اعدام مجرمان قبلی بودند و صرف مجازات شدید، مانع از تکرار جرم نمی‌شود.

عضو هیات علمی دانشگاه تقویت رویکرد‌های تربیتی، آموزشی، تشویق رفتار‌های مثبت و افزایش احساس امنیت در جامعه را راهکار‌های موثرتری در کاهش جرم و خشونت دانست.

شریفی یزدی ادامه داد: بهبود شرایط اقتصادی و کاهش نابرابری‌ها از طریق سیاست‌های حمایتی و اشتغال‌زایی، مدیریت نحوه بازنمایی خشونت در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، تقویت سیستم‌های آموزشی و فرهنگی برای افزایش مهارت‌های کنترل خشم و مدیریت تعارض و استفاده از روش‌های اصلاحی و تربیتی به جای تمرکز صرف بر مجازات‌های سنگین می‌تواند راهکار مناسبی باشد؛ چراکه جامعه‌ای که امنیت اقتصادی، اجتماعی و روانی بیشتری داشته باشد، کمتر دچار خشونت خواهد شد.

منبع: ایرنا