بعد از گذشت چندین سال چشم انتظاری بالاخره هندی ها برای توسعه و تجهیز بندر شهید بهشتی چابهار  پای کار آمدند و در قالب یک قرارداد ۱۰ ساله اقدام  به  تجهیز و تکمیل بندر شهید بهشتی چابهار کردند.

گفتنی است، سال ۹۵ قرارداد تأسیس دالان تجاری ایران، هند و افغانستان تحت عنوان توافق نامه چابهار، بین این سه کشور امضاء شد و براساس این توافقنامه، اپراتوری بندر شهید بهشتی چابهار به شرکت IPGL هند واگذار شد.بر پایه این قرارداد بخشی از ترمینال های کالاهای عمومی و کانتینری بندر شهید بهشتی چابهار به مدت ۱۰ سال در اختیار طرف هندی قرار می گیرد.

طرف هندی به منظور تجهیز و توسعه بندر شهید بهشتی چابهار، به میزان ۱۲۰ میلیون دلار در تامین تجهیزات راهبردی بندر و همچنین بیش از ۲۵۰ میلیون دلار در زیر ساخت های حمل ونقلی چابهار تامین اعتبار خواهد کرد.

دی ماه سال ۹۷ دفتر شرکت هندی IPGL به صورت رسمی در منطقه آزاد چابهار اجرای قرارداد فعالیت موقت خود را به مدت دو سال در بندر شهید بهشتی شروع کرد تا در صورت انجام تعهداتش از جمله تجهیز بندر با تجهیزات مورد نیاز، وارد پروسه قرارداد ۱۰ ساله با سازمان بنادر و دریانوردی شود.

اما پس از گذشت این مدت زمان، هندی ها حاضر به انعقاد قرارداد بلند مدت نبودند  هر چند در این مدت ۶ دستگاه جرثقیل دروازه ای از تجهیزات بندری مورد قید شده در قرارداد که از تکالیف هندی ها بود وارد بندر شهید بهشتی چابهار شد.

براساس این گزارش پیشینه حضور هندی ها در بندر چابهار به دهه ۸۰ شمسی بر می گردد براساس توافقات میان دولت ایران و هند ، این کشور متعهد به توسعه و سرمایه گذاری روساختی و زیرساختی بندر چابهارشد و قرار بود ۲۲۰ میلیون دلار سرمایه گذاری توسط طرف هندی در این بندر صورت گیرد اما شاهد بودیم در ۲۰ سال گذشته کمتر از یک پنجم این میزان اتفاق افتاده و حتی تجهیزات راهبردی موردنیاز در این بندر را نیز تامین نشده است.

بالاخره بعد از گذشت چندین سال از وعده های چندین باره از سوی مسئولان حوزه بندری این قرارداد  در اواسط اردیبهشت ماه بین وزرای راه وشهرسازی ایران وهند به امضاء رسید.

توسعه روابط بین ایران و هند با انعقاد تفاهم نامه بندری

در این مراسم مهرداد بذرپاش وزیر راه وشهرسازی گفت:  رقم قرارداد با هندی‌ها برای اپراتوری بندر شهید بهشتی افزایش یافت چراکه پیش از این مبلغ قرارداد سرمایه‌گذاری هند ۸۶ میلیون دلار بود که به ۱۲۰ میلیون دلار افزایش پیدا کرد و با خط اعتباری به مبلغ ۲۵۰ میلیون دلار، مجموعا به ۳۷۰ میلیون دلار تامین منابع مالی افزایش پیدا کرده است و امیدواریم این عدد افزایش پیدا کند. این یک شروع است برای روابط بیش از پیش بین دو کشور و امیدواریم با این قرارداد شاهد توسعه روابط ایران و هند باشیم.

وزیر راه و شهرسازی گفت: پیش از این در نشست سه‌جانبه بین ایران - هند - روسیه، نقشه کلان‌پروژه ایران‌راه ارائه شده بود. توافقی که به‌دنبال این نقشه انجام شده بود گواه تلاش برای توسعه روابط ترانزیتی است.

اعتماد کامل بین ایران وهند برقرار شد

وی با بیان اینکه ما از این توافق راضی هستیم و به هند اعتماد کامل داریم، گفت: ما هند را یکی از اقتصاد‌های بزرگ دنیا می‌دانیم. توافق با کشور هند از برنامه‌های ایران است. همانطور که جناب وزیر هند اشاره کردند، این قرارداد شروعی برای ادامه‌دار بودن توسعه تجارت و ارتباط بین دو کشور است.

وی همچنین از راه‌اندازی کشتیرانی مشترک ایران و هند خبر داد و گفت: در کنار توسعه زیرساخت‌های کریدوری در بخش‌های ریلی، جاده‌ای و بندری، توسعه ناوگان را هم برای تسهیل تردد کالا در دستور کار قرار دادیم؛ از این رو خط کشتیرانی خط کانتینری بین دو کشور برقرار است و پیشنهاد ایجاد کشتیرانی مشترک ایران و هند را مطرح کرده‌ایم که به زودی رسمی می‌شود.

وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه بخش اعظم ترانزیت جنوب کشور در حال حاضر از بندر شهید رجایی بندرعباس اتفاق می‌افتد، گفت: البته قبل از این قرارداد هم خط کانتینری بین ایران، چین و هند در جریان بوده و در سال ۱۴۰۲ میزان ترانزیت این خط بیش از ۱۵۴ درصد رشد داشته است. اما با توسعه بندر چابهار، این بندر هم به قطب ترانزیتی تبدیل می‌شود.

در خصوص مزایای انعقاد قرارداد بندری بین ایران و هند مسعود پل مه دبیر انجمن کشتیرانی در گفت وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به به مزیت هایی که بندر چابهار برای طرفین بویژه هند برای توسعه تجارت خارجی خود با کشورهای آسیای میانه، افغانستان و بویژه روسیه دارد گفت:  از طرفی کشور هند بواسطه تعاملات تجاری بالا و شایان توجه که با آمریکا دارد به طورقطع دور از ذهن نیست که تحت فشارهای کشور آمریکا آنطور که باید و شایسته حضور فنی مالی و اقتصادی در چابهار باشد ظهور پیدا نکرده است.

وی اظهار کرد:  برای اینکه فعالیت اقتصادی در بندر چابهار گسترش پیدا کند مستلزم این است که طرفین اطمینان خاطر از ثبات و  برگشت سرمایه گذاری در آن منطقه داشته باشند تاکنون دو بار قرار بر انعقاد قرارداد ۱۰ ساله بین ایران و هند بوده که طرف هندی متاسفانه در مرحله امضاء تکمیل نکرده که در این ماه بالاخره این مهم اتفاق افتاد، براساس این قرارداد هند مکلف به تامین تجهیزات بندری چابهار خواهد بود و به همین تناسب چون سرمایه گذاری ۲۲۰ میلیون دلاری در بندر چابهار تاثیرات مثبتی بر خدمات فنی بندر خواهد داشت قاعدتا باید به سمت خدمات بازرگانی پیش برود.

انتظار بخش خصوصی توسعه کمی و کیفی بندر چابهار است

دبیر انجمن کشتیرانی تصریح کرد: به فراخور این سرمایه گذاری طرف هندی از پیمانکار رده دوم که قطعا ایرانی خواهد بود استفاده خواهد کرد این حضوربخش خصوصی باعت گسترش اشتغال زایی در بندر چابهار و شکل گیری در آمدهای پایدار خواهد شد و در نهایت این بندر چون در منطقه محروم واقع شده است تاثیر مثبتی برای معیشت مردم منطقه نیز در پی خواهد داشت.

پل مه گفت:  در سال ۱۴۰۲ رکود کانتینری بندر چابهار نسبت به سال ۱۴۰۱ بیش از ۳.۵ برابر شده است در حال حاضر در بندر چابهار خط مستقیم مسیر ایران به هند و ایران به چین و بالعکس را داریم. حضور شرکت های کشتیرانی نشان از اهمیت لجستیکی این بندر خواهد داشت.

آغاز فصل جدیدی از روابط ایران و هند در چابهار

همچنین در خصوص مزایای انعقاد تفاهم نامه بین ایران وهند مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی اعلام کرده بود : این قرارداد سرمایه‌گذاری، آغاز فصل همکاری بسیار ارزنده به منظور تامین مالی از طرف دولت هند برای وزارت راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران خواهد شد. این مصداق بسیار مهم برای انجام کار اجرایی واقعی با کشورهای همسایه به خصوص کشور هند است.

 گفتنی است، هند به واسطه توافق بندر چابهار امکانی را برای توسعه سرمایه‌گذاری در سواحل جنوب شرقی کشور و انتقال کالاهای صادراتی خود از طریق این بندر به ایران، افغانستان و آسیای میانه فراهم می‌‌کند.

افزایش قابل توجه بهره‌وری از ظرفیت حمل و نقل دریایی در دریای عمان، بی‌نیاز شدن بسیاری از کشتی‌های تجاری از ورود به خلیج فارس، قرار گرفتن ایران در مسیر ترانزیتی هند تا آسیای میانه و در اهداف بلندمدت‌تر توسعه یافتن یکی از مناطق کم برخوردار ایران از جمله اهدافی است که می‌‌تواند در کنار به انجام رسیدن توافق بلندمدت چابهار برای کشور حاصل شود؛ مزایایی که با اهتمام ویژه دولت سیزدهم برای پیشبرد پیش‌نیازهای سیاسی و اقتصادی این همکاری همراه شده است. جذب سرمایه‌گذاری هند در این برنامه توسعه‌ای سبب خواهد شد که بندر چابهار از ظرفیت تخلیه و بارگیری حجم قابل توجهی در سال برخوردار شود در نهايت این همه حاصل اجرایی شدن توافقنامه‌ای خواهد بود که امید می‌‌رود زیر سایه تمرکز دولت بر بهره‌مندی کامل از ظرفیت مناسبات منطقه‌ای محقق شود.

خبرنگار: محبوبه کباری