این روز‌ها بحث دو زبانه شدن کودکان برای برخی از والدین موضوع قابل اهمیتی شده است و دوست دارند که فرزندشان از همان سنین خردسالی مسلط به زبانی غیر از زبان مادری باشد، اما روش‌های درست و اصولی این کار چیست؟ اصلاً برای آموزش فرزندمان سنین زیر چهارسالگی بهتر است یا کودکمان باید کمی بزرگتر شود و آموزش‌ها برای او شروع شود؟ آسیب‌های این نوع آموزش در چیست؟

والدین حواسشان به محتوای کارتون‌ها باشد

فارغ از سن شروع آموزش زبان برای کودکان بسیاری از کارشناسان معتقدند آموزش زبان از طریق نمایش کارتون‌ها و فیلم‌های زبان اصلی آسیب‌های فرهنگی جدی خواهد داشت. سبک زندگی، نوع پوشش، نحوه تعامل والدین با فرزندان، تعامل کودکان با یکدیگر و… از مواردی است که اغلب دارای تفاوت‌های متعدد در فرهنگ‌های مختلف است که نمایش این دست کارتون‌ها می‌تواند فرزند شما را دچار بحران هویتی و فرهنگی کند.

«سمیه شاه حسینی روانشناس و مدرس مهارت‌های زندگی» در مورد آموزش‌های دوزبانه شدن کودکان چنین می‌گوید:

در گذشته بسیاری از روانشناسان کودک معتقد بودند که از سن سه سالگی به بعد می‌شود که آموزش زبان دوم را برای کودکان شروع کرد، اما قائده آن به این صورت است که این آموزش در هر فردی متفاوت است. گاهی اوقات زود شروع کردن یک مسئله‌ای یا یک مهارتی در کودک باعث می‌شود که او از آن مهارت زده شود یا اینکه کامل و جامع آن را یاد نگیرد و یا نصفه و نیمه و دست و پا شکسته یاد بگیرد.

زبان دوم پس از یادگرفتن کامل زبان مادری

سوالی که در ذهن والدین است این است که بهترین زمان برای زبان آموزی زبان دوم چه زمانی است؟ این کارشناس در پاسخ می‌گوید:

بهترین زمان وقتی است که فرزند ما زبان اول یا همان زبان مادری خودش را (چه خواندن، چه نوشتن) به طور کامل یاد گرفته باشد. 

همه ما این را می‌دانیم که طوطی‌وار صحبت کردن با کامل و روان صحبت کردن یک زبان که اصول و قواعد آن را یاد گرفته باشیم بسیار متفاوت است.

بله این یک مسئله طبیعی است که ما یک سری اصطلاحات به زبانی غیر از زبان مادری را به کودک زیر سن سه، چهار سالمان آموزش دهیم و او بتواند آن اصطلاحات را حفظ شود و در محفظه ذهنی‌اش باقی بماند و ذخیره‌سازی شود و هر زمانی خواست آن بازیابی اطلاعات را در موردش انجام دهد ولی این بدان معنا نیست که کودک ما بتواند به آن زبان تسلط پیدا کند.

آموزش حرفه‌ای زبان دوم مسئله‌اش کاملا متفاوت از آموزش به زبان مادری و یک سری الفاظ و اصطلاحات است.

آموزش نهادینه پس از ۷ سالگی شروع می‌شود

سوال بعدی والدین درباره یادگیری زبان دوم کودکان این است که از چه سنی آموزش را شروع کنند که نتیجه بهتری بگیرند و این زبان دوم در ذهن فرزندشان نهادینه شود؟

این مشاور در پاسخ می‌گوید:

اگر بناست که آموزش زبان دوم به نحوی باشد که در ذهن فرزند ما بماند و نهادینه شود و کودک ما بتواند این زبان را در موقعیت‌های خاص خودش استفاده کند بهتر است که بعد از سن هفت سالگی باشد. یعنی زمانی که بچه ما کلاس اول ابتدایی را گذرانده و خواندن و نوشتن زبان مادری خودش را کاملاً یاد گرفته است. در این حالت ما می‌توانیم آموزش زبان دوم، سوم را برایش شروع کنیم. 

در سن سه، چهار سالگی ما به عنوان والدین فقط می‌توانیم یک سری اصطلاحات آن هم به نحوی که کودک ما زده نشود، دوست داشته باشد، ذوق یاد گرفتنش را داشته باشد و جایگزین زبان اولش نشود یاد دهیم.

روش‌ها را در شرایط خاص می‌توان تغییر داد

مورد بعدی که شاید در ذهنمان بوجود آید این است که در هر حالتی تماشای کارتون‌های آموزشی مناسب نیست یا استثنا‌هایی هم وجود دارد؟ 

شاه حسینی در‌پاسخ می‌گوید:

البته یک سری استثنا‌ها هم وجود دارد مثلا در مواردی ممکن است فردی بگوید شرایط زندگی ما به گونه‌ای است که قرار است در خارج از کشور زندگی کنیم، در اینجا دیگر زبان اول خیلی معنا پیدا نمی‌کند. اگرفردی چنین شرایطی داشته باشد در کنار آموزش حرفه‌ای و اصولی با قواعد درست وخاص خودش والدین کودک می‌توانند از سن سه، چهارسالگی کارتون‌هایی با محتوای مناسب سن، اعتقادات و فرهنگ خودشان برای او به نمایش بگذارند تا بتواند زبان مورد نظر را یاد بگیرد. لارم به ذکر است بگویم، چون کودکان درک وشناخت درستی از کلمات زبان دوم را ندارند، والدین در کنارش توضیحات کامل به او دهند که الان کلمه‌ای در کارتون استفاده شده است دقیقاً بجای چه کلمه‌ای بکار برده شده است. پس بهترین کار این است که زمانی که فرزند ما به درک کاملی از زبان اول رسید، آموزش زبان دوم و سوم را شروع کنیم. 

بطور کلی آموزش زبان دوم برای کودکانی که آموزش در مدرسه نداشته‌اند پسندیده نیست مگر در مواردی خاص.

از کتاب‌های آموزشی-تصویری استفاده کنید

در مواردی هم یک سری کتاب‌هایی برای کودک و نوجوان وجود دارد که آموزش زبان آموزی با شکل و تصویر است. یعنی در ابتدا تصویر را نشان می‌دهد بعد آموزش زبان. در سنین زیر چهار سالگی این روش درک بهتری می‌تواند داشته باشد تا کارتون‌های آموزشی.

 بطور کل در آموزش زبان‌هایی غیر از زبان مادری در ابتدا تصویرسازی مهم است نه آموزش طوطی‌وار که فرار است و در ذهن نمی‌ماند؛ و ماندگاری ندارد، باعث دلزدگی می‌شود و هم اینکه در آینده برایش قابل استفاده نخواهد بود. فیلم‌ها هم اگر به صورت آموزشی باشند قابل استفاده‌تر هست تا اینکه یک انیمیشن یا کارتون باشد که کودک هیچ درکی از اصطلاحات آن را ندارد و بجای اثر سازنده اثر مخرب دارند.

منبع: فارس