روزگاری که در هر کوچه و خیابان این شهر، خبری از چند نانوایی و نان‌های متنوع نبود، مردم برای تهیه نان رنج‌های بسیار می‌بردند.

تهیه نان با همه قداست و اهمیتش در فرهنگ ایرانی، همواره با دشواری‌هایی همراه بوده است و ایرانیان در دوره‌های مختلف تاریخی به آسانی به نان دسترسی نداشتند.

کارخیران با استناد به کتاب تاریخ نان در ایران نوشته دکتر فلور، ایرانشناس هلندی به مهمترین عواملی که دسترسی به نان را برای ایرانیان دشوار کرده بود اشاره می‌کند. دکتر فلور در کتاب تاریخ نان در ایران، سه عامل اصلی برای قحطی و دشواری دسترسی به نان باکیفیت معرفی کرده است. نخست؛ سختی و گرانی حمل و نقل. حمل و نقل در ایران همواره مشکلاتی داشت. یا جاده‌ای نبود و یا راه آنقدر ناهموار بود که گندم مناسب برای پخت نان همان در روستا‌ها و شهر‌های محل کشت گندم دپو و در نهایت فاسد می‌شد. در حالی است دیگر نقاط کشور با کمبود گندم دست و پنجه نرم می‌کردند.

علاوه بر ناامنی راه‌ها، سازماندهی خاصی هم درحوزه حمل و نقل وجود نداشت. حمل و نقل هم یا با چهارپایان انجام می‌شد؛ بنابراین موضوع مهمی مثل دسترسی به آرد مناسب و مثل دیگر کالا‌ها به قاطرچی‌ها مرتبط بود که معمولا خوش‌قول و پرکار نبودند. در نتیجه بار‌های بسیاری تا ماه‌ها جابجا نمی‌شد و سرنوشتی جز فاسد شدن برخی کالا‌ها مثل گندم در انتظار آن‌ها بود. ضمن اینکه گاهی قحطی‌ها موجب می‌شد مردم برای تامین غذا، حیواناتی مثل شتر را قربانی کنند که نتیجه آن کمبود وسیله حمل و نقل و در نهایت دامن زدن به قحطی در نقاط دیگری بود که به گندم دسترسی نداشتند. تا جایی که نیمی از مشکلات مربوط به حمل و نقل و راه‌ها بود.

وقتی شاه قاجار آرد را احتکار می‌کرد

فلور در کتاب تاریخ نان در ایران بی‌کفایتی شاهان و نظام فاسد دولتی را یک عامل دیگر برای مشکلات ایرانی‌ها در تهیه نان مناسب معرفی کرده است. کارخیران می‌گوید: در قحطی دوران احمدشاه قاجار، خود شاه یکی از محتکران بزرگ بود. او حاضر نشد گندم‌هایی که احتکار کرده بودرا عرضه کند. قاجار خود را تنها موظف به ارائه خدمات اجتماعی حداقلی می‌دانست و مسائل اقتصادی را به خوانین و حکومت‌های محلی واگذار کرده بود. نتیجه این امر، چیزی جز آشوب و قحطی نبود. دخالت دولت هم در چنینی شرایطی تنها به کنترل کردن آشوب‌ها ختم می‌شد که آنهم صرفا برای تضمین بقای خود بود و نه حل مشکلات مردم. حاکمان محلی نیز در این شرایط سخت مالیات بیشتری از مردم می‌گرفتند عامل مهم دیگر این بود که وقتی شاه، املاک و اراضی شاهی یا خالصه را می‌فروخت این املاک به دست خوانین می‌افتاد. آن‌ها هم به هنگام کشت گندم در این اراضی، تنها به فکر سود خود بودند.

این محقق و نویسنده از اقدام مثبت ناصرالدین‌شاه برای جلوگیری از احتکار گندم و کوتاه کردن دست دلالان می‌گوید: ناصرالدین‌شاه، اما پس از دو قحطی بزرگ آن دوران، در منطقه شاه‌عبدالعظیم سیلو ساخت. او اداره‌ای هم در وزارت مالیه به اسم اداره انبار غله دارالاخلافه راه‌اندازی کرد که به صورت موقت در کنترل اوضاع و کوتاه‌کردن دست دلالان تاثیرگذار بود. این انبار، آذوقه ۶ ماه مردم تهران را تامین می‌کرد و مدتی در برچیدن شبکه‌های احتکار و جلوگیری از گرانی قیمت نان موثر بود. هرچند پس از مدتی به دلیل نفوذ افراد سودجو مشکلات دوباره از نو ایجاد شد.

منبع: همشهری آنلاین

برچسب ها: نان ، تهران قدیم
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۳
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۱:۲۲ ۲۴ شهريور ۱۴۰۲
الان فقط نان نیست همه چی مشکل شده به برکت مسوولین بی سواد
Iran (Islamic Republic of)
عمار .
۱۲:۵۶ ۲۴ شهريور ۱۴۰۲
به نام خداوند جان و خرد : امروزه در عصر جدید با این همه مشکلات معضلات مشقات کاری دیگر کمتر کسی می تواند برود در صف نانوایی‌های مختلف بایستد تا نوبتش شود و نان گرم تازه خریداری کند باید دستورالعملی از تعاونی داران صنف نانوایان به تمامی نانوایان ایران اسلامی عزیزمان داده شود همچون آشپزخانه‌های غذای بیرون بر و سوپر مارکتی ها که پیک موتورسیکلت سوار دارند و غذای گرم و اجناس سوپرمارکتی را با یک تماس تلفنی به غذای بیرون برهای مختلف و سوپر مارکتی ها توسط پیک موتورسیکلت به درب منزلشان می آورند تحویل می دهند و کرایه پیک موتورسیکلتی و پول غذای بیرون بر و غیره... را درب منزل توسط دستگاه پوز کارت عابربانک و یا توسط تلفن بانک گوشی همراهشان پرداخت می کنند شود یعنی مردم باید از خرید کردن نان به صورت سنتی به صورت پیشرفته توسط پیک موتوری نان گرم تازه خود را از نانوایی‌های مختلف بتوانند خریداری درب منزلشان تحویل بگیرند نانوایان باید درب مغازه‌ای نانوایان چندین پیک موتورسیکلتی استخدام کنند داشته باشند تا فروششان و سود فروششان افزایش یابد مردم دیگر مثل قدیما حال حوصله وقت ندارند بروند نیم ساعت یا یک ساعت یا دوساعت یا سه ساعت درب نانوایی‌های مختلف داخل صف بایستند از پا کمر بی افتند برای خرید چند نان تازه گرم واقعاً نانوایان باید خودشان را از سبک سنتی فروشی و صف بستن مردم خارج کنند باید به سرعت پخت کنند و داخل مشما پلاستیک بگذارند و یک نفر از طریق تلفن سفارش بگیرد و به پیک موتورسیکلتیشان بدهند ببرد درب منزل مشتریانشان تحویل دهند یا درب اداره یا درب مغازه یا درب اماکن دیگر نام تازه و جرمشان را تحویل بگیرند هم زمان به آن دسته از مشتریانی هم که حضوری مراجعه می کنند به درب مغازه نانوایی‌های مختلف نان آنان را هم به سرعت بدهند نه اینکه همش در حال نالیدن باشند این نانوایی‌ها که ای آردکان کم است قیمت نان ارزان است سودی ندارد همش چرت پرت میگن کم کاری کم فروشی گران فروشی می خواهند بکنند و مثل قبل که آردشان ساماندهی نشده بود از فروش آرد آزاد هم سود بخورند باید نانوایی‌ها فعالیتشان در طی روز و شب بیشتر شود و پیک موتوری داشته باشند این را به تمامی اصناف مدیران مسولان تعاونی داران نانوایی‌های مختلف در سطح کشور ایران اسلامی عزیزمان بیان کنید و بگویید اینگونه باید نانوایهایتان از این به بعد فعالیت کنند . افتااااااااااااااااااااااااد حالا برو دو تا روشن شید التماس تفکر خردمندانه و عادلانه خداپسندانه و صلوات .
Iran (Islamic Republic of)
سید علیرضا سجادی
۱۳:۳۶ ۲۴ شهريور ۱۴۰۲
صدایت از جای گرمت بیرون میاد