پس از اعمال دور جدید تحریم‌ها و خروج آمریکا از برجام در زمان ریاست جمهوری ترامپ، تحریم‌ها بر شرکت‌های واردات محور تاثیر منفی گذاشت که یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش تولیدات صنعتی از سال ۹۷ تا ۹۸ بوده است.

بر اساس گزارش پژوهشکده پولی و بانکی، روند کاهش تولیدات صنعتی از سال ۹۷ تا فصل سوم سال ۹۸ ادامه داشت و از فصل چهارم ۱۳۹۸ رشد تولید بخش صنعت مثبت شد و در سال ۱۴۰۰ نیز ادامه پیدا کرد.

چون درجه وابستگی به واردات در بین صنایع و حتی شرکت‌های مختلف، متفاوت است، بدیهی است مشکلی مانند تحریم که واردات را مختل می‌کند بر روی صنایع وابسته‌تر اثر بیشتری دارد.

برای اینکه اثر واردات بر رشد تولید صنایع مشخص شود شرکت‌ها بر اساس درجه وابستگی به واردات (نسبت نهاده‌های وارداتی) به دو گروه واردات محور شدید و واردات محوری کم تقسیم شده‌اند و رشد تولید در این دو گروه در دوره‌های مختلف با هم مقایسه شده است.

در آبان تا اسفندماه ۱۴۰۰ در حالی رشد شرکت‌های با درجه واردات محوری بالا در بازه مثبت ۲.۶ تا ۴ درصد بوده، رشد سایر شرکت‌ها در بازه منفی ۱.۸ تا منفی ۳.۸ درصد بوده و روند نزولی داشته است.

در اردیبهشت و خرداد ۱۴۰۱ در حالی که رشد شرکت‌های کمتر وابسته به واردات منفی بوده، رشد تولید شرکت‌های واردات محور به طور متوسط بالای ۶ درصد بوده است.

با توجه به وضع محدودیت واردات کالا‌های نهایی که جایگزین داخلی دارند، تولید در شرکت‌های واردات محوری که عمدتا با محصولات وارداتی رقابت می‌کردند و حالا رقیبی ندارند به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش داشته است.

رشد تولید واردات‌محور به بالای ۱۵ درصد رسید

در تابستان ۱۴۰۱ نیز این الگو تکرار شد و در حالی که گروه شرکت‌های کمتر وابسته به واردات در این ماه رشد منفی و نزدیک به صفر داشتند، رشد شرکت‌های واردات محور به بالای ۱۰ درصد رسید. در مهرماه نیز اختلاف رشد این دو گروه بیشتر شد و در حالی که رشد شرکت‌های واردات محور روند صعودی و مثبت داشته و به بالای ۱۵ درصد رسیده است، رشد شرکت‌های دیگر منفی و نزولی بوده است.