به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، گرچه در نوشته‌های بزرگان و شخصیت‌های برجسته‌ پزشکی قدیم ایران، از جمله حکیم بوعلی سینا و اسمعیل جرجانی، اشاراتی وجود دارد که می‌تواند به‌عنوان اولین برداشت مبهم از مسئله‌ی انتقال اعضا باشد، ولی پیوند اعضا به مفهوم مدرن و کنونی آن یعنی جایگزینی یک عضو با عضو مشابه، در ایران به سال ۱۳۱۴ خورشیدی باز می‌گردد که برای اولین بار در کشور در توسط دکتر شمس نخستین عمل پیوند قرنیه در تهران انجام شد.

در ابتدا مردم هنوز با فرهنگ اهدای عضو آشنا نبودند، اما به مرور زمان و به لطف تبلیغات فرهنگی و برگزاری جشن نفس که هرساله برای تجلیل از خانواده اهدا کنندگان اعضا برگزار می‌شود، تعداد بیشتری از مردم با عمل اهدای عضو آشنا و خواستار دریافت کارت اهدای عضو شدند.

این سنت همچنان تداوم داشته و این بار قرعه کار به جوانی از اهالی شهر قدس رسید؛ شاهین تیموری جوان ۳۲ ساله ای که سحرگاه بیستم مهر ماه در خواب دچار مرگ مغزی شده بود به یکی از بیمارستان‌های تهران انتقال یافت. این، اما پایان زندگی شاهین نبود؛ او توانست با اهدای اعضای بدن خود به به ده ها بیمار نیازمند که منتظر دریافت عضو بودند، زندگی دوباره‌ای ببخشد.

با تایید مرگ مغزی شاهین پدر و مادر، سه برادر و تنها خواهر شاهین، تصمیم به اهدای اعضای بدن او گرفتند تا دوباره قلب شاهین در سینه فرد دیگری بتپد.

امروز پیکر این جوان فداکار شاهین در میان حزن و ماتم مردم مهربان سرخ حصار شهرقدس تشییع شد و کبوتر جانش، سبکبال در میان سیل اشک به خانه ابدی پرواز کرد.

شعار «اهدای عضو، اهدای زندگی» را بار‌ها و بار‌ها ما شنیده ایم و شاید به آن فک کرده باشیم که پس از مرگ خود با اهدای اعضا به افراد نیازمندی که در تک تک لحظات خود منتظر دریافت عضو و بازگشت به زندگی عادی هستند، زندگی دوباره ببخشیم.

در حال حاضر ۲۵ هزار نفر در صف دریافت اهدای عضو در کشور هستند، که چشم امیدشان تنها به دریافت اعضا از بیماران مرگ مغزی است.

روزانه تعداد زیادی از هم نوعان ما در کشور، جان خود را بر اثر نرسیدن به موقع اعضای اهدایی از دست می‌دهند؛ بین ۱۰ تا ۲۵ درصد بیماران لیست انتظار اعضای مختلف هر سال در ایران به‌دلیل نرسیدن به‌موقع عضو پیوندی فوت می‌کنند و  این در حالی است که هر بیمار مرگ مغزی می‌تواند با اهدای اعضای خود، جان ۸ انسان دیگر را نجات دهد.

در هر ۱۰ دقیقه یک نفر به لیست انتظار پیوند اعضا اضافه می‌شود؛ در واقع، تنها راه ادامه‌ حیات برای بسیاری از بیماران مبتلا به نارسایی قلبی و کلیوی، افرادی که دچار مشکلات کبدی و … اهدای عضو است.

از نظر آمار کلی ایران در آسیا رتبه یک اهدای عضو از موارد مرگ مغزی را دارد و تعداد اهدا به ازای هر یک میلیون جمعیت کشور ما در سال گذشته، برای اولین بار رتبه ۱۱/۹ چیزی نزدیک به ۱۲ رسید که با اختلاف بسیار زیاد، رتبه اول آسیا از آن کشورمان است. اسپانیا رتبه اول دنیا از نظر اهدای عضو را دارد و ایران از این نظر در رتبه ۳۸ دنیا در سال ۲۰۱۸ قرار گرفته است.

اهدای عضو در سال ۹۸ در مقایسه با سال‌های گذشته رشد ۴۰ درصدی داشته یکی از راه‌های فرهنگسازی جهت اهدای عضو که مسلماً از رضایت‌گیری خانواده‌ها سهل‌تر می‌تواند باشد متوسط رضایت‌گیری از خانواده‌های افراد مرگ مغزی برای اهدای عضو ۷۰ درصد است توسعه فرهنگ دریافت کارت اهدای عضو است.

طبق قانون جمهوری اسلامی ایران و بیشتر کشور‌های جهان، برای اهدای عضو رضایت اولیای‌دم ضروری است و حتی با وجود داشتن کارت اهدای عضو درصورت عدم‌رضایت اولیای دم اهدا انجام نخواهد شد. داشتن کارت اهدای عضو که نشان از رضایت قبلی فرد مرگ مغزی‌شده از اهدای اعضایش است، می‌تواند در رضایت خانواده‌اش مؤثر واقع شده و احتمال اعلام رضایت خانواده را بیشتر می‌کند. مجموع اعضای اهدا شده در ایران تا سال ۱۳۹۷-۵۶۸۶۲ عضو است.

تا کنون ۱۰ درصد از مردم ایران کارت اهدای عضو دریافت کرده اند، با دریافت کارت اهدای عضو می‌توان بعد از رفتن هم هنوز بود، برای دریافت کارت اهدای عضو پس از مرگ می‌توان به وبگاه ehdacenter.ir مراجعه و درخواست کارت اهدای عضو را ثبت کرد.

اهدای عضو از فرد مرگ مغزی به‌طور رایگان انجام می‌شود و اگر فرد مرگ مغزی در بیمارستان دولتی بستری شده باشد، هزینه‌های بیمارستان هم توسط دولت پرداخت می‌شود.