به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، "سخرَة" چنان كه ابن منظور در "لسان العرب" آورده، به معنای "الضحكة" است; یعنی ریشخند كردن، و "مسّخّر" به پدیده ای می گویند كه او را به كاری كه مایل به انجام دادن آن نیست، وادار كنند. (لسان العرب، ماده سخر)

این معنا به معنای اول كه ریشخند و ذلیل كردن است، باز می گردد و كسی را به كاری كه به انجام دادن آن مایل نیست، وادار كردن به معنای ذلیل كردن او است؛ چنان كه در همان منبع آمده است: "قال الله تعالی: " وَسَخَّر لَک الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ دَآئِبَینَ وَسَخَّرَ لَكم اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ "؛ ای ذللهما؛ و [خدا] خوشید و ماه ، شب و روز را مسخّر شما گردانید؛ یعنی آن ها را ذلیل كرد [و در خدمت شما قرار داد]." [33 ابراهیم]

نام نهادن این آیه [آیه، 54] به دلیل طرح مسألة "مسخّر شدن برخی موجودات" در آن است.

خداوند متعال در آیه ی سخره، یعنی آیه ی ۵۴ سوره ی اعراف می فرماید: پروردگار شما خداوندی است كه آسمان ها و زمین را در شش روز [شش ایام] آفرید: سپس به تدبیر جهان هستی پرداخت، با پرده تاریك شب، روز را می پوشاند و روز به سرعت در حركت است و شب را طلب می كند و خورشید و ماه و ستارگان را آفرید، در حالی كه در تسخیر فرمان او هستند، آگاه باشید كه آفرینش و تدبیر جهان برای خدا [و تحت فرمان] اوست، پر بركت است خداوندی كه پروردگار جهانیان است.

این آیه در واقع جوابی است برای بت پرستان كه تصور می كردند بت ها شفاعتشان خواهند كرد و آیات الهی و انبیاء را تكذیب می كردند كه قبل از این آیه، به آن اشاره شده است و خداوند می خواهد برساند كه همه ی امور جهان و آخرت در زیر سیطره اوست و همه را خداوند مسخر كرده است و اگر شفیعی باید باشد، آن شفیع كسی است كه جهان در تسخیر اوست نه بت های ساخته دست بشری كه هیچ تحركی ندارند و خداوند برای شخصیت دادن به انسان نعمت ها را به او یادآوری می كند و یكی از آن نعمت ها این است كه خورشید، ماه و ستارگان به امر الهی در خدمت انسان ها می باشند و خداوند این ها را مسخر كرده تا به مردم سود برساند. [مكارم شیرازی، ناصر. نمونه، ج ۱۱، ص ۱۷۱]

بنابراین، باید دل ها به خدا متوجه شود كه اگر بشر خدا را بشناسد، به سلامت و سعادت ابدی می رسد و شناخت خدا تفكر در آیات او كه در آسمان و زمین پراكنده است، میسر می شود.

اوست كه آسمان و زمین را آفرید و دانش بشر هرچه فراتر رود، نشانه های عظمت و قدرت را بیشتر خواهد دید. اوست كه اولین بار هستی را بیافرید و امور آن به گونه ای مستمر در دست قدرت خویش قرار داد، اوست صاحب قدرتی گسترده و اوست پدید آورنده رشد دهنده ی مخلوقات و اوست پروردگار جهانیان.

آثار خواندن این آیات

در مورد آثار قرائت این آیات، مطالب زیادی در روایات آمده است؛ از جمله این که قرائت این آیات (هفتاد بار) موجب رفع شرّ شیطان های جنّی و انسی می شود. [مستدرک الوسائل، ج 4، ص 169؛ من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 521،ح 3134؛ جامع الدعوات، ص 19؛ اصول کافی، ج 1، کتاب الحجة، ص 279] روایات این آیه را در صفاء قلب و اطمینان نفس و نفی خواطر و برطرف كردن شك، موثر می دانند. [ بحارالانوار، علامه مجلسی، ج 78، ص 241؛الكافی، ج 2، ص 539]

امام صادق (علیه السلام) در روایتی می فرماید: هر کس هنگام خواب آیة الکرسی را (3 مرتبه) و «آیه شهداللّه» و «آیه سخره» و «آیه سجده» را بخواند، خداوند او را از شرّ شیطان سرکش حفظ می کند و بر او 30 فرشته می گمارد که خداوند را حمد، تسبیح، تکبیر و تهلیل کنند و برای او طلب مغفرت نمایند تا از خواب برخیزد و ثواب تمام این ذکرها برای او خواهد بود. [بحار الانوار؛ ج 84/180]

همچنین خواندن آیه سخره در ركعت ششم از نوافل ظهر، [جواهرالكلام، 8/175 و 184؛ زبدة البیان/114] بر بالین محتضر (براى راحت جان دادن او)، [جواهرالكلام 8/184] هنگام ترس از ساحر و شیطان، هنگام چموشى حیوان و عدم تمكین آن، [مجمع الفائدة 2/ 107 و 108؛ زبدة البیان/ 114] هنگام رسیدن حاجى به عرفات ، [المهذب 1/247 ] و هنگام ورود به مسجد، [ذكرى الشیعة، 3/135] مستحب است.

امام صادق علیه السلام وقتی به آسمان نگاه می كردند، این آیه را می خواند: إِنَّ فِی خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاخْتِلاَفِ اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ لآیَاتٍ لِّأوْلِی الألْبَابِ [آل عمران : ۱۹۰] و سپس آیه ی سخره را می خواند. یعنی إِنَّ رَبَّكم اللّه الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ ... آیه ۵۴ سوره ی اعراف و پس از آن دعا می كردند. [نوری، حسین. مستدرك الوسائل، ج ۴، ص ۱۴۸، ب ۱۰]
تلاوت این آیه در طهارت باطنی، طهارت خیال اثر دارد
اما طهارت خیال از اعتقادات فاسد است و جولانش در میدان آمال و امانی می باشد.
انسان باید مراتب طهارت ظاهری را بگذراند تا به مرتبه باطنی برسد. طهارت باطنی را مراتبی است که از طهارت خیال آغاز می گردد و به طهارت روح و سِرّ پایان می پذیرد.

مهمترین و مشکل ترین مرتبه طهارت و پاکی، مرتبة قوه خیال است. چرا که انسان باید آن را از تخیلات بی خود و سوء ظن های بیجا نجات بخشد.

از جمله راه های تطهیر قوّه ی خیال، مداومت در خواندن آیه ی سخرِه می باشد که به قوّه ی خیال توحّد می بخشد. زیرا قوّه ی خیال بر اساس اصل مجرّدیّتش زود به آن چه که روی آورد، خو می کند.

انسان اگر مدّتی با این آیه یا آیاتی مشابه این حشر پیدا کند، خواهد توانست نفس خود را به توحّد بکشاند. در بیانی دیگر متذکر شده اند که آیه سخره دستور العمل سائر در برنامه ی سالکان است و تأثیر آن در صفای قلب و اطمینان نفس و نفی خواطر و ازاله ی شک و وسواس موثر بوده و آدمی را به یقین می رساند ... ( هفتاد مرتبه گفتن این آیات، برای نفوس طالب معارف، موثّر است و اثر آن به صورت یقینی اثبات شده است.) [کتاب شریف «شرح مراتب طهارت»؛ از رساله ی وحدت از دیدگاه عارف و حکیم حضرت علاّمه حسن زاده ی آملی]

منبع: بیتوته

انتهای پیام/