به گزارش خبرنگار حوزه میراث و گردشگری گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ با گذر از شمال غربی کرمانشاه، مجموعه‌ای از سنگ نگاره‌ها و سنگ نوشته‌های دورهٔ ساسانی را می‌بینیم که امروزه با عنوان طاق بستان یا «تاق وه سان» شناخته می‌شوند. این مجموعه که در قرن سوم میلادی شناخته شده است، ارزش هنری و تاریخی زیادی دارد.

 بنابراین گزارش، صحنه‌های تاج‌گذاری خسرو پرویز، تاج‌گذاری اردشیر دوم و تاج‌گذاری شاهپور دوم و سوم روی طاق بستان حک شده‌اند. این طاق به همین دلیل لقب نخستین انیمیشن صخره‌ای جهان را به خود اختصاص داده است. از تصاویر دیگری که روی صخره‌های طاق بستان حک شده می‌توان به مراسم شکار گراز توسط سوارکاران و نواختن موسیقی با آلات موسیقی چنگ اشاره کرد. نقش‌برجستهٔ تاج‌گذاری اردشیر دوم نخستین نقش برجستهٔ طاق بستان به حساب می‌آید. این نقش برجسته در کنار طاق کوچک قرار گرفته است.

شایان ذکر است طاق بزرگ با سنگ نگارهٔ تاج‌گذاری خسرو پرویز مهم‌ترین اثر طاق بستان است. این قسمت از نخستین انیمیشن صخره‌ای جهان از ایوانی با فضای مستطیل به عرض ۷ متر و ۸۵ سانتیمتر، ارتفاع ۱۱ متر و ۹۰ سانتیمتر و عمق ۷ متر و ۶۵ سانتیمتر تشکیل شده است. در کنارهٔ ورودی این طاق سنگ نگاره‌ای از فرشتگان بال‌دار، درخت زندگی، مجالس شکار گراز و شکار مرغان و ماهیان در مرداب و نقش‌های فیل، اسب و قایق حک شده‌اند.

گفتنی است سنگ‌نگارهٔ شکارگاه سلطنتی طاق بستان، نخستین تابلوی سنگی با رعایت قاعده و اصول نقاشی در جهان به حساب می‌آید. در این حجاری خسرو پرویز سوار بر شبدیز به گونه‌ای است که گویی اثر از روی نقاشی، نقش شده‌است.

یادآور می‌شود نقش برجسته محمد علی میرزا دولتشاه در قرن ۱۹ میلادی در بالای طاق بستان نقش بست. این حجاری چنان نامناسب و بی‌ارزش است که حتی ناصرالدین شاه در باب نوشته است: «بالای این صفحه آغا‌غنی، خواجه پاشی محمد علی میرزای مرحوم، که از طوالش گیلان بوده، زحمت کشیدن صورت مرحوم شاهزاده را نشسته و حشمت‌الدوله پسرش و پسر کوچک‌تر را داده است حجاری نموده. خود آغاغنی را هم با هیئت مکروه ایستاده در جلوی شاهزاده نقش کرده‌اند. طوری به او بیفتاده که واقعاً مهوع است و طاق را ضایع کرده است و بس‌که بد حجاری شده روی اشکال را رنگ‌آمیزی کرده‌اند. الحق مایه تضییع طاق شده است.»

از آسیب‌های انسانی که به طاق بستان زده شده می‌توان به تخریب عمارت مسعودیه اشاره کرد. این عمارت که متعلق به دوره قاجار بود، در سال ۱۳۴۲ به منظور نمایان ساختن آثار باستانی و آزادسازی چشمهٔ آناهیتا تخریب شد. این عمارت در اطراف طاق بستان قرار داشت.

خاطرنشان می‌شود حرکت زمین در گذر زمان ترک‌هایی را روی دیواره‌های طاق بزرگ و طاق کوچک نخستین انیمیشن صخره‌ای جهان ایجاد کرده است و تجمع خزه‌ها روی این دیواره‌ها باعث شده است که بخشی از نقوش این طاق‌ها محو شوند. این روند با نفوذ آب به داخل ترک‌ها تشدید شده و باستان‌شناسان را به فکر مرمت طاق بستان انداخته است.

انتهای پیام/