به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان  گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، از میرداماد که به سمت شریعتی بروی چند متر بالاتر از حسینیه ارشاد می‌رسی به بیمارستان فوق تخصصی کودکان مفید، قدیمی ترین بیمارستان فوق تخصصی کودکان که از سراسر ایران پذیرای کودکان بیمار است.

چهره‌‌های کنار نرده‌های بیمارستان نشان از همراهان بیمار دارد که شاید از انتظار در حیاط بیمارستان خسته و لحظاتی را به نرده‌های خیابان پناه برده‌اند.

وارد حیاط می‌شوم نسبتا شلوغ است کنار درب اورژانس مادرانی با لباس صورتی به چشم می‌خورند که بعدا متوجه می‌شوم مادران کودکانی‌اند که بستری شده‌اند.

خانمی مشغول صحبت با خانم‌هایی است که کنارش نشسته‌اند. می‌گوید دکتر سرطان برادر زاده‌‌اش را خوش خیم تشخیص داده خوشحالی و ناراحتی و البته خستگی در چشماش موج می‌زند، کنارش می‌نشینم می‌پرسم چند وقت است که دخترش اینجا بستری است، می‌گوید یکماهی می‌شود که مائده کوچولو را به خاطر ناراحتی کلیه به اینجا آورده است، می‌پرسم از بیمارستان راضی هستی می‌گوید دکترش خوب است، همه سختی های اینجا را تحمل می‌کنیم به امید اینکه حال دخترم خوب شود.

پله‌های درمانگاه را بالا می‌روم سالن انتظار مملو از زنان و مردانی است که با چهره‌هایی خسته بر روی صندلی های تکیه زده‌اند، عده‌ای خوابیده‌اند، عده‌ای بچه به بغل طول سالن را راه می‌روند تا شاید گریه‌های بچه اندکی کم شود، اینجا پر از صدای جیغ‌های کودکانی است که درد می‌کشند و کماکان منتظرند تا بتوانند ویزیت بشوند، خانمی بچه‌اش را روی پاهایش خوابانده، کنارش می‌روم هنوز حرفی نزده‌اند که خانم جوان خودش سر صحبت را باز می‌کند می‌گوید، از صبح زود اینجا آمده‌ام و هنوز نوبتم نشده، می‌پرسم همیشه به اینجا می‌آید؟ می‌گوید بله اینجا پزشکان خوبی دارد اما متاسفانه باید کلی انتظار بکشیم تا بتوانیم نوبت بگیریم تازه بعد 2 روزی که می‌آیم و می‌روم 29 نفر هنوز جلوتر از من هستند، خانم کناری هم به حرف می‌آید خانم صبح زود بیا اینجا صف نوبت تا خیابان هم کشیده می‌شود الان که خوب است تازه تا ماه پیش باید شب‌ها تلفنی نوبت می‌گرفتیم و این مصیبت بود چون کسی جواب نمی‌داد الان نوبت دهی تلفنی و روزانه شده ساعت از 4 هم گذشته کلافه شده‌ایم خیلی شلوغ است.

دکتر کیانی مدیر بیمارستان مفید می‌گوید: بستر کار بیمارستان درست است ، آمار بالای مراجعین و جنس خاص بیماران بیمارستان که عموما شهرستانی هستند، سبب بروز مشکلاتی شده است که اگر این جنس از بیماران نبود حجم زیادی از مشکلات قابل حل بود.درواقع ظرفیت پذیرش هر پزشک محدود است و این باعث میشود که بیمار با اتمام نوبت دهی مواجه شود که بیمارستان تلاش کرده تعداد پزشکان و نیز تعداد اتاق های درمانگاه را افزایش دهد و اینکه تمام مشکلات نوبت دهی تمام بیماران را بتوانیم حل کنم امری محال و نشدنی است.

از اورژانس به سمت حیاط پشت بیمارستان می‌روم. پارک پشت بیمارستان ظاهری شبیه پارک بوستان محلی است برای مسافرانی که روی نیمکت هایش دراز کشیده‌اند.

خانمی فلاکس به دست به سمت نیمکت‌ می‌رود سراغش می‌روم از شرایط بیمارستان که می‌پرسم، می‌گوید: افتضاح است، خانم سه شبانه روز است که روی نیمکت‌های این بیمارستان بچه‌ام عفونت ریه دارد دیگر نمی‌کشد، هنوز بستری نشده،‌بستری شدن اینجا مصیبت است بیش از ده بار اینجا آمده‌ام فقط بخاطر اینکه پزشک دخترم کارش خوب است ولی همیشه برای بستری شدن شکنجه می‌شویم.

دکتر کیانی مدیر بیمارستان مفید درخصوص مشکلات مربوط به کمبود تخت برای  بستری شدن بیماران می گوید:در جلسات بین مدیران بیمارستان ما به این نتیجه رسیدیم که اگر کلیه بخش های این بیمارستان تعطیل شود و فقط به بیماران سرطانی  اختصاص یابد بازهم با کمبود تخت مواجه خواهیم بود، چرا که میزان تخت های موجود با میزان مراجعین متناسب نیست.البته این را هم باید درنظرگرفت که بیمارستان مفید فقط مختص تهران نیست بلکه در سطح کشور پذیرای بیماران می باشد.بنابراین اگر چند برابر وضع کنونی هم توسعه صورت بگیرد، باز هم رضایتمندی صددرصدی بدست نخواهد آمد، ازطرفی ما با کمبود بیمارستان کودکان در کل کشور مواجه هستیم که از میان سه مرکز موجود در تهران مجوعه مفید کاملتر و بزرگتر می باشد، بنابراین این حجم بیماران طبیعی است،تمهیداتی درخصوص بهبود خدمات رفاهی بیمارستان هم از طرف وزارت بهداشت و هم بیمارستان اندیشیده شده است ،طرحی از سوی وزارت بهداشت در جهت نوسازی و گسترش بیمارستان مصوب شد و بودجه ای هم بدان صورت عملیاتی شدن اختصاص یافت که ما به این تیجه رسیدیدم در صورت تعطیلی بیمارستان تا ساخت مجدد آن به مدت طولانی با خلا شدیدی در کل کشور روبرو شویم، بنابراین منتفی شد، حتی اختصاص فضای سبز ساختمان پشتی بیمارستان به دلیل مشکلات جابجایی و قطع درختان نیز با شکست مواجه شد و تاکنون به تاخیر افتاده است و سیاست های وزارت بهداشت در مرحله اجرا متوقف شد.

در کنار طرح های کلان وزارت خانه مجموعه بیمارستان نیز در راستای طرح توسعه داخلی خود قدم هایی برداشته تا مشکل کمبود تخت را جبران کند، ازجمله افزایش تخت های شیمی درمانی ، بخش CCU، گسترش مرکز تصویربرداری و...

دکتر کیانی می گوید: لازم است که در سطح کلان وزارت خانه با همکاری سایر نهادها مثل شهرداری فضایی اختصاص دهد تا بیمارستان هایی که لازم است از نو ساخته شوند بدان جا منتقل شوند و بدین شکل کلیه بیمارستان های کهنه در سطح تهران برچیده شوند، چرا که هزینه برای بازسازی فقط هدر دادن سرمایه است.

کودکان شرایط خاصی دارند و تقریبا بار اصلی رسیدگی به آن‌‌ها به عهده مادرشان است، مادران باید لباس بچه را بشورند، غذایش را بدهند به دنبال دارو بروند، این در حالی است که مادران نمی توانند حتی ثانیه‌ای از کنار تخت کودک دور شوند، مادر حسام 3 ساله می‌گوید: معمولا اجازه نمی‌دهند پدران وارد بخش شوند باید به بچه‌ها 2 همراه بدهند. 

دکتر کیانی در این خصوص گفت:متاسفانه همزمان دو همراه برای بیمار امکان پذیر نیست تردد همراه دوم که پدر کودک است، بخاطر جنس خاص بیمارستان و افزایش بی نظمی در بخش های درمانی ممنوع می باشد.

خانم تخت کناری هم می‌گوید: حتی به ما اجازه جایگزین کردن برای همراه بیمار را نمی‌دهند الان 10 روزه که اینجا هستم، می‌خواهیم برای چند ساعت مادرم را جای خودم بگذارم تا بروم خانه و برگردم اما قبول نمی‌کنند حتی برای ساعاتی کوتاه.

بخشی از کودکان بیمارستان شیرخوار هستند، مادران این کودکان باید تغذیه مناسبی داشته باشند چون روی نوزاد تاثیر گذار است. خانمی می‌گوید: غذایی که به ما می‌دهند خیلی بد است مخصوصا برای ما که بچه شیر می‌دهیم اصلا قابل خوردن نیست، حتی برا بقیه کیفیت خیلی بدی دارد، خیلی از همراهان مریض غذا از بیرون تهیه می‌کنند.

گوشه حیاط زن و مردی با لباس خاص نشسته‌اند توجهم جلب می‌شود، نزدیک می‌شوم می‌پرسم دخترشان بستری شده ؟ مادرش می‌گوید: امروز تازه مرخص شده ما از تاجیکستان آمده‌ایم دخترم سرطان روده دارد الان 8 ماه است که به اینجا در حال رفت و آمدیم، خیلی متوجه لهجه‌اش نمی‌شوم فقط لای به لای کلماتش کمی دستگیرم می‌شود چه می‌گوید پدر فیبا فارسی را روان‌تر صحبت می کند، می‌گوید خیلی سخت بوده این مدت بخاطر اینکه ایران نیست حتی به مهمان سرا هم راهش نداده‌اند تا وقتی پولش ته نکشیده به مسافرخانه می‌رفت ولی بعد از آن به پارک‌های اطراف پناه برده است.

تمام هزینه‌هایش هم آزاد حساب شده. از مادر مینا می‌پرسم از رفتار پرسنل رضایت دارد به دخترش خوب رسیدگی کرده‌اند، می‌گوید رفتار پرستار خیلی بد بوده باید التماس می‌کردم که پرستار داروی بچه را بیاورد یا سرم را از دستش خارج کند، می‌خندد و می‌گوید خانم ما دیگر خودمان همه کار را یادگرفته‌آیم. بچه‌ام به اندازه کافی درد می‌کشد دیگر حوصله جر و بحث با کارکنان را نداریم.

بیمارستان مفید جزء معدود بیمارستان‌هایی است که همراه‌سرا دارد اما وقتی از همراهین کیف به دوش نشسته در حیاط بیمارستان می‌پرسم چرا به همراه سرا نرفتید می‌گویند تا مریض بستری نشده مجوز برای اقامت نمی‌دهند. خانمی می‌گوید الان یک هفته‌ است که منتظر است بچه‌اش بستری شود و توی این مدت شوهرم در پارک می‌خوابد چون اینجا جایی نداریم. از ظاهرش پیداست از اهالی جنوب کشور باشد، می‌گوید: دفعه پیش یک بار از همراه سرا استفاده کرده‌اند اما فقط ساعت محدودی حق ورود و خروج از همراه سرا امکان دارد و برای ما که باید برای تهیه دارو به بیرون از بیمارستان برویم خیلی بدرد نمی‌خورد تازه کلی همیشه هم می‌گویند ظرفیت نداریم. جالب اینجاست که خیلی از همراهین از وجود همراه سرا اطلاعی ندارند. این را از صحبت با خانمی دیگر متوجه می‌شوم چون بلافاصله برای رفتن به همراه سرا اقدام می‌کند و به سرعت از من دور می‌شود.

مدیریت بیمارستان می گوید: مسایل مربوط به همراه سرا مختص به شهرداری می باشد و درخصوص ساعات مراجعه و ورود و خروج به آن تابع قوانین آن مجموعه است.

بیمارستان مفید یک بیمارستان آموزشی درمانی هست، بنابراین طبیعی است که از رزیدنت ها استفاده شود، مگر سردر بیمارستان را عوض کنند! عموما شیفت های شب رزیدنت ها بیمار را ویزیت میکنند اما خت نظر پزشک شیفت که در صورت بروز مشکل در تشخیص به ایشان مراجعه میشود و مردم نباید برای بیماری هایی که تشخیص آن بطور سلسله مراتب توسط رزیدنت ها و پرستاران تریا‍ژ صورت میگیرد گله مند باشند و باید در این زمینه فرهنگ سازی صورت بگیرید چون ما نمیتوانیم آموزش را متوقف کنیم.

کودکان مفید تنها دلخوشیشان بادبادک‌هایی است که لحظات غم بار درک و رنجشان را برای مدتی کوتاه از یادشان می‌برد اینجا در و دیوارش شباهتی به بیمارستان کودکان و کودکانه هایشان ندارد.

وی گفت: متاسفانه تنها یک اتاق بازی برای کودکان وجود دارد که با خدمات رفاهی متفاوت که مختص کودکان است در تضاد است که این موضوع هم بخاطر اختصاص دادن حداکثری بیمارستان به بخش های درمانی و آموزشی می باشد.

از کنار داروخانه که رد می‌شویم خانمی مشغول جر و بحث با مسئول داروخانه است،کمی صبر می‌کنم تا بحث آرام شود به دنبال خانم راه می‌افتم. ناراحت و عصبی است با لیوان آب سعی می‌کنیم آرامش کنیم، می‌گوید خانم اینجا داروخانه‌اش اکثر داروها را ندارد. من از شهرستان آمده‌ام و تنها حالا چطور بچه‌ام را تنها بگذارم و بروم دنبال دارد.

گلایه‌های مادران اینجا فقط نوبت نیست متاسفانه پزشکان خوب زمان محدودی برای ویزیت بیمار به بیمارستان می‌آیند و بیشتر کار بیمار را دانشجویان پزشکی انجام می‌دهند. این گلایه‌های مادر امیر ارسلان 7 ساله است که می‌گوید از 8 ماه پیش نوبت برای درمانگاه تخصصی گرفته تازه این اول ماجراست، چون وقتی کودکش را دکتر معاینه می‌کند مجبور است برای دفعه بعد آزمایش‌ها را به دکتر دیگری نشان دهد و دوباره باید از نو روند درمان شروع شود و این باعث هر دو خستگی مادر و کودک می‌شود، می‌گوید ما مجبوریم گاهی برای اینکه کار درمان سرعت بگیرد به مطب برویم که هزینه‌اش خیلی بالاست و از توان خیلی از ما خارج است.

از بیمارستان خارج می‌شوم اما نگاهم به خانواده‌ای پشت ماشین کوچه بغل گره می‌خورد، جلو می‌روم می‌پرسم از مراجعین مفید هستند که حاج علی آرام و مهربانانه می‌گوید بله دخترم. می‌پرسم این بچه چرا اینجا دراز کشیده که حاج علی دعوتم می‌کند بشینم تا برایم صحبت کند کنار مادر بزرگ جایی برایم باز می‌کند. حاج علی می‌گوید: یک هفته‌ای با این بچه کنار این پیاده رو هستند. وی گفت : اینجا از خیلی از مراکز بهتر است. حداقل اینکه پزشکان خیلی خوبی دارد و این باعث شده که ما همه این سختی ها را تحمل کنیم. صحبت با حاج علی به درازا می‌کشد و تنها یک درخواست می‌کند که حداقل غذا خوری بیمارستان به همراهان نیز غذا بفروشد این کوچکترین خواسته آن‌هاست که گویی درخواست بزرگی برای مسئولین بیمارستان است.

خدمات رفاهی در بیمارستان های کودکان با سایر بیمارستان‌ها، متفاوت است چون مراجعین این بیمارستان ها قشر حساس جامعه هستند با نیازهایی خاص از خدمات درمانی گرفته تا از لحاظ فیزیک و ظاهر بیمارستان که باید متناسب با کودکان طراحی شود. همچنین باید به امکاناتی مجهز شود که سرگرمی کودکان فراهم شود. علاوه بر این همراهان این نوع بیمارستانها نیز همراهان افراد بالغ متفاوتند چون بخش اصلی از کار بیمار به عهده آن ها است.

ضروری است که با توجه به این موارد شرایطی ایجاد شود که تعداد همراهان بیمار را بتوان افزایش داد تا حداقل اندکی از فشار وارد بر خانواده های بیماران کاهش داد.  مسئولیت اصلی از روی دوش همراه بیمار برداشته شود چون وظیفه آنها پرستاری نیست بلکه حمایت عاطفی بیمار است. 

مشکلات مربوط به خدمات درمانی بیمارستانها همیشه مطرح بوده و هست تا زمانی که بیمار و بیماری وجود دارد. در کنار تمامی تلاش هایی که از سوی  کادر درمان در مراکز درمانی صورت میگیرد گاهی مشکلاتی هم دیده میشود که سعی ما بر این است که با مطرح کردنشان جهت حل آن ها چاره اندیشی صورت بگیرد که اهتمام کلیه دستگاههای اجرایی در وزارت بهداشت را طلب می کند، بیمارستان مفید تنها یکی از هزاران مراکز درمانی است که با چنین مشکلاتی درحال دست و پنجه نرم کردن است. باشد که دنیای کودکانه بچه های مفید که عجین درد و بیماری است اندکی التیام بیابد.

گزارش از ژیلا تختی

برای آگاهی از آخرین اخبار و پیوستن به کانال تلگرامی باشگاه خبرنگاران جوان اینجا کلیک کنید.