به گزارش حوزه تئاتر گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان  به نقل از ستاد اطلاع رسانی هفدهمین جشنواره نمایش های آیینی و سنتی،‌ رونمایی از قدیمی‌ترین شبیه‌نامه تعزیه ایران، پیام وزیر ارشاد و سومین روز برنامه جشنواره آخرین برنامه و فعالیت‌های این جشنواره بود.

عصر روز گذشته پنجم شهریور ماه این نسخه که متعلق به سال 1136 ه.ق است توسط ملا محمدعلی واعظ خوانساری در ابعاد 8*11 سانتی‌متر است و با احتساب نسخه فهرست از 14 پرده تشکیل شده است. رونمایی از این نسخه خطی در کنار برگزاری هفتمین جشنواره نمایش‌های آیینی - سنتی در سالن کنفرانس مجموعه تئاتر شهر برگزار شد.

براساس مستندات واعظ خوانساری پیش از سال مذکور درگذشته است که قدمت اثر را بالاتر می‌برد. بنا به گفته داوود فتحعلی بیگی به علت وجود عنوان «ناظم» در نسخه خولی شبیه‌نامه می‌توان استدلال کرد که اشعار قبل از 1136 سروده شده است.

پیش از این گارسون نیبون مستشرق در سفرش به خارک، گزارشی از اجرای تعزیه ارائه کرده بود که به عنوان قدیمی‌ترین سند تعزیه در ایران شناخته می‌شد. این گزارش متعلق به دوران کریم‌خان زند است.

در مراسم رونمایی از این نسخه مهم شبیه‌نامه دکتر ناصربخت، پژوهشگر حوزه نمایش‌های ایرانی از این رویداد به عنوان اتفاقی تاریخی در حوزه شبیه‌خوانی کشور نام برد.

همچنین داوود فتحعلی بیگی، دبیر جشنواره نمایش‌های آیینی - سنتی با معرفی مبسوط و کامل این نسخه و اثبات تعلقش به دوره صفویه، تاکید کرد این کشف ثابت می‌کند در آن دوران ما تعزیه داشته‌ایم. به گفته این استاد دانشگاه علاوه بر ذکر سال‌های کتابت، جنس کاغذ روسی، ممهور بودن کاغذها و وجود نوشته‌های روسی بر قدمت این نسخه دلالت می‌کند. کاغذهای اروپایی از قرن دهم هجری به ایران وارد شدند.

دفتر تعزیه 13 که شامل دو شبیه‌نامه «مجلس تعزیه غارت خیمه‌ها» و «مجلس تعزیه هنگامه قیامت» است به همت داوود فتحعلی بیگی و مهدی دریایی و توسط انتشارات نمایش به چاپ رسیده است. «مجلس تعزیه هنگامه قیامت» در سال 1172 ه.ق به نگارش درآمده است که متعلق به سال‌های حکومت زندیان است.

در این مراسم رونمایی گروه تعزیه مهدی دریایی از اراک بخش نخست شبیه‌نامه «مجلس تعزیه غارت خیمه‌ها» را به اجرا درآوردند که مورد استقبال عموم حضار قرار گرفت. این شبیه ویژگی‌های قابل توجهی همچون زنجیره، گفتگوی مصرع به مصرع و چهارپاره دارد که فتحعلی بیگی آنها را تشریح کرد. 

این کتاب با حضور جمعی از اساتید و علاقه‌مندان به هنر تعزیه و شبیه‌خوانی برگزار شد.

مهدی شفیعی: 

بخش قهوه خانه و نمایش های قهوه خانه‌ای هفدهمین جشنواره نمایش های آیینی و سنتی پنجشنبه پنجم شهریور ماه ساعت 21 در محوطه تالار وحدت با حضور مدیر کل هنرهای نمایشی و جمعی دیگر ازپیشکسوتان، هنرمندان و مسئولین تئاترکار خود را آغاز کرد.

این مراسم با نقل رستم و اشکبوس توسط مرشد غلامرضا خوشحال پورافتتاح شد.  

در ادامه، مهدی شفیعی مدیر کل هنرهای نمایشی در مراسم ترنا بازی به حکم حاکم روی صحنه پیش خوانده شد و حاکم حکم به سخرانی وی داد. 

مهدی شفیعی ضمن ابراز خوشحالی از حضور در این بخش گفت: همه ما می دانیم هر جامعه و هر ملتی با فرهنگ وتمدنش شناخته می شود و من خوشحالم از این که ایرانی هستم و فرهنگ غنی پشتیبان من است. جشنواره نمایش های آیینی و سنتی با هدف حفظ و زنده نگه داشتن فرهنگ غنی ایران اسلامی برنامه ریزی و برگزار شده است.

وی در ادامه تاکید کرد: قطعا هیچ کشوری وجود ندارد که فرهنگ و تاریخش را هرچقدر هم اندک رها کند و به فکر بازتعریف و استفاده به مطلوب از آن در زندگی معاصر نباشد. ما نیز رسیدگی به این مهم را در دستور کار قرار داده ایم. در برنامه ریزی جشنواره هم گام های بزرگ و سازنده ای با همراهی هنرمندان گرانقدر استاد علی نصیریان و استاد داود فتحعلی بیگی برداشته شده است.

مدیرکل هنرهای نمایشی ضمن امیدواری از رشد فرهنگ غنی ایران اسلامی متاثر از جشنواره آیینی و سنتی در بین مردم جامعه افزود: باید برنامه ها و اقدامات به شکلی طراحی شود که مردم بدانند مسئله فرهنگ و آیین ها بسیار جدی است. باید از هر تصمیم و اجرای تشریفاتی پرهیز کرد و برای اجراهای مستمر این آیین ها برنامه ریزی دقیق داشت. 

این مدیر کل با اشاره به برگزاری پنجمین سمینار بین المللی نمایش های آیینی و سنتی گفت: خبر دارم بخش سمینار بین المللی این جشنواره بسیار خوب برگزار شده است و مطلع هستم ضمن استقبال خوب از آن بخش، تلاش های فراوانی برای برگزاری با کیفیت آن انجام شده است.

بعد از پایان سخنان مدیرکل هنرهای نمایشی این مراسم با سعدی خوانی توسط دکتر سنا رضایی ادامه پیدا کرد، امیر دژاکام از هنرمندان تئاتر هم که پیش خوانده شده بود بر صحنه حاضر شد. این مدرس دانشگاه جشنواره نمایش های آیینی و سنتی را مهمترین ماوای تئاتر ملی خواند و اجرای مستمر تئاتر آیینی و سنتی در سراسر ایران را آرزو کرد.

نقل موسیقایی دنیشمه توسط عاشیق حسن اسکندری و عاشیق کریمی از تبریز برنامه بعدی مراسم بود که با نواختن «بالابام» و گفتگوی آذری و خوانندگی منحصر به فردشان حضار را حیرت زده کردند. 

بخش قهوه خانه هفدهمین جشنواره نمایش های آیینی و سنتی  با احیا نمایش آهو بره توسط رضا پورعیدیان فرزند خلف استاد پورعیدیان در دوتار نوازی نیشابوری و عروسک گردانی آهو بره ادامه یافت و با نقل پرده هفتاد و دوتن توسط مرشد محمد احدی به پایان رسید.

در این مراسم مهدی شفیعی مدیرکل هنرهای نمایشی، مدیرعامل انجمن هنرهای نمایشی ارمغان بهدار وند، معاونت اجرایی اداره کل هنرهای نمایشی پیمان شریعتی و هنرمندان و محمد حسین ناصر بخت، امیر دژاکام، علی پور حسن، مرشد خوشحال پور، مرشد احدی و... حضور داشتند. همچنین ترنا بازی، ضرب و زنگ و سیاه بازی از دیگر نمایش هایی بود که در اولین شب از بخش قهوه خانه اجرا شد. 

تالارهای نمایشی تهران روز جمعه 6 شهریورماه  میزبان 8 نمایش در بخش صحنه‌ای و 7 نمایش در بخش خیابانی جشنواره آیینی سنتی خواهند بود.

در سومین روز اجراهای صحنه‌ای جشنواره، تالار چهارسو مجموعه تئاترشهر در دو ساعت 18 و 20 میزبان نمایش «برپهنه دریا» به کارگردانی شهرام مسعودی و تالارسایه در دو ساعت 17 و 19 میزبان  نمایش «مجلس شبیه خوانی قتل...» کاری از شیرین کاشفی خواهند بود.

همچنین تماشاخانه سنگلج در دو ساعت 17:30 و 19:30 میزبان نمایش «بازی سلطان و سیاه» نوشته علی نصیریان و کاری از محسن عرب امیری، تالار هنر در دو ساعت 17 و 19 میزبان نمایش «مجلس سیاه‌بازی ناز کنیز» کاری از علی جاور،  خانه  نمایش در دو ساعت 17:30 و 19:30 میزبان نمایش «آی» کاری از علیرضا شیبانی و تالار حافظ ساعت 17:30 و 20 میزبان نمایش «معرکه در معرکه» نوشته داود میرباقری کاری از محسن آزاد خواهند بود. همچنین امروز 6 شهریورماه در تالار محراب نمایش «رام کردن زن سرکش» کاری از محمدرضا صفری ساعت 17 و19  و نمایش «رنگ سرخ» کاری از افشین قاسمی ساعت 16:30 و 18 اجرا می‌شود.

در بخش خیابانی 7 اثر نمایشیدر محوطه مجموعه تئاترشهر و محوطه برج میلاد به اجرا در خواهد آمد.

نمایش «داماد سلطانی» به کارگردانی محمد بهاگیراز قوچان ساعت 17، نمایش «گاز و باز» به کارگردانی سعید ذبیحی از کرمانشاه ساعت 17:30، نمایش «میلان» به کارگردانی عبدالله حلیات از خرمشهر ساعت 18، نمایش «لافند بازی» کاری از جمشید حسین‌زاده از رشت ساعت 18:30،  مجالس شبیه‌خوانی «شهر لوط» به شبیه‌گردانی مهدی قاسمی از تهران ساعت 20:30 به اجرا در می‌آیند.

همچنین در محوطه برج میلاد نیز نمایش «تپلک» به کارگردانی اسفندیار قزنجیک از گنبد کاووس ساعت 11 و نمایش «داماد سلطانی» به کارگردانی محمد بهاگیر از قوچان ساعت 11:30 اجرا خواهند شد.

در بخش پاتوق نمایش‌های سنتی کودک مجموعه‌ای از  «نقالی، پرده‌خوانی، شبیه‌خوانی، خیمه ‌شب‌بازی» از ساعت 17 تا 19:30 در محوطه مجموعه تئاترشهر اجرا خواهد شد. بخش قهوه‌خانه جشنواره هم تا 9 شهریورماه هر شب از ساعت 21:30 تا 23  در محوطه تالار وحدت برپا خواهد بود.

هفدهمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی به ریاست علی نصیریان و دبیری داود فتحعلی بیگی از 4 تا 10 شهریور ماه در تهران برگزار می‌شود.

کتاب جشنواره همراه با پیام علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی،‌علی مرادخانی معاون وزیر ارشاد،‌مهدی شفیعی مدیرکل هنرهای نمایشی،‌علی نصیریان رئیس جشنواره، داود فتحعلی بیگی دبیر جشنواره به چاپ رسید.

در این کاتولوگ هییت انتخاب متون، انتخاب آثار و داوری نمایش های صضحنه ای،‌جزئئیات بخش قهوه خانه، خیابانی،‌ نمایش های آیینی،‌ پاتوق کودک و ...معرفی شده اند. در معرفی افراد که همراه با عکس از از نمایش گروه درج شده،‌کارنامه کوتاهی از فعالیت های هنری آنان آورده شده است.

همچنین تصاویر هنرمندان پیشکسوتی که قرار است مورد تجلیل قرار بگسیرند نیز در این کتاب آورده شده است.

در این کاتولوگ 127 صفحه ای تمام اطلاعات تمام ادوار گذشته جشنواره نمایش های آیینی و سنتی گردآوری شده است.

مدیر مسئول کاتولوگ داود فتحعلی بیگی،‌سردبیر آن امید بی نیاز کاتولوگ هفدهمین جشنواره نمایش های آیینی و سنتی هستند.

پیام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به شرح زیر است:

‌آیین‌ها و آداب مرسوم، همزاد با زیست اجتماعی انسان است. از سپیده دم تاریخ روایت آیین‌ها برای مردمان جذاب و درس آموز بوده و آثار اخلاقی بخش گسترده ای از آنها در تعالی فرهنگی جوامع قابل ملاحظه است.

نمایش‌های آیینی و سنتی، با گذار از قرن‌ها و نسل‌های متمادی به روزگار ما پیوسته است. در واقع نمایش‌های امروز بازتاب باورهای جمعی کهن‌ترین فرهنگ‌های ادوار تاریخ است. همچنین این آثار بازتاب دهنده گوشه‌ای از آداب و سنن سرزمین عزیزمان، ایران است. آنگونه که می توان سبک رفتار و منش و روحیات رایج میان آدمیان و نسلهای دور و نزدیک را در نمایش‌های آیینی  و سنتی مشاهده نمود. این نمایش‌ها نه تنها می تواند نسبت مردم با خرد و اخلاق را روایت نماید، بلکه نشانگر روانشناسی جمعی، افکار عمومی و رویکرد فکری و فرهنگی مناطق کشور در تعامل با مفاهیم انسانی و آرمانی به شکل رسوم و آیین‌های محلی است. 

جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی در گذر هفده دوره برگزاری، فرصت مناسبی برای گفت و گوی فرهنگ‌ها و اقوام مختلف ایران اسلامی است. سرزمینی که مجموعه‌ای از فرهنگ‌ها و اقوام مختلف را با صبغه و سابقه خاص، در خود پرورانده و ساختار عظیم  تمدن ایرانی را شکل داده است.

دولت تدبیر وامید با نگاهی نو و متفاوت، به اصالت فرهنگ‌های بومی و ارزش‌های اقوام ایرانی می نگرد و حفظ و تعالی سرمایه‌های فرهنگی را وظیفه خود می داند.

امید است جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی با تدبیر و برنامه‌ریزی شایسته در این دوره و ادوار آینده در مسیر تحقق اهداف و پیشبرد برنامه‌های کلان فرهنگی ایران اسلامی گام‌های مؤثری بردارد و زمینه وفاق ملی را در نظام اسلامی بیش از پیش فراهم سازد.

هفدهمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی به ریاست علی نصیریان و دبیری داود فتحعلی بیگی از 4 تا 10 شهریور ماه در تهران برگزار می‌شود.

انتهای پیام/